Si e eliminoi Enveri gjeneralin e famshëm Nexhip Vinçani

(30/11/2001)Dëshmia e 84 vjeçarit Skënder Vinçani, ish kolonel i Ministrisë së Brendëshme: "Në Kongresin e parë të PKSH, Enver Hoxha filloi goditjen ndaj vëllait tim Nexhipit që ishte në postin e Zv / Shefit të Shtatmadhorisë, duke dyshuar se ai me Tahir Kadarenë e kishin shtyrë Gjin Markun që të nxiste Koci Xoxen për të folur rreth fajeve që rëndonin mbi Enverin, duke e bërë atë përgjegjësin kryesorë për lidhjen e Traktatit të Miqësisë me Jugosllavinë" -------------------------------------------------------------------------------- Dashnor Kaloçi Ka qenë fundi i vitit 1957 kur në degën e Brendëshme të Shkodrës ku unë isha me detyrën e Shefit të Policisë së Qarkut, më njoftuan se më kërkonte urgjent në Tiranë, Ministri Kadri Hazbiu. Unë mora makinën e Kryetarit të Degës Gjeneral-major Hilmi Seitit dhe u nisa menjëherë për në Tiranë. Para se të hyja në zyrën e Ministrit, takova Teki Kolonecin që asokohe ishte Drejtor i Kufirit dhe e pyeta nëse dinte gjë se përse më kishin thirrur me aq urgjencë në Ministri. Ndërkaq akoma pa mbaruar mirë fjalën, më thirrën në zyrën e Ministrit ku Kadri Hazbiu më priste në këmbë. Pasi u takuam ai më tha: "Skënder, të kam thirrur që të shkosh urgjent në Durrës sepse do të arrestojmë vëllanë tënd Nexhipin me gjithë gruan e tij Memkën dhe ti do të rrish me fëmijët e vegjël se s'ka kush t'i mbajë. Urdhëri për arrestimin e Gjeneral Vinçanit ka dalë nga Ministri i Mbrojtjes Beqir Balluku dhe ne do ta zbatojmë menjëherë". Unë u nisa shpejt për në Durrës dhe kur arrita atje nuk e gjeta Nexhipin në shtëpi, sepse e kishin arrestuar së bashku me gruan".Njeriu që flet është 84 vjeçari Skënder Vinçani, ish partizan dhe kolonel i Ministrisë së Brendëshme i cili për herë të parë dëshmon për "Gazetën" gjithë historinë e vëllait të tij Gjeneral-major Nexhip Vinçanit, ish komandantit të Brigadës së IV partizane, nënkomandantit që udhëhoqi Operacionin për çlirimin e Tiranës dhe zv / Shef i Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë shqiptare. Po kush ishte Nexhip Vinçani, cila ishte e kaluara e tij dhe përse u burgos e u torturua në mënyrën më çnjerzore heroi i luftës partizane e gjenerali i famshëm që kishte studjuar në Romë për Jurisprudencë dhe ishte diplomuar në Akademinë "Voroshillov" të Bashkimit Sovjetik? A qëndronin akuzat që iu bënë Gjeneral Vinçanit në Pleniumin e V të K.Q. sikur ai në bashkëpunim me dy gjeneralët e tjerë Gjin Marku e Tahir Kadare kishin dashur të rrëzonin me anë të kompllotit Shefin e Shtatmadhorisë të Ushtrisë shqiptare Gjeneral-major Beqir Ballukun? Përse filloi çarja në mes Enver Hoxhës dhe Gjeneral Vinçanit dhe që kur kishin filluar kontraditat në mes tyre? Cili ishte kurthi që organizoi Ministri i Brendshëm Kadri Hazbiu, gjë e cila çoi në arrestimin e Vinçanit e gruas së tij Memkës dhe a ishte e vërtetë se urdhër-arrestin e kishte dhënë Ministri Balluku? Përse hetuesi SH. B. kur e arrestoi Vinçanin në vitin 1982 e akuzoi atë si agjent të anglezëve? Çfarë kishte