Vito Kapo: Kadri pse ma vratë Hysniun?

(12/10/2001)Ish oficeri i lartë i Sigurimit, T. N. i cili ka shoqëruar për shumë vjet në klinikat mjekësore të Parisit krerët e lartë të udhëheqjes shqiptare, dëshmon se, pas vdekjes së Hysni Kapos, bashkëshortja e tij Vitoja takoi Kadri Hazbiun dhe duke qarë e bërtitur, i tha: "Kadri, pse ma helmuat Hysniun", Hazbiu iu përgjigj: "Çfarë ke me mua , shko e i thuaj atij", duke e pasur fjalën për Enverin Kjo gjë dëshmon më së miri se Enver Hoxha asokohe e kishte vënë në zbatim planin për goditjen e Mehmetit dhe ishte në fazën e grumbullimit të "provave" për të nisur fazën përmbyllwse të skenarit drejt likuidimit të tij. Ndonëse tepër i lodhur nga situatat që kishte kaluar, fundi i viteve `70 e fillimi i vitit 1980 e gjeti Enver Hoxhën me një pushtet personal shumë më të fortë sesa ai kishte pasur ndonjëherë, që kur kishte ardhur në fuqi në krye të udhëheqjes së lartë komuniste të shtetit shqiptar në vitin 1945. Kjo gjë vinte pasi gjatë atij dhjetwvjeçari ai kishte eliminuar disa "grupe armiqësore" me anë të proceseve të montuara politike, që u zhvilluan në '73-shin me Todi Lubonjën e Fadil Paçramin, në Kulturë; në '74-n me Beqir Ballukun e ndihmësit e tij në Ushtri, si dhe në vitin 1975 me Abdyl Këllezin e Koço Theodhosin në Ekonomi. Duke qenë se Kultura dhe Mbrojtja mbuloheshin dhe kontrolloheshin në rrugë partie nga dy sekretarët e Komitetit Qendror, Ramiz Alia dhe Hysni Kapo, si dhe Ekonomia nga kryeministri Mehmet Shehu, shumë nga njerwzit që asokohe ndiqnin me vëmendje zhvillimin e atyre proceseve politike (njëlloj si analistët perwendimorë që ndiqnin me vëmendje zhvillimin e situatave politike në vendet komuniste të Europës Lindore) menduan dhe prisnin që grushti i Enver Hoxhës do të binte dhe mbi Ramiz Alinë, Hysni Kapon dhe Mehmet Shehun, të cilët kishin përgjegjësi direkte për të tre sektorët që mbulonin. Kjo goditje, që pritej menjëherë pas dënimit të tre grupeve kryesore të Kulturës, Mbrojtjes dhe Ekonomisë, për çudinë e të gjithëve nuk ndodhi atëherw, por vetëm në fundin e vitit 1981 dhe vetëm me kryeministrin Mehmet Shehu, pasi Hysni Kapo kishte vdekur pak kohë më parë, në 23 shtator të 1979-s, nga një sëmundje e rëndë në një klinikë të Parisit, kurse Ramiz Alia jo vetëm që nuk u godit, por ngjiti edhe një shkallë më lart, duke hipur në vendin e Hysni Kapos, tashmë të vdekur, si dhe në atë të Haxhi Lleshit, kryetarit të Kuvendit Popullor, i cili ishte ende gjallë?! Ajo që e bën akoma edhe më të besueshëm një skenar të mundshëm të Enverit për zhdukjen e Hysniut dhe Mehmetit, është koinçidenca në kohë e vdekjes së Kapos me ngjitjen drejt shkallëve të larta të pushtetit të Ramiz Alisë, si dhe prishja e krushqisë në mes familjeve Alia e Shehu në fillimin e vitit 1980, e cila ndodhi vetëm pak kohë pas vdekjes së Hysniut dhe disa muaj para vrasjes së Mehmetit. Po kështu, në ndihmë të hipotezave që Enver Hoxha e kishte filluar skenarin për eliminimin e Hysni Kapos, është dhe fakti se gjatë Kongresit të Frontit Demokratik, i cili u mbajt në Vlorë tre muaj para vdekjes