TIRANE-Qeveria ka miratuar dje në mbledhjen e këshillit të ministrave draftin për krijimin e burgjeve private. Këshilli i Ministrave përcakton rregullat për funksionimin, administrimin, kontraktimin, si dhe rregullat që përcaktojnë elementet e sigurisë në institucionet private të ekzekutimit të vendimeve penale.
Në burgjet private mund të vuajnë dënimin vetëm personat që janë dënuar deri në 5 vite burg. Sipas draftit, të dënuarit që me vendim gjykate janë caktuar në institucionin e sigurisë së lartë, nuk vendosen në institucionet private të ekzekutimit të vendimeve penale. Gjithashtu drafti përcakton dhe si funksionojnë Institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale të sigurisë së zakonshme, të sigurisë së ulët, institucioni i hapur dhe paraburgimi.
Drafti ku përcaktohen rregullat për burgjet private
Institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale private
1. Institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale janë publike dhe private.
2. Këshilli i Ministrave përcakton rregullat për funksionimin, administrimin, kontraktimin, si dhe rregullat që përcaktojnë elementet e sigurisë në institucionet private të ekzekutimit të vendimeve penale.
Neni 16
Vendosja e të dënuarve në institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale private
1. Të dënuarit për të cilët është vendosur masa e dënimit deri në 5 (pesë) vite burgim mund të vendosen në institucionet private të ekzekutimit të vendimeve penale.
2. Të dënuarit që me vendim gjykate janë caktuar në institucionin e sigurisë së lartë, nuk vendosen në institucionet private të ekzekutimit të vendimeve penale.
Drafti i plotë për burgjet
TË DREJTAT DHE TRAJTIMIN E TË DËNUARVE ME BURGIM DHE TË PARABURGOSURVE
Neni 1
Ky ligj përcakton të drejtat dhe trajtimin e të paraburgosurve dhe të dënuarve me burgim, organizimin e sistemit penitenciar si dhe kompetencat e detyrat e organeve shtetërore kompetente.
Neni 2
Përkufizime
Në kuptim të këtij ligji, me termat e mëposhtëm nënkuptojmë:
1. “Institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale (IEVP)”, janë institucionet e paraburgimit dhe institucionet e ekzekutimit të dënimit me burgim.
2. “I paraburgosur”, çdo person, shtetas shqiptar, i huaj ose pa shtetësi, ndaj të cilit është dhënë masë sigurimi “arrest me burg”.
3. “I dënuar”, çdo person, shtetas shqiptar, i huaj ose pa shtetësi, i dënuar me burgim me vendim të formës së prerë të gjykatave shqiptare ose të njohura nga ato.
4. “I mitur”, çdo person i privuar nga liria që ka mbushur moshën e përgjegjësisë penale deri në moshën 18 vjeç, ndaj të cilit është caktuar masa e sigurisë e arrestit në burg ose është dhënë një vendim gjyqësor i formës së prerë që parashikon shprehimisht privimin e lirisë në një institucion të ekzekutimit të vendimeve penale.
5. “Masë disiplinore”, masa shtrënguese apo ndaluese e dhënë për të dënuarin apo të paraburgosurin në rastet e shkeljeve të parashikuara në ligj apo aktet nënligjore.
6. “Torturë”, çdo veprim me të cilin të dënuarit ose të paraburgosurit i shkaktohen qëllimisht dhembje a vuajtje të rënda, fizike ose mendore, me qëllim që të sigurojë nga ai ose nga ndonjë person i tretë informacione ose pohime për ta dënuar për veprën të cilën ai ose ndonjë person i tretë e ka kryer ose dyshohet se e ka kryer, ose me qëllim që të frikësohet ose detyrohet ai ose ndonjë person i tretë, ose për ndonjë arsye tjetër të bazuar në diskriminimin e cilitdo lloji, kur dhembjet ose vuajtjet e tilla shkaktohen nga një punonjës i strukturave të Drejtorisë së Përgjithshme të Burgjeve ose nga një person i tretë që vepron në përmbushje të detyrës zyrtare ose me nxitjen a pëlqimin e tij.
7. “Forcë madhore”, një situatë natyrore e pazakontë dhe e paparashikuar, që vë në rrezik administrimin dhe menaxhimin e institucionit e mund të cenojë jetën dhe shëndetin e të paraburgosurve dhe të të dënuarve, si dhe çdo personi tjetër që ushtron funksionet në institucionin e ekzekutimit të vendimeve penale.
8. “Raste të veçanta”, një situatë e rrezikshme që përbën një kërcënim serioz, që ndikon ose mund të ndikojë drejtpërdrejt ose tërthorazi, në jetën dhe/apo shëndetin e të dënuarve dhe që, në bazë të të dhënave të besueshme, rezulton se nuk mund të përballohet brenda kufijve normalë të menaxhimit e të administrimit të institucionit.
9. “Institucioni i hapur”, institucioni në të cilin, i dënuari kryen dënimin me mbikëqyrje dhe perimetër minimal sigurie dhe nuk mbyllet në qelitë e institucionit.
10. “Regjimi i posaçëm”, regjimi i cili zbatohet për një kategori të posaçme të të dënuarve ose të paraburgosurve, të cilët kanë rrezikshmëri të lartë për shkak të lidhjeve me pjesëtarët e organizatave kriminale, organizatave terroriste, bandave të armatosura ose të grupeve të strukturuara kriminale.
