Cani te 5 pyetjet: FMN na kërkoi
të rrisnim taksat, nuk pranuam

TIRANE - I ftuar në emisionin “5 Pyetje nga Babaramo” në televizionin “Report Tv”, Ministri i Financave Shkëlqim Cani ka adresuar një seri çështjet aktuale të ekonomisë, që nisin nga aksioni kundër evazionit, te gjendja e buxhetit, kreditimi, situata e familjeve dhe biznesit, për të shkuar deri te çështja e CEZ, e Rapiscan apo Crown Agents.

Cani pranoi se Qeveria shqiptare ka pasur nga Fondi Monetar propozime për rritje taksash, por që nuk janë marrë parasysh dhe për vitin 2016 nuk do të ketë asnjë rritje taksash. Ministri i financave i përgjigjet edhe akuzës se aksioni po godet biznesin e vogël, duke theksuar se tashmë subjektet që do të kontrollohen do të përzgjidhen automatikisht nga sistemi informatik i administratës tatimore.

Intervista e plotë

Shifra 1 miliardë dollarë që qeveria thotë se e ka gjetur si zinxhir humbjesh ne financat publike. Si u krijua?
Nuk është e vështirë  e vështirë të kuptohet nëqoftëse pothuajse gjysma nuk paguante nuk do të mund të mbulonte gjysmën tjetër që paguante kështu që për pasojë vjen kjo kosto nga sektori në sektor.
 
Pyeta sepse MF ka paguar faturat?
Po ,un gjykoj se një vendim i gabuar ka qënë ulja e çmimit të energjisë që KESH  i faturonte CEZ për të mos rritur çmimin tek publike dhe të dukej sikur po bënte mirë por në fakt KESHI po dilte me humbje.

Në fakt ka paraardhësi Bode është shprehur se këtë ja ka kërkuar banka Botërore.Ju cfarë këniu gjetur në arkivin e ministrisë?
 
Kjo është një cështje që un nuk e dija tani e mësova që qënka një letër e BB.Nuk e mendoja që Ministria e Financave përzihet në cështjen deri në këto nivele por sidoqë që të ejtë ende nuk e kam lexuar shkresën nuk mund të lexoj vetëm një shkresë duhet lexuar e tërë rrjedha.Në parim mund të themn nuk ka sesi të të thotë BB ose të pranosh ti që të ulet çmimi dhe një ndërmarrje publike apo private të ulë çmimin nën kosto kjo sduhet të ndodhë.Për arsye se cdo ndërmarrje që kur krijohet përvec ndonje përjashtiumi duhet të dalë me fitim të paktën të mbulojjë koston e vet.
 
Ju si ministër i Financës jeni të përfshirë në cështjen e CEZ në marrëveshjen në ligjin që u aprovua?
Po jemi të përfshirë se jemi të përfshirë sepse jemi ata që financojnë. Nejse PD thotë se ky është një megaskandal se ju i keni falur CEZ 600 milionë euro?
Nejse e kuptoj se jemi mësuar me këto eksptremizma.

E gjithë politika ka kërkuar hetim ndërkombëtar për këtë cështje, po ju?
Në parim se di sjam shumë i qartë nga aspekti juridik sepse është një pikp[yetje e madhe.Polictikanët përdorin një shprehje nuk dio të mbuloj një fushë që është jashtë kapacitetev të mia.Parimet janë të njëjta të hetohet cafrë është shkelje njerëzit duhet të amrrin atë që meritojnë
 
Sistemi energjetik është i vetmjaftueshëm?
Po është i vetëmjaftueshëm,po prodhon vetë po mbulon nevojat dhe poi investon se janë dy lloj humbjesh në fakt ato që quhen humbjet teknike që janë cështje teknologjie edhe matsat në vetvete.
 
Le të themi dhe vjedhja?
Jo jo është e dyta ajo,Ishte ana teknike sa më shumë vihen pajisjet aq më shumë humbet në rrjet.Vendet si shqipëria mund të shkojnë deri në 20 % të humbjes kshuqë ajo po investon cka nënkupton se nesër do jenë më të ulta humbjet.Supozojmë se dikujt i kemi tjhënë ti do paguash 10 lekë zse nuk ke matës dhe ai po themi i mba hapur të gjitha dritat dhe kjo është një tjetër humbje vjedhje se quajn dot se ja ke lënë vetë.Eshtë humbje.
 