thënë ai për qeverinë shqiptare në lidhje me problemin e Kosovës dhe cila ishte përgjigjia që u dha hetuesëve në burgun e Burrelit ish Gjenerali Gjin Marku kur e pyetën për Vinçanin? Përse gjenerali i famshëm që kishte drejtuar luftimet në Provokacionet e Gushtit të vitit 1949 dhe që konsiderohej si një nga ushtarakët më të talentuar të Ushtrisë Shqiptare përfundoi kanaleve të bonifikimit të Myzeqesë dhe u internua në fshatin më të largët të Gramshit, ku jetoi i vetëm në një kolibe qeni deri në vitin 1987? Student i Drejtësisë në Romë Nexhip u lind në fshatin Vinçan të Korçës më 16 gusht të vitit 1916 në një familje nga më të njohurat e asaj krahine. Gjatë periudhës së Rilindjes Kombëtare, babai i tij Kahremani u bë krahu i djathtë i Themistokli Gërmenjit në në çetën e tij dhe u zgjodh si përfaqësues i fshatarësisë në Republikën Autonome të Korçës ku mori pjesë së bashku me shumë kapedanë të tjerë në krijimin e mbrojtjen e saj Pas viteve 20, Kahremani shërbeu për shumë kohë si ushtarak në Ushtrinë Kombëtare, si në periudhën e shkurtër të qeverisë së Nolit ashtu dhe më pas në vitet e Monarkisë së Zogut. Nexhipi (djali i dytë i Kahremanit) pasi mbaroi arsimin fillor në fshatin e tij të lindjes, u regjistrua në Liceun e Korçës të cilin e vazhdoi për tre vjet. Më pas ai erdhi në Tiranë dhe filloi mësimet në shkollën ushtarake mbretërore të plotësimit të oficerëve që ishte ngritur asokohe nga ana e Mbretit Zog. Këtë shkollë Nexhipi nuk arriti që ta përfundonte, për arsye se ajo u mbyll dhe ai u detyrua që të shkonte në qytetin e Shkodrës ku vazhdoi mësimet në gjimnazin klasik të cilin e përfundoi me rezultate të larta në vitin 1938. Në vitin 1939 Nexhipi fitoi një të drejtë studimi nga qeveria shqiptare e asaj kohe dhe shkoi në Itali ku filloi mësimet në degën e Jurisprudencës të fakultetit të Drejtësisë në Romë. Ndonëse ishte një student me rezultate tepër të larta, Nexhipi nuk arriti që ta përfundonte dhe të diplomohej në fakultetin e Drejtësisë së Romës, për arsye se pas tre vjetëve studimesh, ai i ndërpreu ato sepse u përjashtua nga shkolla për aktivitetin e tij antifashist, pasi në vitin 1941 ai ishte organizatori kryesor i një demostrate antifashiste të studentëve shqiptarë të Italisë, ku edhe u arrestua nga karabineria italiane gjë e cila solli si pasojë dëbimin e tij nga Universiteti i Romës. Nënkomandant për çlirimin e Tiranës Mbasi u kthye në Shqipëri Nexhipi shkoi në qytetin e tij të lindjes dhe menjëherë u aktivizua me lëvizjen antifashiste. Lidhur me këtë vëllai i tij Skënderi kujton: "Që në nëntorin e vitit 1941, Nexhipi u bë një nga organizatorët kryesorë për formimin e çetave dhe njësive partizane në të gjithë Qarkun e Korçës. Në shtatorin e vitit '42 Nexhipi u caktua dhe mori pjesë në Konferencën e Pezës si përfaqësues i Rinisë të Qarkut të Korçës. Si rezultat i një pune të madhe që bëri Nexhpi me disa shokë të tij, në atë kohë në Qarkun e Korçës u ngritën 17 njësi partizane me rreth 600 luftëtarë. Nisur nga kjo, krerët kryesorë të PKSH dhe Këshillit Antifashist