DOKUMENTI/ Progres-raporti për Shqipërinë

Komisioni Europian rekomandon hapjen e negociatave pa kushte për Shqipërinë.

Në raport, theksohet progresi i bërë nga Shqipëria në luftën kundër krimit të organizuar dhe korrupsionit, ndërsa thuhet se reforma në drejtësi dhe krijimi i organeve të reja, do të ndihmojë në hetimin e zyrtarëve të lartë. Raporti nënvizon se klima e polarizuar politike dhe veçanërisht djegia e mandateve nga opozita nuk e ka ndihumar vendin dhe kryerjen e reformës zgjedhore.

(Kliko këtu ) Progres-Raporti i plotë i KE

Permbjedhje e raportit

Shqipëria ka vazhduar të bëjë përparim të mirë dhe demonstroi vendosmërinë e saj të vazhdueshme për të përparuar në axhendën e BE. Ajo ka dhënë rezultate të prekshme dhe të qëndrueshme, veçanërisht në kushtet e përcaktuara në Konkluzionet e Këshillit të qershorit 2018 për hapjen e negociatave të pranimit, në një atmosferë politike të polarizuar vazhdimisht. Partitë e opozitës, shumica prej të cilave hoqën dorë nga mandatet e tyre parlamentare në shkurt të vitit 2019, duhet të angazhohen në mënyrë konstruktive në institucionet demokratike dhe të angazhohen për një konsensus të gjerë evropian. Zbatimi i reformës së drejtësisë ka vazhduar vazhdimisht, duke rezultuar në një progres të mirë në përgjithësi dhe duke hedhur themelet për forcimin e sektorit dhe konsolidimin e pavarësisë, paanshmërisë, profesionalizmit dhe llogaridhënies. Rezultatet konkrete janë arritur në rivlerësimin e të gjithë gjyqtarëve dhe prokurorëve (verifikimit). Ristrukturimi institucional i gjyqësorit ka vazhduar gjithashtu. Organet e reja për vetëqeverisje të pavarur të gjyqësorit u krijuan, duke shkaktuar formimin e mëtejshëm të institucioneve të specializuara gjyqësore dhe hetuese për të luftuar krimin e organizuar dhe korrupsionin. Përpjekje të përcaktuara vazhduan në luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar, duke përfshirë luftën kundër trafikimit të drogës dhe kultivimit, duke kontribuar në krijimin e një rekordi të qëndrueshëm të hetimeve proaktive, ndjekjeve penale dhe dënimeve. Vazhdimisht për vitet e fundit, Shqipëria tregoi një angazhim të fortë për të luftuar prodhimin dhe trafikimin e kanabisit. Bashkëpunimi ndërkombëtar i policisë, veçanërisht me Shtetet Anëtare të BE-së, gjithashtu është intensifikuar, duke çuar në një numër operacionesh të suksesshme të zbatimit të ligjit në masë të madhe dhe arrestimin dhe ndjekjen penale të krerëve të organizuar kriminalë. Krijimi i një regjistri të ngurtë të hetimeve proaktive, ndjekjeve penale dhe dënimeve në luftën kundër korrupsionit në të gjitha nivelet dhe në luftën kundër krimit të organizuar mbetet një sfidë afatgjate që vazhdon të kërkojë përpjekje të mëtejshme të përforcuara dhe të qëndrueshme nga Shqipëria, duke përfshirë bashkëpunimi operacional me Shtetet Anëtare të BE.

Për më tepër, vazhdoi reforma e administratës publike me objektivat e përgjithshme të rritjes së profesionalizmit dhe transparencës në procedurat e rekrutimit për shërbimin civil, si dhe forcimin e politikë-bërjes duke konsoliduar strukturat e koordinimit sektorial dhe krijimin e kuadrit rregullator për vlerësimin e ndikimit. Masat për përforcimin e mbrojtjes efektive të të drejtave të njeriut, duke përfshirë edhe personat që u përkasin minoriteteve dhe romëve, si dhe politikat kundër diskriminimit, u ndoqën më tej. Rritja ekonomike u rrit më tej nga 3.8% në 2017 në 4.2% në vitin 2018 dhe papunësia dhe deficiti buxhetor ranë edhe pse mbetën të larta. Mungesa e njohurive produktive, nivelet e ulëta të arsimit dhe transferimet teknologjike pengojnë konkurrencën e saj dhe integrimin në zinxhirët e vlerave ndërkombëtare.

Në dritën e progresit të arritur dhe kushteve të vendosura unanimisht nga Këshilli në qershor 2018, Komisioni rekomandon që Këshilli tani hap negociatat e pranimit me Shqipërinë. Për të mbështetur momentin e vazhdueshëm të reformës, Komisioni do të zbatonte një qasje të përforcuar për kapitujt negociues mbi gjyqësorin dhe të drejtat themelore, si dhe drejtësinë, lirinë dhe sigurinë në vend. Shqipëria duhet të vazhdojë ndërtimin e shënimeve të ngurta në luftën kundër korrupsionit në të gjitha nivelet dhe në luftën kundër krimit të organizuar. Një konsensus më i fortë kombëtar mbi prioritetin mbizotërues të integrimit në BE, tejkalimi i polarizimit aktual dhe demonstrimi i vullnetit politik për ndarjen e partive, është gjithashtu e nevojshme për të mbështetur dhe konsoliduar progresin e bërë nga vendi.