Fusha e zbatimit
1. Ky ligj zbatohet për të paraburgosurit e të dënuarit me burgim me vendim të formës së prerë të gjykatave shqiptare dhe sipas parashikimeve të marrëveshjeve ndërkombëtare të detyrueshme për Republikën e Shqipërisë edhe të paraburgosurit e të dënuarit me vendim të gjykatave të huaja, për të cilët, duke respektuar kërkesat përkatëse procedurale, ekzekutimi i vendimeve penale të huaja kryhet në Republikën e Shqipërisë.
2. I nënshtrohen rregullave të këtij ligji të gjithë të paraburgosurit dhe të dënuarit me vendim të formës së prerë, shtetas shqiptarë, të huaj dhe personat pa shtetësi.
Respektimi i të drejtave të njeriut
1. Të paraburgosurit dhe të dënuarit trajtohen me dinjitet dhe duke respektuar të drejtat themelore, në zbatim të legjislacionit në fuqi si dhe akteve ndërkombëtare të detyrueshme për Republikën e Shqipërisë. Në çdo rast, ndaj të paraburgosurit dhe të dënuarit ndalohet tortura, trajtimi çnjerëzor, degradues ose poshtërues.
2. Të paraburgosurit dhe të dënuarit trajtohen në mënyrë të barabartë, pa njëanshmëri dhe pa diskriminim pavarësisht gjinisë, racës, ngjyrës, etnisë, gjuhës, identitetit gjinor, orientimit seksual, bindjeve politike, fetare ose filozofike, gjendjes ekonomike, arsimore ose shoqërore, shtatzënisë, përkatësisë prindërore, përgjegjësisë prindërore, moshës, gjendjes familjare ose martesore, gjendjes civile, vendbanimit, gjendjes shëndetësore, predispozicioneve gjenetike, aftësisë së kufizuar, përkatësisë në një grup të veçantë, ose për çdo shkak tjetër.
3. Të miturit e privuar nga liria trajtohen duke respektuar liritë dhe të drejtat themelore të tyre. Trajtimi mbështetet në interesin më të lartë të fëmijës, të integrimit shoqëror, edukimit dhe parandalimit të rifutjes në krim.
4. Gratë e paraburgosura dhe të dënuara trajtohen duke respektuar liritë dhe të drejtat themelore dhe pa diskriminim, duke parandaluar çdo akt dhune me bazë gjinore që sjell dëmtim fizik, seksual ose psikologjik, vuajtje ose çdo formë tjetër abuzimi e keqtrajtimi që dënohen sipas ligjeve në fuqi.
5. Të paraburgosurve dhe të dënuarve me çrregullime të shëndetit mendor u garantohet trajtim i barabartë, jodiskriminues, duke respektuar integritetin fizik dhe dinjitetin njerëzor. Trajtimi i tyre kryhet sipas standardeve shëndetësore, që zbatohen edhe për kategoritë e tjera të personave me çrregullime të shëndetit mendor.
6. Të paraburgosurve dhe të dënuarve me aftësi të kufizuara u garantohen liritë dhe të drejtat themelore të njeriut, trajtimi josdiskriminues i ndonjë lloji, për shkak të aftësisë së kufizuar, duke plotësuar nevojat specifike për aftësimin dhe riaftësimin e tyre.
7. Të paraburgosurit dhe të dënuarit e huaj ose pa shtetësi trajtohen duke mbajtur parasysh situatën e tyre të veçantë dhe nevojat individuale. Autoritetet e institucionit ndërmarrin veprime pozitive për të shmangur diskriminimin dhe për të zgjidhur probleme specifike, me të cilat këta persona përballen në institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale, gjatë transferimit dhe pas lirimit.
8. Masat e veçanta, që janë të nevojshme të zbatohen për respektimin e lirive dhe të drejtave të grupeve të veçanta të të paraburgosurve dhe të dënuarve nuk konsiderohen diskriminim, sipas këtij ligji.
Neni 5
Parandalimi i dhunës dhe trajtimi i viktimave
1. Të paraburgosurve dhe të dënuarve që kanë pasur përvoja të dhunës fizike, psikologjike ose seksuale, para ose gjatë qëndrimit në institucion, i ofrohen menjëherë masa mbrojtjeje, mbështetjeje dhe këshillime ligjore, me qëllim rehabilitimin e tyre.
2. Në rastet e dhunës ndaj grave dhe të miturave mbahen parasysh nevojat specifike gjinore të tyre.
3. Në raste të përdorimit të dhunës në institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale, autoritetet e institucionit, në çdo rast, nisin hetimin e pavarur, nga strukturat dhe organet kompetente të ngarkuara me ligj, duke respektuar parimin e privatësisë, të mbrojtjes dhe të sigurisë personale.
Neni 6
Trajtimi i diferencuar i të dënuarve
1. Trajtimi i diferencuar i të dënuarve, në përputhje me kushtet e sigurisë së institucionit të ekzekutimit të vendimeve penale, dhe që është i nevojshëm me qëllim realizimin e funksionit riedukues të dënimit, si edhe rrezikshmërisë që paraqet i dënuari, nuk konsiderohen diskriminim dhe as trajtim çnjerëzor apo degradues.
2. Diferencimi në trajtim i të dënuarve përcaktohet në këtë ligj, në rregulloren e përgjithshme të burgjeve dhe rregulloret e brendshme të çdo institucioni.
