Argument/ Biden mori vendimin e vështirë por të drejtë rreth Afganistanit

Nga Henry Olsen/ Njoftimi i Presidentit Biden se Shtetet e Bashkuara do të tërheqin pa kushte forcat e tyre ushtarake nga Afganistani deri më 11 shtator pasqyron një realitet të vajtueshëm, por është vendimi i duhur. Shtetet e Bashkuara pu shtuan Afganistanin në 7 tetor 2001, sepse qeveria Talebane kishte lejuar që territori i saj të përdorej nga grupi islamik terrorist al-Kaeda për të filluar sulmet e 11 shtatorit në Nju Jork dhe Uashington. Ajo përgjigje ishte e drejtë: Shtetet e Bashkuara duhej ta sillnin luftën në shtëpinë e sulmuesve. Së bashku me aleatët tanë të NATO-s, ne ishim në gjendje të gjymtonim al-Kaidën dhe t’u tregonim kombeve të tjera se nëse ata bashkoheshin me terroristët, Shtetet e Bashkuara nuk do të toleronin inkurajimin e tyre të fshehtë për armiqtë tanë të hapur.

Njëzet vjet më vonë, Talebanët nuk e kontrollojnë më qeverinë, por Shtetet e Bashkuara janë ende në luftë me ata. Ne kemi provuar një shumëllojshmëri strategjish, duke përfshirë një rritje të forcave ushtarake në 2009 që supozohej të ndalonte luftëtarët Talebanë që veprojnë nga bazat në Pakistanin fqinj. Asnjë nuk ka funksionuar. Talebanët mbeten një fuqi e vazhdueshme, duke tërhequr ndihmë nga grupi i tij kryesor i mbështetjes, pashtunët etnikë në Afganistan dhe Pakistan. Për më tepër, ata kanë mbajtur vazhdimisht iniciativën strategjike sepse forcat amerikane nuk munden – ose nuk do ta kalojnë kufirin pakistanez për të eliminuar bazat në të cilat krye ngritësit tërhiqen. Ata kontrollojnë kështu rrjedhën e luftës, duke rritur sulmet ose duke i ulur ato sipas skemave të tyre. Shtetet e Bashkuara nuk mund të fitojnë në ato kushte; kjo mund të krijojë vetëm një bllokim duke i parandaluar talebanët që të përmbysin qeverinë e dobët qendrore afgane që kemi mbështetur në Kabul.

Kjo situatë krijon një gjendje të qartë strategjike për Uashingtonin. A ia vlen të shpenzohen miliarda dollarë në vit, dhe të angazhohen mijëra trupa dhe pajisjet e tyre, për një kohë të pacaktuar për të mbajtur larg pushtetit talebanët? Duke e parë si një pyetje të izoluar, përgjigjja është qartë PO.  Është në interesin e SHBA për të parandaluar një fuqi potencialisht ar miqësore që të kontrollojë përsëri një komb të vështirë për t’u sulmuar nga i cili grupet e terrorizmit anti-SHBA mund të veprojnë lirisht. Por duke e parë kundrejt sfidave më të gjera strategjike me të cilat përballen Shtetet e Bashkuara, përgjigjja është qartë JO. Ambienti i sotëm global është shumë më ndryshe nga sa ishte 20 vjet më parë. Në vitin 2001, Kina dhe Rusia ishin njësi shumë më të dobëta. Ekonomitë e tyre ishin jashtëzakonisht më të vogla se sa janë sot, dhe forcat e tyre ushtarake ishin të paafta për të paraqitur qoftë një kërcënim rajonal për aleatët e SHBA në Azi ose Evropë. Ne kemi mundësi të përqendrojmë fuqinë tonë të konsiderueshme në luftën kundër terrorizmit.

Sot, ato dy vende paraqesin kërcënime shumë serioze ndaj aleatëve të NATO-s në Evropë dhe kombeve të lira në Azi. Interesat e SHBA-së do të kërcënoheshin shumë më tepër nga humbja e Tajvanit ndaj pushtimit kinez ose përmbysja e Estonisë nga forcat e mbështetura nga Rusia sesa ato nga një ringjallje terroriste. Krahasuar me ato kërcënime, ka më shumë kuptim që Shtetet e Bashkuara të tërheqin asetet e tyre nga Afganistani dhe t’i përqendrojnë ato në rajone më të rëndësishme për sigurinë tonë kombëtare. Nëse Biden do të zgjidhte të qëndronte në Afganistan, nga ana tjetër, situata mund të ishte e tmerrshme. Rusia, Kina dhe Irani kanë një aleancë joformale anti-perëndimore me një bashkëpunim ush tarak gjithnjë e më të ngushtë. Kjo ngre spektrin e sulmeve të njëkohshme, të koordinuara ndaj rendit global të udhëhequr nga SHBA, të cilat do të minonin rëndë fuqinë e SHBA. Shenjat e kësaj tashmë po shfaqen. Rusia po grumbullon aktualisht forca në kufirin ukrainas në të njëjtën kohë kur Irani po rrit aktivitetet e saj të pasurimit të uraniumit dhe Kina po rrit praninë e saj ushtarake në Detin e Kinës Jugore dhe afër Tajvanit. Forcat amerikane do ta kishin tashmë të vështirë të mbështesnin aleatët tanë në të tre rajonet në të njëjtën kohë. Imagjinoni sikur të na duhej gjithashtu të ruanim ose rrisnim praninë tonë për të mbështetur qeverinë afgane përballë një ofensivë të egër Talebane – dhe ta bëjmë këtë për të mbrojtur jetën e mijëra ushtarëve dhe qytetarëve amerikanë tani në rrezik. Presioni politik për të marrë një vendim të gabuar – për të mbështetur trupat tona në teatrin periferik afgan në kurriz të angazhimeve të tjera më të rëndësishme – do të ishte i pamasë.

Është për të ardhur keq që tërheqja jonë mund të çojë lehtë në një fitore të Talebanëve. Ne duhet të vazhdojmë të mbështesim qeverinë e zgjedhur afgane me ar më dhe ndihma jo-vdekjeprurëse. Ne duhet të deklarojmë se rezervojmë të drejtën për të nisur sul me raketore dhe ajrore kundër çdo baze terroriste që do të rishihet në territorin e kontrolluar nga Talebanët. Ne duhet të zbatojmë gjithashtu në mënyrë liberale sanksionet ekonomike kundër një qeverie Talebane nëse ajo rifillon mbështetjen për grupet anti-SHBA. Por ne nuk duhet të rishikojmë vendimin tonë për t’u tërhequr strategjikisht nga një pozitë e paqëndrueshme. Fakti i vështirë është se humbja e Afganistanit nuk përbën një kërcënim thelbësor për sigurinë e SHBA, por humbja e një konflikti kundër njërit prej tre armiqve tanë kryesor do ta bënte. Përgëzime Presidentit Biden për marrjen e një vendimi të vështirë por të saktë./TheWashingtonPost/Lexo.com.al

K.T./Shqiptarja.com

TAG:
• SHBA
• Afganistan
• talebanët
• Joe Biden