A keni ndonjë faturë si ministri për të paguar në gjithë këtë dosje?
Minsitria ka fatura se në vite kemi dhënë garanci për huat që kanë marrë në vite cezi keshi dhe oshe dhe kemi garantuar dhe në një farë mënyre jemi të përfshiurë dhe jemi pjesë e këtij. Në rast se refoma nuk paguan nuk ecet me likuiditetin dhe jemi të lidhur me to nëse nuk na paguajnë tatim taksat.

 Duke krahasuar me dy vitet e para të qeverisjes Berisha kemi një realitet krejt të kundërt.Në rast se Berisha mblidhte kabinetin për të ndryshuar buxhetin me këtë qeveri ndodh e kundërta sërish mblidheni në mes të vitit për të shkurtuar buxhetin si e shpjegoni?
Le të biem dakort kështu Qeveria Berisha E mori kur ekonomia botërore dhe shqiptare.Ishim në rritje kurse ne na e la të kundërtën kujtojmë 97’ dhe 13’ ishim të dytët në Europë dhe tregoi se mosrealizimet tëq ndjeshme na la 100 milionë fatura që punëmarrësit presin të marrin pagën  që prisnin te thesari dhe borxhe të fshehura .Fatura qëë presin tek thesari janë paga që preiten nga puntorët ishin 3 muaj që si merrni
 
Kanë kaluar tashmë 2 vjet dhe buxhetin që keni hartuar ju dhe nuk e keni realizuar asgje.
Ne e gjetëm ekonopminë në rënie.Ekonomia Botërore ishte në ekspancion dhe është në tërheqje. Gjithë ekspansionet gajtë dy viteve janë negative Shqipëria vendi që ndikohet nga ekonomia botërore sëhstë ndonjë gjë e re  si Greqia dhe Italia janë vendet që si doni nga emigrantët nga tregtia nga investimet janë dy vendet që zënë dy ndërlidhjet me ne
 
Vetëm në 2014 ne i rrittëm të ardhurat mbi 40 miliardë lekë aq sa nuk ishin rritur në 5 vite bashkë dhe kuptohet se ky është hop i madh.Tani në vitin e dytë bëmë edhe nje tjëtër pritshëmri për të rritur edhe njëherë po aq.Tani në ekonominë botërore bëmë disa llogari dhe jam ,munduar të sqaroj publikun pse u bë rishikimi dhe pothuajse jannë i gjithë diferenca vjen nga ajshtë qeverisë. Ka pamundësi ndonjëherë.
 
Prsh norma e interesit po të rritet norma e interesit po qe 5% meret 10 lekë dhe ne marrim tatim fitimi,nëse nuk rritet marrim gjysmën e asaj që na takon.Se kuptova Boden kur u ngrit në kuvend që tha që sështë e mire.Sa më e ulët norma e interesit aq më të motivuar jemi për të marrë një kredi
 
Norma e Interesit për depozitat është poshtë nivelit të inflacionit kjo është që banka fut duar te xhepat e klientëve ka dhe efekt negativ jo vetëm pozitiv
Ne shqetësohemi që nuk po rritet ekonomia me nje temp të caktuar.Pse nuk rritet? Shqiptarët duan të rritet ekonomia me 6 %
 Po dikur ka qënë 7 dhe 8 %E duam të lartë sepse rezultate shihen te punësimi dhe duket më shpejt në paga pensione dhe janë më të ndjeshme te publiku. Një pjesë rritet nga biznesi se biznesi rritet kur merr kredi.Biznesi angazhohet me kredi me interes të duhur
 
Po efekte pozitive nuk po shikopjmë se niveli i kredidhënies nuk po rritet?
Po sepse sështë kaq e thjehtë. ne kishim shlyrjen e të gjithë detyrimet që bizneset ti jepnim likuiditetin e duhur
 
Janë shlyer gjithë detyrimet?
Po janë shlyer të gjithë pothuajse jemi nga fundi kanëq ngel gjëra të vogla vendime gjykatash etj. Ne i dhamë likuiditet që të keni më bankat performancë financiare të durur.
 