Neni 7
Kufizimi individual i të drejtave
Të drejtat e të paraburgosurve dhe të dënuarve, sipas këtij ligji, mund të kufizohen ose të hiqen përkohësisht për shkelje të ligjit ose të rregullave të brendshme, vetëm në rastet dhe sipas kritereve të parashikuara në këtë ligj.
Neni 8
Kufizimi në grup i të drejtave
1. Të drejtat e të paraburgosurit dhe të dënuarve me burgim mund të kufizohen ose të hiqen përkohësisht në grup, me urdhër të ministrit të Drejtësisë, në atë masë dhe për aq kohë sa përcaktohet në urdhër dhe vetëm në rastet e:
a) gjendjes së jashtëzakonshme, të shpallur me ligj;
b) situatës emergjente;
c) gjendjes së luftës;
ç) gjendjes së emergjencës, në përputhje me legjislacionin për emergjencat civile;
d) rreziqeve potenciale për jetën dhe shëndetin e të paraburgosurit e të dënuarve;
dh) sulmeve të armatosura nga jashtë institucionit, apo referimit të informacionit për kryerjen e sulmeve të mundshme.
2. Rregullat dhe procedurat për kufizimin e të drejtave në grup dhe kalimin në gatishmëri përcaktohen në ligjin për Policinë e Burgjeve.
Neni 9
E drejta e kërkesës dhe e ankimit
1. Të paraburgosurit dhe të dënuarit, individualisht ose në grup, kanë të drejtë të paraqesin kërkesa dhe ankime lidhur me zbatimin e legjislacionit në fuqi, të rregullores së përgjithshme të burgjeve si dhe të rregullores së brendshme të institucioneve.
2. Kërkesat dhe ankimet paraqiten drejtpërdrejt në organin publik kompetent ose në çdo zyrë apo degë të tij, në formë të shkruar ose në çdo formë tjetër të përshtatshme, dhe duhet të jenë mjaftueshëm të qarta për të përcaktuar kërkuesin dhe qëllimin e saj.
3. Në raste të veçanta, kur të paraburgosurit dhe të dënuarit e çmojnë të domosdoshme mund t’i drejtohen cilitdo organi shtetëror ose organizate joqeveritare, brenda dhe jashtë vendit.
Neni 10
Veprat penale të kryera nga të burgosurit dhe të paraburgosurit
1. Hetimet mbi një vepër penale, të dyshuar se është kryer nga të dënuarit apo të paraburgosurit, zhvillohen dhe trajtohen në përputhje me legjislacionin në fuqi.
2. Të dënuarit, kur hetohen për një vepër tjetër penale gjatë kohës së ekzekutimit të dënimit, do të vazhdojnë të qëndrojnë në institucionin ku po ekzekutohet vendimi i mëparshëm, përveç rasteve kur prokurori vendos ndryshe.
KREU III
TRAJTIMI
Neni 11
Rehabilitimi social dhe riintegrimi
1. Trajtimi i të paraburgosurve dhe të dënuarve synon rehabilitimin për riintegrimin e tyre në jetën familjare, shoqërore dhe ekonomike. Përgatitja për riintegrim fillon në paraburgim, vazhdon gjatë kryerjes së dënimit dhe pas lirimit nga burgu.
2. Institucionet e ekzekutimeve të vendimeve penale, në bashkëpunim me Shërbimin e Provës, shërbimet e mirëqenies sociale, organet vendore dhe organizatat jofitimprurëse hartojnë programe riintegrimi praglirimi për adresimin e çështjeve gjinore.
3. Për të paraburgosurit dhe të dënuarit e mitur përgatitja për riintegrim realizohet në bashkëpunim me të miturin, punonjësin social, familjen ose kujdestarin e tij.
4. Gjatë kohës që i mituri qëndron në IEVP i ofrohet ndihmë sociale, edukative, arsimore, psikologjike, mjekësore dhe fizike për riintegrimin dhe rehabilitimin e tij, në përshtatje me nevojat individuale dhe në përputhje me grupmoshën, gjininë dhe personalitetin e tij.
5. Për të paraburgosurit dhe të dënuarit që i përkasin minoriteteve etnike dhe gjuhësore, të huajt dhe personat pa shtetësi, për aq sa është e mundur, krijohen programe që respektojnë kulturën e tyre.
Neni 12
Individualizimi i trajtimit
1. Trajtimi i të paraburgosurve dhe të dënuarve kryhet sipas kriterit të individualizimit, në përputhje me gjendjen dhe karakteristikat individuale të çdo të paraburgosuri dhe të dënuari.
2. Individualizimi i trajtimit bëhet duke vlerësuar nevojat individuale, psikologjike, shoqërore, të moshës, gjinore, gjendjen shëndetësore, orientimin seksual ose identitetin gjinor, situatën kulturore dhe ekonomike, mjedisin ku ka jetuar i paraburgosuri ose i dënuari, faktorët e riskut dhe motivimin për t’u përfshirë në veprimtaritë që organizohen në institucion.
3. Vëzhgimi bëhet në fillim të trajtimit dhe rezultatet e tij verifikohen vazhdimisht gjatë ekzekutimit, duke e përshtatur trajtimin sipas nevojave të të paraburgosurit ose të dënuarit.
