Misioni ushtarak në Afganistan, që tani merr fund, (30.06) ishte më shumë se luftë kundër terrorit. I tillë ai ishte vetëm në fillim. Shumë shpejt misioni synonte të sillte demokracinë, të drejtat e njeriut, arsimin e mirëqenien në vendin e shumëgoditur. Sidomos gjermanët, tradicionalisht kritikë ndaj misioneve ushtarake, kishin nevojë për këtë qëllim të "lartësuar" si justifikim për pjesëmarrjen e tyre. E sigurisht qëllimi është i nderuar.
Por ideja e eksportimit të demokracisë dështoi, jo vetëm në Afganistan, por në tërësi. Sot Afganistani, megjithë një qeveri të mbështetur nga perëndimi, me influencë gjithnjë e më shumë në zvogëlim, konsiderohet si një nga vendet më të korruptuara të botës. Dhe duket se shumë shpejt talibanët do të kthehen në pushtet, të paktën si pjesë e qeverisë së ardhshme, por me shumë gjasa me pushtet të plotë dhe me dhunë. Gati 20 vite "nation building" - formësim i një identiteti kombëtar nga disa vende të fuqishme të botës shkuan më kot.
Kina si kundërmodel
Afganistani nuk është modeli i vetëm. Presidenti amerikan, George W. Bush me ndërhyrjen ushtarake në vitin 2003, nuk donte vetëm të çlironte Irakun nga Sadam Huseini dhe t'i merrte armët e shkatërrimit në masë (që nuk ekzistonin), por të eksportonte në këtë vend vlerat perëndimore. Askush nuk mëton sot ta përmendë këtë, as me përafërsi. Edhe për Kinën mendohej se do të ndryshonte, jo përmes intervenimit, por përmes tregtisë. Pikërisht në Gjermani ekzistonte ky qëndrim, me forcimin e shkëmbimeve të demokratizohej ky vend në ekspansion dhe në fund të kthehej në një partner të preferueshëm në skenën ndërkombëtare.
Konkluzioni në fund është edhe më i hidhur: Jo vetëm që Kina është zhvilluar në drejtimin e kundërt dhe po paraqitet gjithnjë e më autoritare dhe agresive jashtë, por sistemi i këtij vendi po imitohet nëpër botë dhe kuptohet si kundërmodel i shoqërisë perëndimore.
Biden nuk dëshiron mision që kalon disa breza
Koha për të nxjerrë mësime. Në Afganistan u shtrua edhe pyetja, mos NATO duhej të mbronte për kohë të pakufizuar atë që ishte arritur në këtë vend. Amerikanët iu përgjigjen me "jo" kësaj pyetjeje, me pasojë edhe tërheqjen e trupave të tjera të huaja nga Afganistani. Jo vetëm presidenti, Donald Trump donte t'i jepte fund "luftës së përhershme", edhe pasardhësi i tij, Joe Biden tha në Kongres, se ky mision nuk ishte menduar kurrë si një "mision që do kalonte nëpër breza". Dy presidentë të ndryshëm në mënyrë pragmatike kanë bërë një gjë të qartë: Qëllimi ushtarak luftimi i terrorit është arritur, pjesa tjetër nuk na intereson më.
Të jepen impulse për mirëqeverisje
Ministri i Jashtëm gjerman, Heiko Maas kërkon tani që përmes impulseve financiare të kërkohet mirëqeverisje, pavarësisht se kush qeveris. Ndihmat për zhvillim do të jepen në atë masë sa ka pasur edhe progres në drejtim të paqes, ruajtjes së demokracisë e ligjshmërisë, luftimit të korrupsionit dhe respektimit të të drejtave të njeriut. Kërkesa të tilla sigurisht mund të shtrosh, por iluzione nuk mund të kesh. Sepse me vlerat perëndimore kishte vështirësi edhe një president krahasimisht modern si Ashraf Ghani.
Lidhja e ndihmës për zhvillim me mirëqeverisjen është një metodë që qeveria gjermane, po e përdor në botë. Pa dyshim është më mirë, se të derdhësh para në një vend, pa shtruar asnjë pyetje. Por më së voni me Afganistanin, perëndimit do i duhet të heqë dorë nga ideja naive, se mund të eksportojë sistemin e vet një për një me mjete ushtarake./ DW
Lajme të tjera
-
Ministri Vengu takime me zyrtarë të lartë në SHBA: Shqipëria e angazhuar për forcimin e bashkëpunimit në mbrojtje dhe sigurinë globale
23 Nëntor, 19:32 -
Shefi i NATO-s takohet me Trumpin në Florida
23 Nëntor, 12:35 -
Dokumenti sekret/ Gjermania përgatitet për luftë botërore, gazeta gjermane zbulon planet e Berlinit
21 Nëntor, 17:47
-
Trump zgjedh Matthew Whitaker për postin e ambasadorit në NATO
20 Nëntor, 19:15 -
Ish-ministrja e Mbrojtjes e Maqedonisë së Veriut emërohet zv.sekretare e NATO-s
19 Nëntor, 13:19 -
Suedia dhe Finlanda u bëjnë thirrje banorëve të bëhen gati për mundësinë e luftës
18 Nëntor, 16:29 -
Kim Jong Un kërkon zgjerimin e forcave bërthamore të Koresë së Veriut
18 Nëntor, 08:30 -
‘Urban Operation 24’, Toga e Këmbësorisë mbyll me sukses stërvitjen në Bullgari, Vengu: Dëshmi e investimit në ushtri, angazhim për paqe dhe stabilitet bashkë me NATO-n (VIDEO)
17 Nëntor, 16:04 -
Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s Rutte: Duhet të rrisim ndihmën për Ukrainën
14 Nëntor, 20:27 -
Osmani takohet me ish-komandantin suprem të NATO-s për Evropën: Rol të rëndësishëm për lirinë e Kosovës
14 Nëntor, 15:45 -
Turqia dëbon nga territori i saj 325 shtetas afganë
10 Nëntor, 16:06 -
Ish shefi i NATO-s, Jens Stoltenberg: Rikthimi i Trump na sfidon të dëshmojmë se jemi partnerë dhe jo shfrytëzues
9 Nëntor, 19:46