Pse nuk ka efekt norma e interesit edhe poshte nivelit të inflacionit?
Nuk është efekti i menjëhershem janë një mori faktorësh prsh vendime gjykate kundra bankave  duket paradoksale por janë realitete.Për tkëtë po punojnë thërrasim FMN bankën Botërore etj.Ne e kemi bërë gabim ligjin që i jep paradhënie përmbaruesit para cfarë do shlyej ai më asgjë se ai i ka marrë paratë sbën më asgjë.ne duhet ti japim 2%
E cuam na e ktheu gjykata se na tha ju se keni pan në ligj.Ne poi i futemi ndryshimit të ligjit por duhet kohë.
 
Doni tju them ku po pengohet kreditimi?
Ramë dakort me BB që ajo të impononte Bankat që të që të mos pranonin dy bilance  MNe rregullore nuk pranohen të pasqyra financiare jashtë atyre të tatim taksave, kjo e pengon kreditimin sepse bankat e mësuara më parë që bënin vlerësimin mbi cfarëdo pasqyre që paraqiste biznesin tashmë janë të detyruara të pranojnë për hir të luftës kundër informaliteëtit vetëm pasqyra të certifikuara  të dorëzuara në organet financiare.
Do bëjmë sikur se dimë se pasqyrat financiare janë më pak se ato që paraqiten janë këtë e dimë por kjo po pengon kreditimin.Banka po bën punën e vet në këtë luftë.
 
Sa është niveli i kredive të këqija?
Është ulur 5% është diku të 20 e pak %.
 
Në shtyp është shkruar se rreth 35 subjekte kanë rreth 1 miliardë euro kredi të këqija si do veprohet?
Kshu është por janë cështje të BB.Ata do shlyejnë detyrimet si për gjithë klientët
 
Se duket sikur këqto biznese kanë futur gjithë ekonominë në një  agoni në një pengmarrje një nyje gordiane si mund të këputet?
 Kjo ndodh në të gjithë botën ky qe dhe shkaku kryesor i krizës dhe ne ramë.
 
Kto 35 kompani do kenë një zgjidhje?
Po
Cfarë zgjidhje?
 Është BB dhe Banka qëndrore që po ,merret me këtë, nuk dua të zbuloj edhe pse jemi në kontakt me këtë.Është një paketë e vecante
 
Cfarë roli do ketë Ministria e Financave në këtë paketë?
Në tërësinë e saj pothuajse i ka realizuar detyrimet.Ne tani kemi në dorë vetëm ecjen e ligjit për përmbaruyesit jemi në përmbyllje të kësaj pakete .Për relaksimin nga taksat i kemi dhënë biznesit relaksi bankave.
 
Kjo zgjidhje që ju tahtë parashikon kirurgji apo terapi afatgjatë?
Të dyjaNuk mund të shkohet në gjëra infinit.Bankat heqin mënjanë lekë për të hequr kreditë e këqija hiqet mënjanë rezervë sikur nuk do kthehet.Në vend të raportohet 100 lekje fitim raportohet 500.
 
Qarkullon në media një skenar sikur Banka Botërore do subvencionojë këto loj humbjesh?
Nuk subvencionon asgjë
 
Që të jem i qartë asetet e këtyre 35 kompanive nëse nuk shllyejnë kredinë sekuestrohen apo mbeten aty?
Me ligj po i sekuestrohet ...nxirren në shitje banka merr pjesën e vet pjesa që mbetet i kalon  shtetit po këtu është e vështirë shitja. Se jemi në Shqipëri dhe është e vështirë.Tregu i vogël i ka këto probleme prandaj është e vështirë shitja.
 
Edhe faturën në fund dikush do e paguajë kush?
Banka do ta paguaj jo buxheti
 
Banka do i fali?
Të gjitha këto kredi janë të provigjonuara e nxjerr jashtë bilancit.
 
Cfarë ka të re nqë këtë paketë?Gjëndja sdo ndryshoi
Ka një seri masash. Banka që të japi kredi të re duhet të shoheë të vjetra të mbyllë të vjetrat.Ne i lëmë nuk i marrim takstë tani që ata ta quajnë të humbur jo të falur.Bilanci im i humbur.Ne i thonim ti e nxjerr në humbje të kërkoj taksën tani e kundërta si marrim taksë kjo është një relaksim.Prandaj është e angazhuar BB për të gjetur cdo zgjidhje