Neni 13
Programi dhe realizimi i trajtimit
1. Pas procesit të vlerësimit bëhet programimi i trajtimit, në bashkëpunim me të paraburgosurin ose të dënuarin. Për çdo të paraburgosur dhe të dënuar hartohet plani i riintegrimit, ndërsa për kategoritë e veçanta të të paraburgosurve dhe të dënuarve hartohet programi individual i trajtimit, duke mbajtur parasysh edhe nevojat specifike të tyre.
2. Rëndësi e veçantë i kushtohet trajtimit psiko-social të të paraburgosurve dhe të dënuarve të mitur, të rinjve 18 deri 21 vjeç, grave, personave me çrregullime të shëndetit mendor, të pasura ose të fituara gjatë burgimit, personave me aftësi të kufizuara, personave me orientim seksual të ndryshëm, personave me sëmundje kronike ose në varësi të drogës, të moshuarve, personave të dënuar me dënime afatgjata, personave që i përkasin minoriteteve etnike ose gjuhësore, shtetasve të huaj dhe personave pa shtetësi. Për çdo të mitur të paraburgosur ose të dënuar përgatitet një plan individual riedukimi, i cili merr në konsideratë arsimin e tij, vlerësimin psikologjik, situatën emocionale, dëshirat dhe mundësitë e tij/saj për të ndjekur kurse profesionale ose për të avancuar në arsim.
3. Vëzhgimi, programimi dhe realizimi i trajtimit bëhen nga administrata e institucionit, me anë të personelit të vet, në bashkëpunim me organet dhe institucionet shtetërore përkatëse.
4. Administrata e burgjeve inkurajon dhe mbështet kontributin e organizatave jofitimprurëse dhe individëve të veçantë në realizimin e programit të trajtimit.
5. Ministria e Drejtësisë mbështet programe kërkimi dhe vlerësimi rreth funksionimit të sistemit të burgjeve, rolit të tij në riintegrimin e të dënuarit në shoqëri.
6. Drejtoria e Përgjithshme e Burgjeve informon në mënyrë të vazhdueshme publikun rreth qëllimit të sistemit të burgjeve, në mënyrë që të inkurajohet kuptimi më i mirë në publik i rolit të sistemit të burgjeve në trajtimin e të dënuarve.
7. Ministri i Drejtësisë miraton rregullat për bashkëpunimin e Drejtorisë së Përgjithshme të Burgjeve me Drejtorinë e Përgjithshme të Shërbimit të Provës për hartimin, zhvillimin dhe realizimin e programeve të mbikëqyrjes të të paraburgosurve dhe të të dënuarve.
Institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale
1. IEVP-të, mbi bazën e kategorisë së subjekteve ndaj të cilave ekzekutohen dënime penale, ndahen në:
a) institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale për të dënuarit e rritur;
b) institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale për të dënuarit e mitur;
c) institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale për gratë;
ç) institucionet e paraburgimit.
2. Institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale mund të ndahen në seksione, sipas nevojës së administrimit.
3. Institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale ose seksione brenda tyre, mbi bazën e sigurisë, kategorizohen, si më poshtë vijon:
a) Institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale të sigurisë së lartë;
b) Institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale të sigurisë së zakonshme;
c) Institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale të sigurisë së ulët;
ç) Institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale të hapura.
4. Përjashtimisht nga rregullat e përcaktuara nga ligji për organizimin dhe funksionimin e organeve të administratës shtetërore, krijimi, klasifikimi dhe mbyllja e institucioneve të ekzekutimit të vendimeve penale me burgim apo seksioneve të veçanta në këto institucione bëhen me urdhër të ministrit të Drejtësisë.
Neni 15
Institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale private
1. Institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale janë publike dhe private.
2. Këshilli i Ministrave përcakton rregullat për funksionimin, administrimin, kontraktimin, si dhe rregullat që përcaktojnë elementet e sigurisë në institucionet private të ekzekutimit të vendimeve penale.
Neni 16
Vendosja e të dënuarve në institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale private
1. Të dënuarit për të cilët është vendosur masa e dënimit deri në 5 (pesë) vite burgim mund të vendosen në institucionet private të ekzekutimit të vendimeve penale.
2. Të dënuarit që me vendim gjykate janë caktuar në institucionin e sigurisë së lartë, nuk vendosen në institucionet private të ekzekutimit të vendimeve penale.
Neni 17
Institucioni i ekzekutimit të vendimeve penale i sigurisë së lartë
1. Institucioni i ekzekutimit të vendimeve penale i sigurisë së lartë është institucioni ku ekzekutohen vendimet me burgim:
a) për çdo vepër penale të kryer nga grupi i strukturuar kriminal, organizata kriminale, organizata terroriste dhe banda e armatosur, sipas përcaktimeve të Kodit Penal;
b) për veprat penale për të cilat Kodi Penal parashikon dënimin me burgim të përjetshëm;
c) për veprat penale të kryera nga përsëritësit, për të cilat gjykata ka dhënë një dënim jo më të vogël se 15 (pesëmbëdhjetë) vite burgim;
ç) për krimet kundër jetës, për të cilat gjykata ka dhënë një dënim jo më të vogël se 20 (njëzet) vjet burgim;
d) për krimet seksuale me të mitur, sipas përcaktimeve të Kodit Penal.