në qershorin e vitit 1943 e caktuan Nexhipin me detyrën e Komandantit të Shtabit partizan të Qarkut të Korçës dhe më pas në detyrën e Komandantit të Brigadës së IV sulmuese që me krijimin e saj. Lidhur me këtë ka dëshmuar në kujtimet e tija edhe Dr. Ymer Dishnica, (njeri nga miqtë e ngushtë të Nexhipit) i cili në mes të tjerash është shprehur: "Unë jam habitur me forcën organizuese që zotëronte Nexhipi. Kur shkuam për të organizuar një çetë partizane në zonën e poshtëme të Korçës, ai ndriste dhe shkëlqente nga të gjithë ne të deleguarit. Ai gëzonte një simpati të veçantë në të gjithë popullsinë e asaj zone, sepse shtëpia e tij ishte bërë një nga bazat më të fuqishme të luftës në të gjithë Qarkun e Korçës. Unë kam parë me sytë e mi manovrimet e shkëlqyera të Nexhipit kur ai komandonte Brigadën e IV në zonën e Lavdarit dhe të Faqekuqit ku ishin përqëndruar forca të madha naziste. Ai me partizanët e tij ndonëse jo më larg se një km. nga gjermanët, iu bëri atyre një qëndresë burrërore dhe më duhet të theksoj se në ato luftime Nexhipi nuk mori asnjë direktivë nga Shtabi i Përgjithshëm, antarët e të cilit ikën nga sytë këmbët për të shpëtuar kokën e tyre". Në atë kohë jo vetëm Nexhipi, por e gjithë familja jonë ishte e lidhur në mënyrë aktive me luftën dhe lëvizjen antifashiste dhe ne të katërt vëllezërit (Aliu, Skënderi, Samiu e Saliu) gjithashtu ishim partizanë, ku i madh Aliu u caktua Komandant i Çetës së Rëzës. Në detyrën e Komandantit të Brigadës së IV, Nexhipi tregoi aftësi të mëdha drejtuese në shumë përpjekje të armatosura si në rrethet e Pogradecit, Korçës, Matit, Dibrës, Mirditës, Elbasanit e Tiranës duke realizuar më shumë se 232 ditë luftimesh. Gjatë këtyre betejave, ai u plagos rëndë (në bark) në një përpjekje me forcat gjermane në rrethinat e qytetit të Pogradecit. Gjatë viteve 1942-1944 në të gjithë Qarkun e Korçës emri dhe autoriteti i Nexhipit ishte i padiskutueshëm mbi të gjithë kuadrot e tjerë të luftës dhe kjo gjë shkaktoi një xhelozi dhe cmirë tek udhëheqja kryesore e luftës. Kështu në një mbledhje të Shtabit të Përgjithshëm me kuadrot kryesorë të Qarkorit të Korçës në marsin e '44, Koci Xoxe iu drejtua atyre duke u thënë: "Këtu në Qarkun e Korçës nuk ndjehet fare partia dhe udhëheqja, por vetëm Nexhip Vinçani". Për aftësitë komanduese që tregoi Nexhipi asokohe, ai u vlerësua dhe nga misionet britanike dhe nga gjeneralët italianë që u bashkuan me partizanët shqiptarë, të cilët ndikuan tek Enver Hoxha dhe Shtabi i Përgjithshëm që ai të caktohej me detyrën e nënkomandantit të Operacionit për çlirimin e Tiranës duke qenë direkt zëvendësi i Mehmet Shehut", kujton Skënderi lidhur me vëllanë e tij Nexhipin dhe gjithë familjen Vinçani e cila asokohe u lidh e gjitha me lëvizjen antifashiste. Drejton luftimet në Gusht '49 Pas vitit '44 Nexhipi u vlerësua si një nga ushtarakët më të përgatitur e më të zotë nga të gjithë drejtuesit e Luftës dhe nisur nga kjo ai caktua si komandant i Divizioneve në Peshkopi e Shkodër, të cilët gjatë asaj kohe konsideroheshin si