Zoti ministër kjo qeveri sa erdhi në pushtet angazhoi një agjenci “Crown Agents” për të ndihmuar për të rritur rezultatet në arkëtimin e të ardhurave, cila është performanca e kësaj kompanie a do ta vazhdojë kontratën me qeverinë Shqiptare ?
Mund t’iu përmend faktor të tjerë ndërkombëtarë psh rrënia e cmimit të naftës që nuk diheshe në shtator kur fillon harrtimi i buxhetit. Rënia e cmimit të naftës ngatërohet nga deputetët e opozitës ndoshta edhe me qëllim sikur TVSH është fikse por ne po flasim për rend minerare kur eksportohet kromi, nafta ose bakër, pasuri e këtij vendi jashtë paguhet renta minerare. Kjo renta minerare zbatohet mbi cmimin e shitjes. Flasim për duhanin se kjo është pika e errët për ne dhe gjitha të tjerat. Ka rënë import i duhanit por së pari një pjesë e vogël është edhe nga fushata e mospirjes së duhanit, por një pjesë tjetër është zëvëndësuar me duhan vendi. Po pse themi me duhan vendi ? Sepse natyrshëm duhet të gjejmë argumentin. Është rritur me 70 % import i letrës së cigares dhe ky import rritet për të bërë cigaren në vend. Pra pothuajse është dyfishuar prodhimi vendas i cigares. Janë 2 arsyejet pse kanë rënë të ardhurat, 1 sikur ne të arrinim ti merrnim taksat 100 % nga duhani vendas ne do merrnim gjysmat e taksave nga importi kjo politikë ka qënë që ne të taksojmë më pak duhan vendase për t’u rritur prodhimi i cigareve në vend dhe kjo ka qënë politikë e kahershme dhe nuk është e sotmja dhe kjo do na i bënte gjysëm për gjysëm të ardhurat. Nëse do t’i mblidhnim tw dyja ne nuk e kemi fshehur ndonjëherë që prodhimi buqësor në ato ngastrat e fshtarit është gjithnjë e më e vështirë për t’u mbledhur. Nuk e mbledhim nga buqësia, nga buqësia ne mbledhim shumë pak të ardhura që vijnë nga prodhimi vendas kjo ka qenë arsyeja kryesore që kanë rënë të ardhurat. Gjysëm për gjysëm do binin tw ardhurat për shkak se u zëvëndësua importi me prodhimin e vendit.

Cila është performance e agjencisë “Crown Agents”, a do rinovohet kontrata me të apo jo ?
Ne jemi shpejt për rinovimin e kontratës. Kjo kontratë përfundon diku nga 15 marsi kështu që kemi kohë. Ndërsa performanca e saj është pjesë e performancës së gjithë administratës, ata kishin disa tregues që duhet të realizonin . Janë tre treguesit kryesor, dy i kanë realizuar ka mbetur vetëm performanca lidhur me nivelin e të ardhurave. T’i thrasësh “Crown Agents”, të vijë të bëjë këshillime dhe të bëjë ndihmesë se për ndihmë ka ardhur dhe të thuash që sjanë realizuar të gjitha dhe t’i do penalizohesh është një çështje që ha debat, se do të thotë unë nuk jam doganieri, je ti doganieri dhe po e bën ti doganën. Ai të thotë unë të kam indetifikuar që këtu duhet të mblidhje më shumë, këtu duhet të zbatoje gjobën, diku është çështje që hapet debati se ligji ynë e interprieton ndryshe. Diku letrat mungojnë sic janë përherë në Shqipëri, diku i kemi cuar për ndjekje dhe ajo ka marë rrugën në Prokurori dhe në Gjykatë dhe që t’i mbledhësh ato të ardhura duhen 3 vjet dhe ato kontratën e kanë vetëm 2 vite dhe kly është nje debat që nuk ka fund. Ne po mundohemi që atë ta përfshijmë në të gjithë skemën dhe unë do ta quaja me zgjuarsi ne i kemi vënë një pjsesë të pagesës së tyre edhe lidhur me performancën por ata jo se nuk dijnë të argumentojnë që performanca varet nga ne por varet shumë edhe nga ju, por edhe që juve duhet t’i përgjigjeni kështu që ky është një debat i madh mes njëri-tjetrit. 