2. Përveç sa është parashikuar më sipër, në institucionet e sigurisë së lartë ekzekutohet dënimi edhe ndaj të dënuarve të tjerë të cilët në kryerjen e veprës penale ose gjatë ekzekutimit të dënimit janë karakterizuar nga qëndrime ose sjellje që bëjnë të pamundur qëndrimin në burgjet e kategorive të tjera.
3. Caktimi fillestar i të dënuarit në institucionet ekzekutimit të vendimeve penale të sigurisë së lartë kryhet nga gjykata që ka dhënë vendimin e dënimit me burgim. Në rastet kur gjykata nuk ka caktuar në vendim kategorinë e institucionit të ekzekutimit të vendimeve penale dhe i dënuari në kryerjen e veprës penale është karakterizuar nga qëndrime e sjellje që e bëjnë të pamundur qëndrimin në institucionet e sigurisë së zakonshme, me kërkesë të prokurorit, gjykata mund të caktojë që ekzekutimi i vendimit të dënimit të kryhet në një institucion të sigurisë së lartë. Prokurori paraqet kërkesën menjëherë dhe në çdo rast jo më vonë se 48 orë nga marrja dijeni për vendimin e gjykatës.
4. Ndryshimi i klasifikimit të sigurisë për të dënuarit që vuajnë dënimin në institucionin e sigurisë së lartë bëhet nga komisioni i vlerësimit të rrezikshmërisë të të dënuarve, i ngritur në Drejtorinë e Përgjithshme të Burgjeve.
5. Kundër vendimit të komisionit të vlerësimit të rrezikshmërisë të të dënuarve, i dënuari, mbrojtësi ose prokurori mund të paraqesin ankim në gjykatë brenda 15 (pesëmbëdhjetë) ditëve nga data e njoftimit të vendimit.
6. Gjatë shqyrtimit të çështjes nga gjykatat, i dënuari qëndron në institucionin e sigurisë së lartë.
7. Në burgjet e sigurisë së lartë vihen kufizime në të drejtat e të dënuarit, në rastet dhe sipas kritereve të përcaktuara shprehimisht në këtë ligj.
Neni 18
Regjimi i posaçëm në institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale të sigurisë së lartë
1. Në raste të veçanta, mund të zbatohet një regjim i posaçëm i ushtrimit të të drejtave për të dënuarit në institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale të sigurisë së lartë dhe të paraburgosurit që hetohen apo gjykohen për veprat penale të parashikuara në nenet 79, shkronja “ç”, 79/a, 79/b, 230, 230/a, 230/b, 230/c, 230/ç, 231, 232, 232/a, 234, 234/a, 234/b, 283, paragrafi 3, 283/a, paragrafi 3, 284, paragrafi 3, 284/a, 284/c, paragrafi 3, 284/ç, paragrafi 3, 333, 333/a dhe 334, të Kodit Penal, të kryera në kuadër të pjesëmarrjes në grup të strukturuar kriminal, organizatë kriminale, bandë të armatosur, organizatë terroriste ose për vepra me qëllime terroriste.
2. Pavarësisht me sa është parashikuar në pikën 1, të këtij neni, regjimi i posaçëm zbatohet edhe ndaj të dënuarve ose të paraburgosurve të cilët kanë rrezikshmëri të lartë për shkak të lidhjeve me pjesëtarët e organizatave kriminale, organizatave terroriste, bandave të armatosura ose të grupeve të strukturuara kriminale.
3. Vendimi për vendosjen e të dënuarit ose të paraburgosurit në regjimin e posaçëm në burgun e sigurisë së lartë merret nga ministri i Drejtësisë, mbi kërkesën e arsyetuar të drejtuesit të Prokurorisë së Posaçme. Për marrjen e këtij vendimi, ministri i Drejtësisë bazohet në konsultimin me ministrin e Brendshëm, në të dhënat/informacionet e drejtorit të Përgjithshëm të Policisë së Shtetit, Shërbimit Informativ të Shtetit, drejtorit të Përgjithshëm të Burgjeve dhe organeve të specializuara në luftën kundër krimit të organizuar e terrorizmit, sipas fushave të përgjegjësisë.
4. Vendosja e regjimit të posaçëm të ushtrimit të të drejtave në burgun e sigurisë së lartë bazohet vetëm në ruajtjen e rendit dhe të sigurisë dhe/ose parandalimin e komunikimit me organizatën kriminale ku bëjnë pjesë apo me organizata të tjera, të referuara në pikën 1, të këtij neni, nëpërmjet marrjes së masave të brendshme dhe të jashtme të sigurisë së lartë, që lidhen, kryesisht, me nevojën për të parandaluar:
a) kontaktet me organizatën kriminale ku bëjnë pjesë apo me organizata të tjera me të cilat ata bashkëpunojnë;
b) konfliktet e mundshme me elementë të organizatave të tjera;
c) ndërveprimin me të burgosurit apo të paraburgosurit e tjerë, të cilët i përkasin së njëjtës organizatë ose të organizatave të tjera me të cilat ata bashkëpunojnë;
ç) komunikimin apo shkëmbimin e sendeve ndërmjet të dënuarve apo të paraburgosurve që i përkasin grupimeve të ndryshme.