së Hysniut, pjesa më e madhe e delegatëve shprehnin simpati dhe kërkonin që të takonin e ta përqafonin shumë më tepër Hysniun sesa vetë Enver Hoxhën. Nga dëshmi të ndryshme thuhet se Enver Hoxha u bë tepër xheloz nga popullariteti i madh që gëzonte Hysni Kapo në radhët e delegatëve të Kongresit, qw shtojnë se mbajtjen e atij kongresi në Vlorë, Enver Hoxha e caktoi qëllimisht për parw e matur pulsin se çfarë popullariteti gëzonte Hysniu në atë qytet, në atë kohë që ai e kishte gati skenarin për eliminimin e tij. Vdekja e Hysni Kapos Ndonëse për "vetëvrasjen" e kryeministrit Mehmet Shehu në dhjetorin e vitit 1981 gjithçka ishte më se e qartë, afro një vit e gjysmë para elieminimit të tij, për vdekjen e Hysni Kapos në opinionin e përgjithshëm të shqiptarëve nuk pati asnjë lloj dyshimi, sepse nga vetë Enver Hoxha ai u quajt "Besniku i Partisë" dhe u varros me nderimet e ceremonitë më të mëdha që mund tw ishin bërë për ndonjë nga personalitetet e udhëheqjes së lartë komuniste të shtetit shqiptar, ndonëse deri në atë kohë mbahej mend vetëm varrimi i Gogo Nushit. Por, si erdhi vdekja e Hysni Kapos ? A ishte ajo një vdekje natyrale prej sëmundjes apo e simuluar dhe e parapërgatitur me qëllim për ta eliminuar atë? Ndonëse në vitin 1979 kur ndodhi vdekja e Kapos, këto gjëra as që mund t`i shkonin njeriu nëpër mend, në rrethe shumë të ngushta të "Bllokut" komunist dhe klaneve të caktuara diçka pëshpëritej, ndonëse me gjysmë zëri, duke hedhur hipoteza nga më të ndryshmet. Këto hipoteza mbështeteshin te kontradiktat që kishin pasur Enveri me Hysniun pas vitit 1972, lidhur me infarktin e Hoxhës dhe shantazhet që u bënë në "Zëri i Popullit" për Hysniun e Mehmetin, gjë e cila u mbyll me një kompromis ndërmjet tyre dhe Enverit, me dënimin e largimin nga Tirana si të instruktorit të KQ-sw, autori i shkrimeve, ashtu dhe të mjekëve që kuruan Enverin, të cilwt ia kishte rekomanduar Hysniu e Mehmeti. Këto hipoteza përforcoheshin akoma edhe më shumë ngaqë vdekja e Hysni Kapos erdhi krejt papritur, sepse më pak se një muaj para 23 shtatorit, kur mbylli sytë në një nga klinikat e Parisit, ai kishte qenë me pushime në Pogradec ku, sipas dëshimve të njerëzve që kanë qëndruar në atë kohë pranë tij, nuk kishte shfaqur shqetësime shëndetësore. Po kështu, ai u nis për mjekime në klinikën e specializuar pariziene vetëm në datën 4 shtator, 20 ditë para se të ndërronte jetë. Këto hipoteza dhe përshpëritje, ashtu siç u ngritën, ashtu dhe u shuan, për t'u rihapur vetëm pas viteve '90 me ndryshimin e sistemit politik. Kështu, dëshmi të ndryshme të dala nga bashkwpunwtorë të afërt të Hysni Kapos, kuadro të Sigurimit, që e kanë shoqëruar atë në Paris, mjekë dhe oficerë të grupeve të shoqërimit të udhëheqjes së lartë koministe të shtetit shqiptar, si dhe pjeswtarë të familjes Kapo hedhin dritë, duke zbardhur të vërtetën dhe misterin e asaj vdekjeje të ndodhur 22 vjet më parë në atë klinikë të Parisit. Ali Çeno: "Hysniu më tha se do vdiste" Një nga personat që dëshmon mbi Hysni Kapon, është dhe Ali Çeno, ish-truproja besnike e Mehmet Shehut, i cili