Litiumi, një nga mineralet më të kërkuara aktualisht nga bota e teknologjisë dhe industrisë
Litiumi (nga greqishtja e lashtë (líthos) 'gur', simboli “Li” dhe numri atomik “3”, është një metal alkalit i butë, i bardhë argjendi. Në kushte standarde, është metali më pak i dendur dhe elementi i ngurtë më pak i dendur. Aktualisht është minerali-element më i kërkuar në botë: sepse nevoja për bateri litiumi është rritur tmerrësisht, sidomos në botën e celularëve dhe makinave, në rritje të frikshme nga viti në vit.
Ashtu si të gjithë metalet alkalite, litiumi është shumë reaktiv dhe i ndezshëm dhe duhet të ruhet në vakum, atmosferë inerte ose lëng inert, si vajguri i pastruar, ose vaj mineral. Shfaq një shkëlqim metalik. Ajo gërryhet shpejt në ajër në një gri të argjendtë dhe më pas njollosje të zezë. Nuk gjendet lirshëm në natyrë, por shfaqet kryesisht si minerale pegmatike, të cilat dikur ishin burimi kryesor i litiumit. Për shkak të tretshmërisë së tij si jon, ai është i pranishëm në ujin e oqeanit. Metali litium izolohet elektrolitikisht nga një përzierje e klorurit të litiumit dhe klorurit të kaliumit.
Bërthama e atomit të litiumit është në kufijtë e paqëndrueshmërisë, pasi dy izotopet e qëndrueshme të litiumit që gjenden në natyrë kanë ndër energjitë më të ulëta të lidhjes për nukleon nga të gjitha nukleidet e qëndrueshme. Për shkak të paqëndrueshmërisë së tij relative bërthamore, litiumi është më pak i zakonshëm në sistemin diellor se 25 nga 32 elementët e parë kimikë edhe pse bërthamat e tij janë shumë të lehta.
Për arsye të ngjashme, litiumi ka përdorime të rëndësishme në fizikën bërthamore. Transmutacioni (ndryshimi) i atomeve të litiumit në helium në vitin 1932 ishte reaksioni i parë bërthamor plotësisht i krijuar nga njeriu, dhe deuteridi i litiumit shërben si lëndë djegëse shkrirjeje në armët termonukleare.
Litiumi dhe komponimet e tij kanë disa aplikime industriale, duke përfshirë qelqin dhe qeramikën rezistente ndaj nxehtësisë, lubrifikantët e yndyrës së litiumit, prodhimin e hekurit, çelikut dhe aluminit, por në veçanti së fundmi me zhvillimin e teknologjisë, bateritë metalike të litiumit dhe bateritë litium-jon. Këto përdorime konsumojnë më shumë se tre të katërtat e prodhimit të litiumit.
Litiumi është i pranishëm në sistemet biologjike (njerëz apo gjallesa të tjera, flora apo fauna) në sasi të vogla. Nuk ka asnjë funksion metabolik të përcaktuar tek njerëzit. Ilaçet me bazë litiumi janë të dobishme si stabilizues i humorit dhe antidepresant në trajtimin e sëmundjeve mendore, si çrregullimi bipolar.
Lajmi kryesor:
Çfarë fshihet pas protestave për litiumin në Serbi: Të nxitura nga mjedisi apo të motivuara politikisht? Serbia sheh dorën e Perëndimit
Lajme të tjera
-
Diplomati amerikan: Dialogu Kosovë-Serbi nuk do të jetë prioritet për administratën e Trumpit
23 Nëntor, 08:50 -
‘S’është koha për bashkim me Shqipërinë’, Kurti: Qëllimi i Serbisë është hakmarrja, duhet të jemi të përgatitur për këtë
22 Nëntor, 10:32 -
‘Janë të pavërteta’, Policia e Kosovës mohon se e ka kaluar kufirin me Serbinë
21 Nëntor, 20:12 -
BE-ja i kërkon Serbisë ta sqarojë pasivizimin e adresave të shqiptarëve në Luginë
21 Nëntor, 16:02 -
Serbi/ 11 të arrestuar, për shembjen e çatisë në stacionin e trenit në Novi Sad që vrau 15 persona
21 Nëntor, 13:56 -
Qeveria e Kosovës akuzon Serbinë për legjitimim të diskriminimit të shqiptarëve
20 Nëntor, 21:37 -
Greqia në grevë të përgjithshme, punonjësit protestojnë për presionin e kostove të jetesës
20 Nëntor, 19:53 -
Osmani i kthen dy ligje Kurtit, presidentja kërkon rishqyrtim për Këshillin e Sigurisë dhe mbrojtjen e konsumatorit
20 Nëntor, 09:42 -
Vuçiç konfirmon se do të vizitojë Moskën në muajin Maj
19 Nëntor, 23:02 -
Policia konfiskon armatim në veri, dyshon për lidhje me rastin Banjska
19 Nëntor, 15:54 -
‘Dy vite mësim me turne, fëmijët vijnë në shtëpi natën!’ Protesta në Golem të Lushnjes nxjerr në pah propagandën për ‘rilindjen e shkollës’
19 Nëntor, 08:38
-
Media: Putin ka ftuar Vuçiçin për vizitë në Moskë
18 Nëntor, 20:19