5. Regjimi i posaçëm i ushtrimit të të drejtave konsiston në:
a) lejimin e një takimi familjar në muaj, i cili kryhet në intervale të rregullta kohore dhe në mjedise të caktuara, ku ndalohet hyrja e personave apo sendeve të tjera dhe që i nënshtrohen regjistrimit audio dhe video. Me termin “familjarë” nënkuptohen të paralindurit, të paslindurit, bashkëshortët dhe bashkëjetuesit, sipas parashikimeve të Kodit të Familjes. Takimi me persona të ndryshëm nga familjarët, për personat e dënuar, lejohet me propozimin e drejtorit të institucionit dhe me miratimin e ministrit të Drejtësisë. Për personat e paraburgosur, takimi me persona të ndryshëm nga familjarët lejohet vetëm me miratimin e prokurorit. Parashikimet e kësaj shkronje nuk zbatohen për takimet me avokatët mbrojtës;
b) lejimin e të dënuarit ose të paraburgosurit, i cili nuk kryen takime familjare, për kryerjen e një bisede telefonike në muaj, me kohëzgjatje maksimale dhjetë minuta, e cila regjistrohet. Kryerja e bisedave telefonike për personat e dënuar autorizohet me vendim të arsyetuar të drejtorit të Përgjithshëm të Burgjeve, kurse, për personat e paraburgosur, ajo autorizohet me vendim të arsyetuar të prokurorit. Parashikimet e kësaj shkronje nuk zbatohen për kryerjen e bisedave telefonike me institucionin e Avokatit të Popullit dhe me organizata vendase ose të huaja, që veprojnë në fushën e të drejtave të njeriut;
c) ndalimin e përdorimit të vlerave monetare, sendeve dhe objekteve që mund të marrë i dënuari ose i paraburgosuri nga jashtë, sipas parashikimeve në rregulloren e brendshme të institucionit;
ç) kontrollin e korrespondencës, përveç asaj me subjektet e përcaktuara në pikën 1, të nenit 51, të këtij ligji, ose me organizata ndërkombëtare, që ushtrojnë aktivitetin e tyre në fushën e mbrojtjes të të drejtave të njeriut;
d) reduktimin e qëndrimit në ajrim në mjedise të hapura, deri në 2 orë, por jo më pak se 1 orë në ditë;
dh) përjashtimin nga organet përfaqësuese të të dënuarve apo të paraburgosurve.
6. Kohëzgjatja e regjimit të posaçëm të ushtrimit të të drejtave në burgun e sigurisë së lartë është një vit, dhe mund të zgjatet për periudha të tjera njëvjeçare. Zgjatja e këtij regjimi vendoset kur rezulton se ekziston akoma mundësia që i dënuari apo i paraburgosuri të jetë i aftë për të mbajtur lidhjet me organizatën kriminale, grupin e strukturuar kriminal, bandën e armatosur apo organizatën terroriste. Për zgjatjen e këtij regjimi duhet mbajtur parasysh edhe profili kriminal i të dënuarit apo të paraburgosurit, roli që ai luan në organizatën kriminale, kohën që është angazhuar në këtë organizatë kriminale, ngritjen e akuzave të reja të pashqyrtuara më parë ndaj tij, sjelljen që ka mbajtur në IEVP dhe nivelin e jetesës së familjarëve të tij. Jo më vonë se 30 (tridhjetë) ditë nga data e përfundimit të çdo periudhe njëvjeçare, drejtuesi i Prokurorisë së Posaçme mund t’i propozojë ministrit të Drejtësisë zgjatjen e këtij regjimi.
7. Ministri i Drejtësisë, në bazë të propozimit të drejtuesit të Prokurorisë së Posaçme, rivlerëson nëse janë kushtet për vazhdimin e regjimit të posaçëm të ushtrimit të të drejtave ndaj të dënuarit ose të paraburgosurit.
8. Kundër vendimit të ministrit të Drejtësisë, për vendosjen apo zgjatjen e regjimit të posaçëm, i dënuari, i paraburgosuri, avokati mbrojtës apo drejtuesi i Prokurorisë së Posaçme mund të paraqesin kërkesë ankimore brenda 20 (njëzet) ditëve, nga momenti i njoftimit të vendimit.
9. Kërkesa ankimore depozitohet në Gjykatën e Shkallës së Parë kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar e cila është kompetente për gjykimin e çështjes, sipas parashikimit të nenit 471, të Kodit të Procedurës Penale. Gjykimi i çështjes nuk pezullon vendimin e ministrit të Drejtësisë.
10. Në rastet kur kërkesa kundër vendimit të ministrit të Drejtësisë pranohet nga gjykata, ministri i Drejtësisë vendos bazuar në vendimin e gjykatës.
Neni 19
Institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale të sigurisë së zakonshme
1. Institucionet e sigurisë së zakonshme janë institucionet ku ekzekutohen dënimet ndaj të gjithë të dënuarve, me përjashtim të atyre që vendosen në institucionet e sigurisë së lartë, në institucionet e sigurisë së ulët, dhe në institucione të hapura.
2. Kur gjykata, në vendimin me burgim, nuk është shprehur për llojin e institucionit ku do të ekzekutohet dënimi, të dënuarit vendosen në një institucion të sigurisë së zakonshme.
3. Ndryshimi i klasifikimit të sigurisë i të dënuarve që i ekzekutohet vendimi i dënimit në një institucion të sigurisë së zakonshme kryhet nga komisioni i vlerësimit të rrezikshmërisë të të dënuarve.