Me koncesionet që ju gjetët në fushën e fiskut është ai i markimit të karburanteve dhe të maskimit a kanë dhënë efekt në rritjen e të ardhurave ? Apo thjesht kanë qënë sic jeni shprehur ju dhe ps kur ishit në opozitë që ishin koncesiobne abuzive ?
Le të marrim koncesionet e rapiskanit se është më i kthjelluari. Në regull e quajtëm abuziv dhe mbajtën qëndrimin për abuziv derisa të dy palët u ndanë nga negociatat dhe nuk gjetën mirëkuptimin. Të dy palët u ndamë mes njëri tjetrin për tu takuar në arbitrazh dhe në arbitrazh na hodhi rapiskani nuk ishim ne që shkuam në arbitrazh. Cështja dukshëm po zvaritej nga ne dhe kërkohet që të prishet por duke qënë se kishte një ligj na tha takohemi në arbitrazh dhe na kërkoi jo pak por 360 milionë euro. Ne kemi aviokatët tanë dhe ndërkombëtarë dhe këshilla e përgjithshme ishte që kemi shanse shumë pak për ta fituar. Ne kishim rendin e argumentave për ta prishur këtë kontratë por shumë qartë na u tha që ky është një vuullnet i qeverisë tuaj , i parlamentit dhe si mund ti thoni atij që ky vullnet është i duhuri apo jo kur ëhstë një vullnet i shprehur nga jua, ata nuk duan të bëjnë dallime mes qeverisë dhe parlamentit. U detyruam të rinegociioojmë dhe e gjithë kërkesa nga e gjithë biznesi është të prishet e gjitha. Kur rinegocion e fillion që të rinegociosh të rinovosh nen për nen por edhe p[ala tjetër ka të drejtën dhe kur e kupton që është shumë pranë fitimit ajo negocion aq sa do ajo kështu që ne të dy palët duhet të bënim lëshime. Ne fitore e quajtëm që e ulëm gjyësëm për gjyësëm. 

Sa do paguani në fuind të vitit ?
11.3 miliojnë euro. 

Llogaritjet tregojnë që nuk do merrni më shumë se 6 milionë atëherë i bie që nuk keni negocviuar asgjë se 11 kishte kërkuar në fillim dhe 11 do mari dhe 6 milionë do tja këtheni përsëri ta subvenciononi.
Jo jo jo, cmimi është i sigurt që është ulur jo më pak se 100 milionë për të gjithë hapësirën e vet, por nuk besojmë që të shkojmë më shumë se 250 milionë ulja. Pra mund të shkojë minumumi nga 100 milionë euro deri në 250 milionë euro.

Flasim për markimin, kush po e kontrollon këtë koncesion si po zbatohet ?
Është ministria e financave dhe me drejtorinë e përgjithshme të doganave që e kontrollojmë. 

Kjo është një kontratë që nuk ka anjë arbitrazh, biznesi nëse ka të bëjë me një biznes tjetër po privat që është koncesion që është dhënë nga qëveria e mëparshme dhe pranuar në heshtje edhe nga juve.
Nuk është në heshtje, ne nuk mund të dalim cdo ditë në publik për të thënë cfarë bëjmë. Nuk është në heshtjke ne e kemi mbyllur një hap të parë negocimesh dhe ende nuk rënë dakort me njëri tjetrin dhe mos ndërpresim punën por nuk e kemi mbyllur është ende në diskutim mes palëve.

Nëse një biznes është i pakënaqur dhe nëe ndodhet në kushte represive nga koncensionari që gjithashtu është dakort atëherë ku duhet të ankohet ? 
Ne qeveria jemi të pakënaqur ende nag negociatat ne po vazhdojmë ëpr të kërkuar nga KFI-ja, nuk jemi të kënaqur. 

Kur mbyllen këto negociata ?
Negociatat gjithnjë janë cështje debatimi kur palët të gjejnë një llogjikë të arsyeshme.

Ju nisni një tuern për të marë sërisht borxh, sa është shifra e biorxhit që do marë shqipëria dhe me cfarë norme interesi ?
Ne nuk do të marrim sërisht borxh por thjesht do të zëvëndësojmë borxhin e vjetër. Ne nuk do rrisim nivelin e borxhit në fillim të nëntorit maturohet eurobondi që do të thotë shlyhet ky eurobondi i vjetër që është marë që në 2010 para në fillim të nëntorit ne duhet tu këthejmë investitorve të eurobondit paratë, 300 milionë euro dhe në bankën e shqipërisë ne kemi para për të shlyer eurobondin. Tanio ne do të marrim një eurobond tjetër për të zëvëndësuar këto para, nuk do ta rrisim nivelin e borxhit,borxhi do të qëndrojë poa i, ne në asnjë rast dhe shqipëria në asnjë vit nuk ka qënë pozitiv gjityhnjë ka qënë me déficit, gjithmonë kemi qënë me minus asnjëherë suficit. Edhe vitin djetër ne përsëri me déficit do ta kemi buxhetin dhe prap do ta shtojmë borxhin por nëse tempi i rritjes së borxhit është më i ulët se temi i rritjes së ekonomisë kjo e mirë. Më e mira është që të dalësh me suficit por janë të rralla vendet që dalin me suficit.

