Arrestimi i Federica Mogherinit, një prej figurave më të njohura të diplomacisë së BE -së, aktualisht rektore e një shkolle elitare të formimit diplomatik, është një nga tronditjet më të mëdha institucionale që ka përjetuar Brukseli.

Ngjarja është e pazakontë jo vetëm për shkak të profilit të lartë të të ndaluarës, por sepse përfshin tri hallka të arkitekturës politike evropiane: Shërbimin Evropian për Veprim të Jashtëm (EEAS), Kolegjin prestigjioz të Europës, dhe vetë European Public Prosecutor’s Office (EPPO). Ky i fundit është një institucion i ri që me këtë lëvizje dëshmoi se nuk ndalet para askujt pavarësisht presionit politik.

Me sa kuptohet nga raportimi në mediat italiane dhe belge, dyshimet e EPPO janë për manipulim tenderësh, shpërdorim fondesh dhe konflikt interesi. Akuzat janë ende të paverifikuara por kjo ngjarje e prek në zemër modelin evropian të transparencës dhe meritokracisë.

Për shumë vite është pretenduar me njëfarë vetëkënaqësie institucionale se Brukseli ishte imun ndaj korrupsionit. Ishte krijuar ideja se korrupsioni është një problem i atyre “jashtë Unionit”. Rasti Mogherini e çan këtë fasadë.

Megjithëse nuk është incident i izoluar (Qatargate) është hera e parë që një ish-shefe e diplomacisë së BE-së merret e dyshuar në një hetim të kësaj natyre. Për më tepër roli i saj publik shoqërohej me retorikën për sundimin e ligjit, transparencën, antikorrupsionin, etj. Kjo që ndodhi krijon një kontrast të fortë. Institucionet e BE do përballen nga nesër e tutje me një krizë jo të lehtë besueshmërie në raport me të tjerët.

Mogherini ka qenë një aktore kyçe edhe në procesin e integrimit evropian të Shqipërisë. Ajo mbrojti hapjen e negociatave dhe promovoi reformën në drejtësi. Është e pamundur që arrestimi i saj të mos shoqërohet këtej nga anët tona me ironinë e madhe politike: personi që predikoi standardet e BE-së, qenka vetë nën hetim për shkelje të rënda ndaj këtyre standardeve.

I rëndësishëm do jetë impakti te Kolegji i Europës në Tiranë. Mogherini është rektore e këtij institucioni, ndërsa degët e tij, përfshirë atë shqiptare, janë prezantuar si vlera të europianizimit të administratës. Institucioni me shumë gjasa tani do jetë nën vëzhgim të rreptë dhe do ketë nevojë për transparencë të shtuar për të shmangur efektet zinxhir. Kjo është e pashmangshme dhe më e pakta.

Nuk duhet shumë imagjinatë: skandali do t’u japë frymëmarrje euroskeptikëve, por edhe këtyre tanëve që e ndryshojnë flamurin sipas erës dhe e shesin çdo sapun për djath politik.

Në fakt medalja ka gjithmonë dy anë. Hetimi e dëmton vërtetë rëndë imazhin e institucioneve të BE-së, por njëkohësisht provon se sundimi i ligjit në Evropë nuk njeh emra të paprekshëm. Kur BE bëhet kaq e rreptë me veten, ky do jetë edhe standardi që pret nga vendet aspirante: një sistem që gjen kurajon të hetojë edhe më të fuqishmit e vet.

Përfshirë këta që sot gëzohen dhe e përdorin rastin si kallash politik. Nesër ndoshta do jenë vetë më të ekspozuar se kurrë për shkak të ngritjes së stekës. Eksitimi mund t’ia lejë vendin habisë: Si ka mundësi që vendi ku zakonisht struken nuk qenka më aty?/ Dita