4. Kundër vendimit të komisionit të vlerësimit të rrezikshmërisë të të dënuarve, i dënuari, përfaqësuesi i tij ligjor ose prokurori mund të paraqesin ankim në gjykatë, brenda 15 (pesëmbëdhjetë) ditëve nga data e njoftimit të vendimit. Shqyrtimi i ankimit nga gjykata pezullon vendimin e komisionit të vlerësimit të rrezikshmërisë të të dënuarve për ndryshimin e klasifikimit të sigurisë të të dënuarit.
Neni 20
Institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale të sigurisë së ulët
1. Institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale të sigurisë së ulët janë institucionet ku ekzekutohet dënimi për të dënuarit për kundërvajtje penale, për vepra penale nga pakujdesia dhe për vepra të tjera penale, dënimi i të cilave nuk i kalon 5 (pesë) vjet burgim.
2. Komisioni i vlerësimit të rrezikshmërisë të të dënuarve mund të vendosë kalimin e të dënuarve nga një IEPV e sigurisë së zakonshme në një IEPV të sigurisë së ulët, me kërkesë të drejtorit të institucionit ku ekzekutohet vendimi ndaj të dënuarit, të dënuarit ose të përfaqësuesit të tij ligjor, në rast se ndaj të dënuarit është ekzekutuar jo më pak se 2/3 e dënimit.
Neni 21
Institucioni i hapur
1. Institucioni i hapur është institucioni ku ekzekutohen dënimet ndaj:
a) të dënuarit me burgim, që i ka mbetur më pak se 6 (gjashtë) muaj burgim dhe që bazuar në raportin e komisionit të vlerësimit të rrezikshmërisë të të dënuarve nuk përbën risk sigurie për institucionin apo komunitetin;
b) të dënuarit me gjysmë liri.
2. Kalimi i të dënuarve me burgim në një institucion të hapur bëhet vetëm për të dënuarit që i ekzekutohet dënimi në një institucion të sigurisë së ulët. Ky transferim miratohet nga komisioni i vlerësimit të rrezikshmërisë të të dënuarve, me kërkesë të drejtorit të institucionit ku ekzekutohet vendimi ndaj të dënuarit, të dënuarit ose të përfaqësuesit të tij ligjor.
3. Në rast se i dënuari shkel rregulloren e përgjithshme të burgjeve apo rregulloren e brendshme të institucionit, komisioni i vlerësimit të rrezikshmërisë të të dënuarve, pas vlerësimit të rrethanave, mund të vendosë rikthimin e të dënuarit në një institucion të sigurisë së ulët.
Neni 22
Institucionet e paraburgimit
Institucionet e paraburgimit janë institucionet ku mbahen individët ndaj të cilëve është dhënë nga gjykata masa e sigurimit “arrest në burg”.
Neni 23
Vendosja e personave bashkëpunëtorë të drejtësisë
1. Në institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale krijohen seksione të veçanta për vendosjen e personave, të paraburgosur ose të dënuar, që gëzojnë statusin e bashkëpunëtorëve të drejtësisë.
2. Drejtoria e Përgjithshme e Burgjeve, në bashkëpunim me Drejtorinë e Policisë së Shtetit, merr masa për sigurimin e jetës së personit dhe realizimin e programit të trajtimit individual të tij.
Neni 24
Institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale për gratë dhe të miturit
1. Të miturit kryejnë dënimin në institucione për të mitur dhe në pamundësi, në seksione të veçanta të institucioneve të tjera, sipas kritereve të këtij ligji. Për garantimin e interesit më të lartë të të miturit, institucioni përkatës duhet të ketë personel të mjaftueshëm, të specializuar dhe të trajnuar në vazhdimësi.
2. I pandehuri i mitur, ndaj të cilit caktohet paraburgimi si masë sigurimi, vendoset vetëm në seksionin për të mitur në mjediset e paraburgimit, ndërsa i mituri i dënuar me burgim vendoset në institucionin për ekzekutimin e vendimeve penale për të miturit.
3. Ndalohet vendosja, mbajtja ose lëvizja e të miturit jashtë institucionit, së bashku me një të rritur të paraburgosur/të dënuar. Mund të bëhet përjashtim nga ky rregull vetëm në rastet kur të miturit, pavarësisht përkatësisë gjinore, ose të miturit me të rriturit marrin pjesë bashkërisht në veprimtaritë riedukuese, arsimore, kulturore, sportive dhe veprimtari të tjera me natyrë kulturore dhe edukative por, në çdo rast, në prezencë të personelit të institucionit ku i mituri qëndron.
4. Të miturit që marrin pjesë në veprimtaritë e renditura në pikën 3, të këtij neni, shoqërohen dhe mbikëqyren në çdo rast nga personeli i Drejtorisë së Përgjithshme të Burgjeve, gjatë gjithë kohës së zhvillimit të aktivitetit përkatës.
5. Në mënyrë që të sigurohet mjedis i sigurt për të miturit në institucionin/seksionin për ta, të miturit ndahen në bazë të grupmoshës, llojit dhe rëndësisë së veprës penale, riskut të përsëritjes së veprës, zhvillimit fizik e mendor, si dhe karakteristikave të tjera, duke mbajtur parasysh interesin më të lartë të të miturit.
6. Të paraburgosurit dhe të dënuarit e mitur vendosen veçmas nga të paraburgosurit dhe të dënuarit e rritur. Të paraburgosurat dhe të dënuarat e mitura femra vendosen veçmas nga të paraburgosurit dhe të dënuarit e mitur meshkuj.
7. Gratë kryejnë dënimin në institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale për gratë, në përputhje me këtë ligj.