Nëse qeveria berisha e rriti borxhin por ndërtoi infrastukturë, ndërtoi kryesisht rrugë. Ndërkohë ju rrisni borxhin për të paguar borxhin.
Dy vëllezër në një familje, njëri ndërton shtëpi dhe merr hua për ta ndërtuar shtëpinë pa i thënë tjetrit, dhe ti ndërton shtëpi. Mbaruan dy vite dhe ndërtove shtëpi dhe ti del në fshat dhe thua ja kush jam unë ndërtoj shtëpi. Tani unë dy vitet e ardhshme do shlyej borxhin se tani erdhi qeveria e re qe une duhet të shlyej borxhet. Ju thoni ku është rruga ku është shtëpia po e ndërtove ti se e kishe fshehur tani vij unë në qeveri dhe shlyej borxhin. 72 milardë janë të shlyera. Kurrë nuk ka qënë 60 % borxh, në 2013 ka qënë afër 65 % borxh ndërsa tani shkoi 70% se u rrit 5.1 % është borrxhi i fshehur. Ishin gjithë këto detyrime që ishim për tu dhënë.

Cfarë shije iu lanë ato qepenat e mbyllur në rrugët kryesore të Tiranës ?
Y shije më lanë, një shije neutrale dhe një shije të hidhur. Në korrik dhe gusht ne angazhuar 400 persona 3 muaj që të trakisnin derë në derë të biznesit, i madh i vogël. A keni NIPT i pyesnin nuk jeni të regjistruar , i keni të regjistruar punionjësit, jo atëherë në bazë të ligjit duhet të regjistrohen. Në mes të ditës në mes të tiranës kuponi nr 3. E bëmë këtë që të tregonim për zbatim ligji që kur të vinte shtatori që të na akuzoni për brutal se keni dy muaj që iu trokasin në cdo biznes. E dyta u bë që të indetifikoheshe informaliteti në biznes se dikush thot 30 dikush 50 askush nuk e dinte më parë ndërsa tani ne i indetifikuarm në cdo vend në cdo cept të vendit sepse është me sistem që tregon gjithcka. E dini që 20 % e dyqaneve kanë qënë të mbyllura prandaj kisha shije neutrale, ndërsa tani janë më pak, ose i njoftonte taksidari mbylle se të erdhën në këtë rrugicë. 

Cfarë masash do merrni për të gjithë ata që i quani taksidarë se në mes të Tiranës kush e ka lënë atë të jetë pa NIPT ?
Si ministër duhet të jem i arsyeshëm ju mendoni që nuk na ka shkuar në mend kjo. Por herën e parë kjo evidencë tregoi që kjo rrugica jote dhe këta që i gjetën të mbyllura dhe të paregullta këto dyqanet janë të tuat, janë puna jote e dobët. Dy, këta tashmë kanë sjellë nje evidencë që e ke edhe ti, atani erdhi kontriolli i dytë ky masivi që po bëhet. Përsëri me një hartë dixhitale dhe nëse për herën e dytë të gjej pa kasë dhe pa NIPT të them, ata të parët të erdhën të thanë dhe ëprsëri je i parregullt dhe gjoba është pa dhimbje dhe veprimi është pa dhimbje por ndërkohë është një evidencë edhe për ty. Përse i donim këta njerëz, e dini që nga administrata tatimore janë përzënë rreth 300 vetë në këto dy vite, po të hiqnim edhe 300 me kë do e bënim se do një kohën e vet. I bëmë thirrje punionjësve të silleshim për së mbari dhe që harroje ca është bërë më parë . Nëse i kapnim 3 herë me shkele a ka arsyeje qe të më kërkosh të jesh i buitë me mua, herën e tretë ligji e tregon të qartë për të gjithë. 