pika nevralgjike. Në këto Divizione, ai qëndroi deri në shtatorin e '45 kur u dërgua të vazhdonte studimet në Moskë pranë Akademisë "Voroshillov" të Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë Sovjetike, të cilën e mbaroi me rezultate të larta majin e 1948. Pasi u kthye në Shqipëri, Kolonel Vinçani u caktua me detyrën e Komandantit të Divizionit të Korçës pasi në në atë zonë dhe gjithë kufirin jugor të Shqipërisë pritej të fillonin trazirat pas konfliktit të armatosur që kishte filluar ndërmjet komunistëve grekë të EAM, (forcat partizane të së cilës komandoheshin nga Gjenerali Marko Vafjadhis) dhe forcave qeveritare monarkiste të Kryeministrit Caldaris. Në dhjetorin e 1948 Vinçanin e thërritën në Tiranë duke e emëruar Drejtor Operativ të Ushtrisë e njëkohësisht zv / Shef i Shtatmadhorisë shqiptare. Me këtë detyrë kolonel Vinçani së bashku me Mehmet Shehun, Skënder Malindin e Petrit Dumen, mori pjesë dhe drejtoi luftimet e ushtrisë shqiptare kundër forcave qeveritare greke në zonën e malit të Gramozit ku kishte filluar konflikti i armatosur në mes komunistëve grekë të EAM e forcave qeveritare monarkiste të cilët i zbrapsën partizanët e Gjeneralit Vafjadhis (asokohe kontrollonin një të tretën e territorit të Greqisë), deri në malin e Gramozit ku ata kishin dhe shtabin e tyre. Gjatë kësaj kohe ushtria shqiptare e përqëndroi pothuaj gjithë arsenalin e saj ushtarak në këtë pjesë të kufirit duke e zhvendosur dhe Shtabin e Përgjithshëm në këtë zonë i cili i drejtonte veprimet ushtarake direkt në fushën e luftës. Në këto luftime që njihen si Provokacionet e Gushtit, Nexhip Vinçani së bashku me dy kolonelët Dume e Malindi treguan aftësi të rralla ushtarake, gjë e cila ua rriti shumë prestigjin dhe autoritetin në të gjithë ushtrinë shqiptare. Goditja në Kongresin e Parë të PKSH Ndonëse kolonel Vinçani, në atë kohë konsiderohej si një nga ushtarakët më të përgatitur e talentuar të Ushtrisë Shqiptare, Enver Hoxha filloi ta spostonte dal nga dalë nga elita e oficerëve madhorë. Shenjat e parë të goditjes ndaj tij, Enveri i shfaqi që në Kongresin e Parë të PKSH në 1949. Lidhur me këtë Skënder Vinçani kujton: "Në atë Kongres, Gjin Marku që ishte kolegu dhe njëriu më i afërt i Nexhipit, kritikoi Koci Xoxen duke i thënë se ai duhej të thellohej më tej në autokritikën e tij, çka do të thoshte që të ngarkohej me përgjegjësi të madhe dhe Enver Hoxha. Por Enveri e kapi shpejt situatën dhe e ndaloi Gjinin që të fliste më gjatë duke ia prerë në mes diskutimin. Pas kësaj Enveri filloi goditjen dhe ndaj Gjinit dhe nuk e emëroi atë në postin e Shefit të Shtatmadhorisë dhe antar të Byrosë Politike, ashtu siç pritej nga të gjithë. Po kështu Enveri filloi goditjen edhe ndaj Nexhipit, duke menduar se ai me Tahir Kadarenë e Todi Naçon e kishin shtyrë Gjinin që të nxisnin situatën në Kongres me aludimet ndaj Enver Hoxhës, duke e bërë atë përgjegjësin kryesor për lidhjen e Traktatit të Miqësisës dhe bashkëpunimit reciprok me Jugosllavinë, traktat i cili e skllavëroi Shqipërinë".

//Shqiptarja.com