8. Nënave u lejohet që të mbajnë me vete fëmijët deri në moshën 3 vjeç. Për kujdesin dhe asistencën ndaj këtyre fëmijëve funksionojnë çerdhe të posaçme. Vendimi për të larguar fëmijën nga nëna para moshës 3 vjeç merret nga gjykata, në rastet kur diktohet nga interesi më i lartë i fëmijës.
Neni 25
Vendet e caktuara të ekzekutimit të vendimeve penale
Ekzekutimi i vendimeve penale kryhet vetëm në vendet e caktuara posaçërisht sipas këtij ligji. Përjashtimisht, ministri i Drejtësisë, në raste të gjendjes së jashtëzakonshme, të rrezikimit nga forca madhore, të kryerjes së punimeve të rëndësishme, si dhe kur rrezikohet jeta dhe shëndeti i të paraburgosurit dhe të dënuarve, mund të urdhërojë që ekzekutimi i vendimeve penale të kryhet përkohësisht në vende të tjera të përshtatshme.
Neni 26
Rregullorja e përgjithshme dhe rregulloret e brendshme të institucioneve
1. Rregullat në lidhje me organizimin dhe funksionimin e sistemit penitenciar, disiplinën e brendshme dhe kërkesat e trajtimit të të dënuarve dhe të paraburgosurve përcaktohen në rregulloren e përgjithshme të burgjeve.
2. Çdo institucion ka rregulloren e brendshme, të dalë në bazë të rregullores së përgjithshme të burgjeve, që përcakton organizimin, disiplinën e brendshme dhe kërkesat e trajtimit në kushtet e institucionit.
3. Rregulloret e brendshme të institucioneve të ekzekutimit të vendimeve penale hartohen nga një komision i ngritur nga drejtori i institucionit, me miratim të drejtorit të Përgjithshëm të Burgjeve.
KREU II
ORGANET DREJTUESE TË BURGJEVE
Neni 27
Drejtoria e Përgjithshme e Burgjeve
1. Drejtoria e Përgjithshme e Burgjeve është institucion në varësi të Ministrisë së Drejtësisë, që ndjek e realizon organizimin dhe funksionimin e sistemit të ekzekutimit të vendimeve penale dhe trajtimin e të dënuarve dhe të paraburgosurve.
2. Drejtori i Përgjithshëm i Burgjeve emërohet dhe shkarkohet nga Kryeministri, me propozimin e ministrit të Drejtësisë.
3. Marrëdhëniet e punës së nëpunësve të administratës civile të Drejtorisë së Përgjithshme të Burgjeve dhe të institucioneve të ekzekutimit të vendimeve penale rregullohen sipas legjislacionit në fuqi për nëpunësin civil.
4. Marrëdhëniet juridike të punës për punonjësit mbështetës në Drejtorinë e Përgjithshme të Burgjeve dhe në institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale rregullohen sipas dispozitave të Kodit të Punës.
Neni 28
Komisioni i vlerësimit të rrezikshmërisë të të dënuarve
1. Komisioni i vlerësimit të rrezikshmërisë të të dënuarve është pjesë e Drejtorisë së Përgjithshme të Burgjeve dhe ka në përbërje të tij 5 (pesë) anëtarë, një përfaqësues të shërbimit të sigurisë, një përfaqësues të sektorit ligjor, një përfaqësues të sektorit të çështjeve shoqërore, një përfaqësues të shërbimit shëndetësor dhe specialisti i sektorit të kujdesit social që trajton të dënuarin.
2. Caktimi i 4 (katër) anëtarëve të komisionit, me përjashtim të specialistit të sektorit të kujdesit social, bëhet me urdhër të drejtorit të Përgjithshëm të Burgjeve dhe ndryshon një herë në vit.
3. Komisioni i vlerësimit të rrezikshmërisë së të dënuarve vendos për ndryshimin e klasifikimit të sigurisë së të dënuarit, mbështetur në raportin e vlerësimit të riskut të sigurisë, të hartuar nga IEVP-ja ku i dënuari kryen dënimin.
4. Komisioni interviston të dënuarin në çdo rast që shqyrton një kërkesë për ndryshimin e trajtimit të tij. Gjetjet e intervistës me të dënuarin janë pjesë e raportit të vlerësimit të rrezikshmërisë.
5. Kriteret për ndryshimin e sigurisë të të dënuarit, afatet e rishikimit të sigurisë, si dhe rregulla të posaçme për ngritjen, funksionimin, përbërjen dhe kompetencat e komisionit të vlerësimit të rrezikshmërisë së të dënuarve përcaktohen me urdhër të ministrit të Drejtësisë.
Neni 29
Instrumenti i vlerësimit të rrezikshmërisë
Drejtori i Përgjithshëm i Burgjeve harton dhe miraton një format të standardizuar për të gjitha institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale të instrumentit të vlerësimit të rrezikshmërisë.
Neni 30
Institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale
1. Institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale janë degë territoriale të Drejtorisë së Përgjithshme të Burgjeve dhe kanë për detyrë pritjen, sistemimin, trajtimin dhe riintegrimin e të paraburgosurve dhe të dënuarve.
2. Institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale drejtohen, kontrollohen dhe përfaqësohen nga drejtori, i cili emërohet dhe shkarkohet nga ministri i Drejtësisë, me propozimin e drejtorit t&eu