Përse duhej Ligji i ri kur ekzistonte ligji i vjetëm, mjafton të zbatohej ?
Ligji i ri është për të ndarë një herë e mirë të rregulltin dhe të parregulltin në shqipëri. Ligji i vjetë ishte pak më i butë.

Përvoja 25-vjecare ka treguar që sa më shumë të jetë gjoba i jepni një marzh më të madh administratës të korruptohen më shumë ?
Nuk e di a do korruptohen më shumë. Përvoja e shtatorit, u shpall fushtat përpara i dhamë dy muaj të gjithë bizneseve. Në mars kam indetifikuar 5 sektorët më me risk që në mars që tregonte që ne i kimim në objektiv por që njerizt nuk i kishin seriozisht. Ligji është i barabartë për të gjithë dhe kemi qënë tolerantë për të gjithë dhe kemi bashkëjetuar me të keqen dhe tani ka dalë ilaci i ri do të luftojmë informalitetin dhe ët gjithë duket të kenë një sjellje racionale. Nuk quhet më shkelje pra quhet një shkelje e rëndë penale, qe do të thotë është një masë më ekstreme. Deri dje ke bërë bilance, apsqyrat financiare i ke bërë ti ndërsa sot nuk lejohesh pasi largohesh nga puna e tatimeve po pate bzines të tillë ose biznes kotabilisti ti nuk mund të jesh, pasi je në konflikt interesi, pra po merren masa edhe ndaj këtyre njerzve. Tre, kem i evidencat kush e ka harruar të shkuarën i jepet edhe një shans, kush i ka bërë shkeljet tre herë me ndërgjegje skemi cti bëjmë më ne, nuk sillemi dot me butësi, ik së bashku me administratën. Po tani kemi bisneset po iu them që kemi kënaqësi me rezultatet e deritanishme. Deri tani është kontrolluar afër gjysma e bizneseve aktive dhe ka dalë 9.7 % e tyre janë të parregullt. Ndërkohë vetëm gjatë këssaj perjudhe janë rregishtruar afërsisht 60 mijë pounionjës të rinj që deri dje quheshin skllevër që nuk rezultonin të regjistruar. Kjo është një shifër e madhe se do marrin pension ky ëhstë një hap përpara. Po ti shikosh të dhënat me kasat fiskale njerzit po e mbështesin luftën ndaj informalitetit.

Kam përshtypjen që këta 60 mijë do jenë ata shitësit në kat të parë që kishin një biznes familjar. Ju thoni që biznesi duhet të formalizohet dhe kontrollet deri tani janë bërë tek biznesi i vogël i cili në tërrësi nuk sjell më shumë se 10 milionë euro në vit ndërsa evazioni është tek grosistët. Deri tani asnjë grosist nuk është raportuar me shkelje.
Janë hotelen 5 katëshe që kanë një njeri të punësuar, qoftë familjar ose jo ai smund të ketë më pak se 10 vet të punësuar. Lidhur me këtë fushatë unë iu jap të drejtë edhe ekspertëve të thonë atë që mendojnë atë që gjykojnë atë realitet që bën edhe më shumë zhurmë. Iu thashë që 400 të rinjt të sapo punësuar edhe këta të administratës deri tani janë marë në një fushtaë fronatëale për arsye se donin të përfunonin me disa cështeje qe quhen elementare, je i regjistruar ose jo nuk është cështje teknike. Cdo grup ka një hartë dixhitale të ndara me rrugica dhe ai ve kryqin dhe indetiofikon gjithcka dhe kjo bëhet frontale dhe nuk ka të bëje biznes i madh i voggël unë të mar frontalisht për të të regjistruar. Që të bësh tek biznesi i madh një analuizë dhe unë shpresoj dhe do përpiqem sa të mundem që sot ne kemi standartintek një biznesi i madh , 45 ditë shkon punionjësi i tatim taksave në zyrën e tatimit të biznesit,465 ditë rri ulet aty, të rrish ulur biznesit aq shumë i bie të jesh ortak me biznesin. 4.5 ditë duhen në mos 4.5 orë ti i ke të gjitha evidencat në zyrë. Para një javë ne shpallëm që përfundoi sistemi mbi bazë risku, cdo të thotëm, kryesisht është me vlera për biznesin e madh. Nuk ka më nevojë që administrata tatimore nuk do të shkojë tek të gjithë biozneset por do të marë pasqyrat dhe do ti marë sistemi jo individi, sitemi. Do i përpunojë, mbi bazën e deri më sot janë 54 tregues por funksionalë janë 30 tregues dhe i klasifikon bizneset mbi bazë risku ,psh: Babaramo më me risk ndërsa i dyti cani më më pak risk. Dhe do të fillojë kontrolli me atë që është më me risk dhe do zbresë poshtë, deri më sot janë indetifikuar 30 mijë biznese me risk.