për "Gazetën" shprehet: Hysni Kapo ka qenë një nga njerwzit që më ka dashur shumë. Më kujtohet si tani, kur, nga fillimi i shtatorit ishim në Aeroportin e Rinasit, ku ai do të nisej për t'u kuruar në Francë. Megjithwse ai kishte oficerët e grupit të tij të shoqërimit, unë iu afrova dhe, sapo zbriti nga makina që e solli aty, e kapa në krah dhe i vetëm e hipa në avion. Në çastet kur po ndaheshim, ai më tha: "Hajde Ali të të puth dhe të përqafoj, se nuk do të shihemi më në këtë jetë." Unë, i habitur dhe i befasuar nga fjalët e tij, iu drejtova: "Çfarë thua kështu shoku Hysni?" dhe iu afrova e u përqafuam. Ky ishte dhe takimi im i fundit me Hysni Kapon, për të cilin unë ruaj kujtimet më të mira. Po kështu mbaj mend se gjatë ceremonisë së varrimit, kur shefi im, Mehmet Shehu, ishte duke mbajtur fjalën mortore, më informuan se një zonjë e re, që ishte nusja e njërit prej djemve të kapove kryesorë të udhëheqjes, kishte thënë: "Hë mo, se mjaft e ngrite, lër pak lavdi dhe për vete, se do të duhet." përfundon dëshminë e tij Ali Çeno, ish-truproja e kryeministrit Mehmet Shehu i cili pak a shumë në të njwjtat rrethana u elieminua vetëm një vit e gjysmw më pas. Akuza e Vito Kapos Një nga ish-oficerët e lartë të Sigurimit të Shtetit (T.N.) i cili për vite me radhë ka shoqëruar për vizita mjekwsore në Paris krerët më të lartë të udhëheqjes së Byrosë Politike dhe shtetit komunist shqiptar, dëshmon për "Gazetën" lidhur me vdekjen misterioze të Hysni Kapos, ku, mes të tjerash, shprehet: "Pasi u mësua lajmi i vdekjes së Hysni Kapos në klinikën mjekwsore të Parisit, ku ai ishte shtruar dhe kurohej që prej tri javësh nga një sëmundje e rëndë, menjëherë bashkëshortja e tij, Vito Kapo, takoi ministrin e Brendshëm, Kadri Hazbiu, dhe në mes lotëve e ngashërimeve, iu drejtua atij, duke i thënë: "Kadri, pse ma helmuat Hysniun?" Pas kësaj akuze shumë të fortë e tepwr tronditëse që ajo hodhi ndaj tij, ministri Hazbiu, krejt i përmbajtur dhe tepër i qetë, iu përgjigj: "Çfarë ke me mua, pse nuk i drejtohesh atij?" Me fjalën "atij" Kadriu nënkuptonte Enverin", shprehet T.N. i cili, përveç kësaj dëshmie fare të shkurtër por që flet shumë, thotë se ka dhe gjëra të tjera që këtë ngjarje e zbardhin krejt të qartë si drita e diellit, "por çdo gjë ka kohën dhe vendin e vet", e mbyll ai, duke lënë të kuptojmë se me këto gjëra nuk bëhet shaka. Sipas dëshmisë së T. N., nisur nga nënteksti i përgjigjes së Kadri Hazbiut, njeriut tepër të rafinuar dhe inteligjent, i cili kishte drejtuar shërbimet sekrete shqiptare që nga viti 1949, çdo gjë për bashkëshorten e Hysni Kapos ishte më se e qartë. Ajo përgjigje fare e shkurtër që Hazbiu i dha Vitos, kundrejt akuzës së saj, fliste shumë më tepër se ç`kërkonte të dinte ajo. Hazbiu nuk e pohoi që burrin e saj, Hysniun, e kishin helmuar, por ai as nuk e mohoi një gjë të tillë. Por ai me atë përgjigje që dha për të justifikuar veten dhe për të treguar se nuk kishte gisht apo se nuk ishte i implikuar fare në atë gjë për të cilën e akuzonte Vitoja, dashur pa dashur i linte asaj të kuptonte se ai nuk kishte ndonjë