Arti i koreografisë popullore në Mirditë! Vallja e Gurrës së Lashtë

5 Janar 2020, 12:58

Shkurtimisht rreth temes

Vallja e Gurrës së Lashtë është një motiv i qëmotshëm i valles popullore, i ruajtur brez pas brezi, që buron nga gojëdhenat e popullit mirditor që prej viteve 1600 pas Krishtit, sipas dëshmisë nga një intervistë e gjatë me të moshuarin domgjonas Prend Pacin. Ky motiv erdhi në ditët tona rreth viteve 1986-1987 dhe u prezantua për herë të parë në Festivalin Folklorik Kombëtar në vitin 1988. Që nga viti 1968 zhvillohej në Shqipëri çdo pesë vjet Festivali Folklorik Kombëtar në Gjirokastër. Në vitin 1985, pas diplomimit në Universitetin e Arteve të Bukura në Tiranë, kam filluar aktivitetin tim artistik në Pallatin e Kulturës Rrëshen, si koreografe e rrethit Mirditë në periudhen 1985-1990 dhe jam marr sidomos me hulumtimin e vlerave të kërcimit popullor mirditor.

Koreografia e nje vallje ështe art kompleks, mbasi per pak minuta qe luhet ne skene, kerkon një numer të madh njerezish, duke filluar nga grupi burimor i valles, te grupi i realizimit perfundimtar i saj, orkestra me instrumentistet, drejtues muzike, koreograf, skenograf, etnolog, rekuizite etj. Merita e realizimit të kesaj vepre koreografike i perket të gjithe mases së njerezve, ku çdo pjesëmarrës nga kjo mase njerëzish e njeh vepren nga kendveshtrimi dhe perjetimi personal. Ndersa pergjegjësinë kryesore për realizimin e saj e kisha unë si koreografe.

Etapat e procesit të gjurmimit dhe realizimit të këtij motivi

Ndër shekuj kishte mbetur ky motiv vallje në kujtesën e brezave dhe erdhi deri në ditet tona falë punës që bëmë për ta risjellë në skenë. Dega e Koreografisë ne Akademinë e Arteve zhvillonte asokohe ekspedita të ndryshme folklorike në zona të ndryshme të Shqipërise nga Veriu ne Jug. Këtë përvojë e vazhdova dhe mbas fillimit të punës. Mbas emrimit tim ne Mirdite, kam rënë fatmiresisht në gjurmet e këtij motivi, të cilin do ta përshkruaj në vijim. Gjatë një ekspedite folklorike në Fan, ekipi i ekspeditës kërkimore; unë, poeti Gjok Beci dhe etnografi piktor Lin Loci shkuam në Domgjon, ku unë u takova rastësisht me te moshuarin nga Domgjoni, Prend Pacin.