Historiani amerikan Bernd Fischer, ndër të tjera, thotë: “Shkëndija, drejtimi dhe krejt rrjedha e kryengritjes së vitit 1926 erdhi prej vetë shqiptarëve dhe kjo vërtetohet prej faktit se në këtë moment as Roma e as Beogradi nuk dëshironin rënien e Zogut”. Përfundimi i Bernd Fischer përkon me pohimet e politikanit Mustafa Kruja, i cili kishte dijeni të plotë mbi fillimin dhe fundin tragjik të Kryengritjes së Dukagjinit. Në artikullin e botuar në gjithë faqen e parë të gazetës “Liria Kombëtare”, më 22 dhjetor 1926, me titull: “Lëvizja e Shkodrës në dritën e fakteve”, Mustafa Kruja, ndër të tjera, dëshmon:
“Kurrkush ma mirë se Koço Tasi e un’ s’ka qenë në rrjedhë të fakteve të lëvizjes së Shkodrës, posë atyne që e gatitën dhe e banë. Letrat që kam në dorë prej krenvet të lëvizjes e krejt lajmet e mia dëshmojnë në mënyrën ma absolute se:
1. Ky grup patriotësh të kulluët s’ka qenë n’asnji mënyrë i shtymë a i inkurajuem për një lëvizje prej qeverisë së Beligradit. Përkundrazi ka pasun pengim prej gjithfarësh prej sosh…
2. Kryengritësit s’kanë pasun asnji dinar prej Beligradit!
3. Kryengritësit s’kanë pasun asnji pushkë e asnji fishek të huej; posë ça kanë pasë mundun me mëshehë prej regimit tradhtuer për t’a përdorë kundra tij nga ato që kanë qenë në vend.
4. Lufta e tyne ka qenë një veprim dëshirimi thjesht patriotik, kombëtar e antifeudal.
Por duke iu referuar dokumenteve bie një hije misteri edhe për tradhtinë e ndonjë kleriku. Sipas deklatave tw ndryshme tw personaliteteve te kohës dyshimet bien për tradhtinë e Dom Loro Cakës. Do të ishte me shumë interes të dihej se kush e kishte zgjedhur komandant të përgjithshëm Dom Loro Cakën?! Spiro Kosova në kujtimet e tij, fatkeqësisht për këtë nuk flet fare. ”Me Dom Loro Caken bashkëpunuan Dom Lazër Shantoja, Kapiten Raka, Kapiten Gjeloshi, nëntoger Kolë Bibë Miraka, Spiro Kosova, Ritvan Ohri, dhe porsa u takuan për herë të parë mësuan se: Loro Caka ishte Komandant i Përgjithshëm” (Liria Kombëtare” fq 207-208). Dom Loro Caka ka qenë udhëheqësi dhe organizatori politik i lëvizjes antizogiste. Çfarë ka nodhur me të? Dy nga enigmat më të mëdha të kësaj lëvizjeje janë:
Së pari, përse Dom Loro Caka kaloi kufirin me 11 nëntor 1926 , pa u këshilluar fare me Mustafa Krujën me të cilin ishte në lidhje, madje për këtë veprim nuk ka informuar fare as drejtuesit e veprimeve luftarake të terrenit, Ndokë Gjeloshin e Kolë Bibë Mirakën
Së dyti: Përse ai dha urdhër të prerë që lëvizja të fillonte përpara kohe e cila mbeti e lokalizuar vetëm në Dukagjin dhe jo në gjithë Shqipërinë veriore, siç ishte plani? Këto pikëpyetje i kanë bërë disa studiues ta akuzojnë hapur Cakën si i vënë në shërbim të jugosllavëve që luftonte për kantonizimin e Shqipërisë të ndarë sipas kritereve fetare. Ky prift rebel kurrë nuk foli më vonë për këtë aventurë, ai vdiq dhe misterin e mori me vete në varr...
Shkrimi u publikua sot ne gazeten Shqiptarja.com
(sg/shqiptarja.com)
/Shqiptarja.com
Sondazhi i ditës:
13 Janar, 10:25
Nisi regjistrimi, a do të marrë pjesë masivisht në zgjedhje diaspora?
-
Po
48.5%
-
Jo
37.6%
-
Nuk e di
13.9%
Vota total: 1512
Votat totale janë unike
Lajme të tjera
-
Policia gjen 10 gëzhoja në vendin e ngjarjes, viktima me precedentë për vrasje të mbetur në tentativë
13 Janar, 20:04
-
Pasta Diamond fiton çmimin ndërkombëtar 'Superio Taste Award 2025'
13 Janar, 20:03
-
'PD është bërë një parti shpifësish!', Çupi: E kanë kthyer në mision, por shpifja duhet ndëshkuar
13 Janar, 19:58
-
Atentati ndaj 30 vjeçarit, dyshohet se ishin 3 autorë, u larguan drejt Fierit
13 Janar, 19:54
-
Nis fushata në Kosovë, Hisen Berisha: Kurti erdhi me propagandë, nuk ka ç'ofron më! Kandidati i PDK-së: Vetëvendosja braktisi ish-liderët e UÇK-së në Hagë
13 Janar, 19:51
-
Ish-ministrja maqedonase Jankullovska lirohet nga akuzat në rastin “Fortesa”
13 Janar, 19:45
-
Atentati ndaj 30-vjeçarit në autostradën Vlorë-Fier, makina e autorëve në flakë duke u djegur (VIDEO)
13 Janar, 19:31
-
Regjistrimi i Diasporës për zgjedhjet e 11 majit/ Elena Xhina: 3 mijë kërkesa në ditë! Medlir Mema: Kemi shqetësim për përdorimin e ambasadave dhe konsullatave
13 Janar, 19:13
-
Atentat në autostradën Vlorë-Fier, vritet 30-vjeçari me të shkuar kriminale! Dyshohet për 3 autorë, dogjën automjetin e krimit dhe u arratisën me tjetër (EMRI+VIDEO)
13 Janar, 18:59
-
Moti i keq, Lezha në terr! Mijëra banorë të 6 njësive dhe Shëngjinit pa energji elektrike prej 3 ditësh, shkak defektet në rrjet! (VIDEO)
13 Janar, 18:55
-
Ngjela në Report TV: Si mund t’i fitojë zgjedhjet kryetari i një partie i shpallur ‘non grata’ nga SHBA! Këta menduan se ishin të paprekshëm, Rama i qetë
13 Janar, 18:42
-
Shqipëri, shqetësim në rritje mbi dhunën në rrjete sociale te të miturit
13 Janar, 18:42