vërejtje për akuzën, vetëm se adresa ishte e gabuar dhe ajo nuk i duhej drejtuar atij, por Enver Hoxhës. Po ku e dinte Vitoja dhe ku bazohej ajo se Hysniun e kishin helmuar? Hysniu e ka diskutuar patjetwr me bashkëshorten e tij situatën në të cilën ndodhej që nga viti 1973, dhe ai ka qenë më se i sigurt se Enveri mezi priste rastin për ta goditur. Nisur nga këto biseda që Vitoja ka bërë me Hysniun, ajo ka nxjerrë konkluzionin se në atë kohë ishte shfrytëzuar rasti i sëmundjes për ta helmuar tw shoqin apo, në rastin më të pakët, ia kishin shpejtuar vdekjen, për të mos nxjerrë nga goja e tij shumë nga ato që dinte për Enver Hoxhën. Shoqëruesi: "Na e zhdukën Hysniun" Një nga personat e tjerë që hedh dritë mbi çështjen "Kapo", është dhe M.GJ. i cili i ka qëndruar pranë për më shumë se 35 vjet. Pak muaj pas vdekjes së shefit të tij, ai është takuar para vilës së Mehmet Shehut me një nga njerwzit më të ngushtë të kryeministrit dhe, duke qarë, i ka thwnw: "Si na e zhdukën Hysniun?" Lidhur me dëshminë e M.GJ., njeriu i afërt i Mehmetit dëshmon se, pas fjalëve të tij, ata u ulën në një stol të lulishteve të Bllokut dhe qanin të dy. Po kështu, njeriu i afërt i Mehmetit nuk dëshmon nëse shoqëruesi i Hysniut ia tha ato fjalë edhe Mehmetit, por lë të kuptohet se Mehmeti, në mos kishte dijeni, kishte dyshime rreth vdekjes së Hysni Kapos. Një nga dëshmitë e tjera që hedhin dritë mbi një vdekje të përgatitur të Hysni Kapos, është dhe ajo e mjekes laborante, e cila bëri analizat e tij në Klinikën Qendrore Universitare të Tiranës. Vëllai i mjekes laborante (diplomat, politikan dhe publicist i njohur) dëshmon: "Motra ime më ka treguar se në fillimin e shtatorit 1979, asaj i kishin shkuar disa persona të Sigurimit të Shtetit dhe i kishin çuar për të bërë analizat e Hysni Kapos. Ajo i bëri dhe pa se nuk kishte asnjë lloj problemi lidhur me shqetësimin e madh që kishin ata për sëmundjen që dyshonin. Pasi morën përgjigjien e analizave, ata i thanë asaj se nuk duhej të tregonte se çfarë analizash kishte bërë dhe se ajo gjë paguhej shtrenjtë. Këtë ngjarje motra ime ma ka treguar fare rastësisht, vetëm në vitin 1996, duke më thënë se ka pasur frikë të ma tregonte atë gjë si para ashtu dhe pas viteve `90", përfundon dëshminë e tij, vëllai i mjekes laborante e cila bëri analizat e Kapos dhe nuk konstatoi asgjë shqetësuese për shëndetin e tij. Pak kohë pas "vdekjes" së Hysniut, Enver Hoxha mbajti një fjalim para Plenumit të KQ, ku në mënyrë të hollësishme e me detaje, si të ishte mjek i vërtetë, shpjegoi shkaqet e sëmundjes së kancerit të Pankreasit, nga e cila kishte vdekur shoku Hysni. Thuhet se krimineli, pasi ka kryer krimin, kthehet përsëri për të parë vendin e ngjarjes dhe mjetin me të cilin e realizoi atë. Nga ish-oficerët e grupit të shoqërimit dhe mjekët shqiptarë, të cilët shërbenin te dhoma e Hysniut në klinikën e Parisit, nuk ka asnjë dëshmi. Oficeri i lartë i Sigurimit, T. N., dëshmon: "Kur Hysniu mbylli sytë, ata ishin duke luajtur bilardo. Thuhet se i kishte larguar Ramiz Alia që të mos i shkaktonin emocione."

//Shqiptarja.com