Nga 30 mijë sa janë të mëdhenj ose vip ?
Të gjithë pa përjashtim, nuk ka të bëjë fare kë ka kapur sistemi, nuk me intereson fare sa ka biznes të madh sa ka biznes të vogës. Ka biznes të madh ka të viogël, ka parime si indetifikohet një biznes, dhe ne nuk duhet të kemi emocione ca biznesi është, ne kemi shkuyar mbi 46 biznese që kryesisht janë biznese të mëdha dhe zenë goxha peshë.Por pse nuk filluam masivisht për këtë që po thoni ju , nuk e kemi lënë biznesin e madh në harresë, por i vinte rradha pas këtij sulmi me hartë dixhitale që ta mbaraojmë këtë dhe pastaj të merremi me bizneset. Sikur të vija tek biznesi yt do thoje ti do vish fillimisht tek PD-ja ti pastaj vjen tek PS-ja ti, JO cfarë ka nxierrë 46 biznese komputeri dhe në këto 46 do fillojë kontrolli dhe ne nuk e bimë se kush është pronari. 


Kur fillon kjo ?
Kjo është e fillaur se 46 po bëhet përplasja e shifrave. Supozojmë që unë po dal biznesi më me risk sepse ka shumë kritere, një kriterë është si je ti me sjelle ndaj gjithë teë tjerët e degës tënde, supozojmë material porositësit. Ti paguan pagat më të ulta në të gjithë material porositësit dhe ne duhet ët vijmë tek ty pse ti ke deklaruar pagat më të ulta. Ose ti ke një volum qarkullimi 10 herë më të lartë nga unë dhe tatim fitimin e ke baraz me mua, pse ? Gjithë këto dallime ne i kemi marë dhe përzgjidhet dhe shkaktojnë pikëpyetje. Tani kjo pikëpyetja mund të jetë i pari je ti më me risk sepse nuk paguan tatim fitimin por ti mund të jesh i përjshtuar me ligj prandaj bëhet krefja që ata që janë të përjashtuar me ligj sepse nuk i kërtkon tatim fitimn atij që paguan 0.

Në ca niveli janë marëdhëniet me FMN-në ?
Marrëveshja është nënshkruar për 3 vite. Nuk e mbajtëm sekret ata kërkonin që të rrisnin taskat ne u thamë do të fillojmë fushatën kundër informalitetit, ja shpjeguam fushatën kundër informalitetit patën të drejtën e tyre për ta parë. Nuk është FMN-ja të të tregojë cfarë takes duhet të rritësh, FMN-ja të thotë dua 3 miliardë euro nga rritja e taksave. Është një mision tjetër që bën hulumtime teknike ai tregon se cilat janë taksat e mundshme për t’u rritur ose për tu ulur në shqipëri dhe ai vjen dhe jep sugjerimet e veta. Është përfolur në media dhe cfarë nuk u përfol, FMN thotë 100 taklsat je ti si qeveri që merr vednimin tënd dhe ne morëm vendimin tonë. Ne si qeveri gjykuam që nuk do rritet taksat në Shqipëri mbaroi epoka e rritjes së taksave, tani është epoka e zbatimit të taksave për këdo barabart në zbatim të ligjit.

Pra nuk ka paketë fiskale bashkë me buzhetin e vityit 2016 ?
Paketa fiskale do jetë vetëm për rregullime metodologjike, psh një industri kërkon të rishikohet mënyra si vendoset taksa, mënyra si trajtohet. Është e vendopsur që nuk ka rritje taksash. Para një jave ishte këtu ish-shefi i misionit dhe ne kaluam nje ditë të tërë më bisedime për të na mirëkuptuar lidhur me këtë cështje dhe si po e zbatojmë dhe kjo do jetë javës tjetër do jem në Lima të Perusë ku do të diskutojmë rreth këtyre cështjeve me FMN-në dhe me Bankën Botërore.

 Redaksia online
(s,m/, o.m/shqiptarja.com)