Në regjistrimin e hetimeve, ndjekjeve penale dhe dënimeve në luftën kundër

korrupsioni, trendi i përgjithshëm pozitiv i viteve të fundit ka vazhduar. Megjithatë, përpjekjet e mëtejshme janë të nevojshme për të konsoliduar këtë prirje, siç tregohet nga disa të dhëna statistikore. Në veçanti, numri

e dënimeve përfundimtare që përfshijnë zyrtarë të rinj apo të mesëm kanë rënë pak

krahasuar me periudhën e mëparshme të raportimit (ka qenë 289 dënime të tilla në vitin 2018 krahasuar me 331 në vitin 2017). Numri i përgjithshëm i referimeve në prokurori gjithashtu u zvogëlua (2 126 në vitin 2018 dhe 2 342 në vitin 2017).

Në vitin 2018, një gjykatës i Gjykatës së Apelit u dënua nga Gjykata e Krimeve të Rënda (rasti aktualisht në nivelin e apelit) dhe një prokuror u dënua nga Gjykata e Apelit për Krimet e Rënda (rasti aktualisht në Gjykatën Supreme). Kishte 102 raste të reja kundër zyrtarë të lartë të dërguar në prokurori në 2018. Kjo ka qenë një hap para në krahasim me vitin 2017 ku kishte vetëm 61 (10 persona të paditur). Megjithatë, hetimet e shpeshta në vitet e fundit deri më tani nuk kanë rezultuar me një numër të konsiderueshëm përfundimtar dënimesh të zyrtarëve të lartë shtetërorë. Kjo rrezikon të nxisë një kulturë të mosndëshkimit.

E DETAJUAR/ Disa nga vlerësimit dhe thekset që vihen në progres raport

Sa i përket sferës politike, Shqipëria ka vazhduar të bëjë përparim në reformat drejt Bashkimit Europian, Polarizimi i fortë vazhdoi në sferën politike. Jeta parlamentare u ndikua nga një bojkot i zgjatur nga partitë opozitare, të cilat më vonë hoqën dorë “en bloc” nga mandatet e tyre parlamentare në shkurt 2019. Më shumë se gjysma e mandateve të braktisura parlamentare tani janë ri-caktuar nga KQZ, duke garantuar kuorumin për funksionimin e plotë të Parlamentit. Partitë e opozitës vendosën të mos regjistrohen për zgjedhjet lokale, të cilat do të mbahen më 30 qershor 2019. Bojkoti i partive kryesore të opozitës ka ndikuar negativisht përpjekjet për një reformë zgjedhore pavarësisht nga përpjekjet e shumicës për të ecur përpara. Partitë e opozitës duhet të angazhohen në mënyrë konstruktive në institucionet demokratike. Shqipëria është e përgatitur mesatarisht në atë që ka të bëjë me reformën e administratës së saj publike. Përpjekjet vazhduan në disa fusha të lidhura, duke rezultuar në njëfarë progresi në efikasitetin dhe transparencën e ofrimit të shërbimeve publike, përmirësimin e kuadrit rregullator mbi ndikimin, vlerësimin e politikave, procedurat më transparente të rekrutimit dhe forcimin e përgjithshëm të kapacitetit të administratës për të ndërmarrë procedura të bazuara në merita. Konsolidimi i këtyre arritjeve duhet të përparojë më tutje, për të siguruar në mënyrë më efikase, depolitizimin e administratës publike profesionale.

Zbatimi i reformës gjithëpërfshirëse dhe të plotë të drejtësisë ka vazhduar vazhdimisht, duke rezultuar në një përparim i përgjithshëm. Institucionet e reja për vetëqeverisjen e gjyqësorit, Këshillin e Lartë të Gjyqësorit,  Këshilli i Lartë i Prokurorisë dhe Këshilli i Emërimeve në Drejtësi kanë qenë themeluar, duke përfaqësuar një hap vendimtar në forcimin e pavarësisë dhe llogaridhënies së gjyqësorit. Ri-vlerësimi i përkohshëm i të gjithë gjyqtarëve dhe prokurorëve (vettingu), ka përparuar vazhdimisht, duke prodhuar rezultate të prekshme. Nën monitorimin e Evropës, Operacioni Ndërkombëtar i Monitorimit ka vazhduar të mbikëqyrë procesin. Më shumë se 140 dosje janë përpunuar, duke rezultuar në 88 shkarkime dhe 53 konfirmime. Shumica e shkarkimeve kanë të bëjnë me çështjet që lidhen me të pasuritë e pajustifikuara. Këto rezultate konkrete dhe të besueshme kanë forcuar ndjeshëm pavarësinë e konsoliduar, paanshmërinë, profesionalizmin dhe llogaridhënien e gjyqësorit.

Themelimi i një Task Force kundër Korrupsionit ka rritur proaktivitetin e hetimeve administrative. Qasje e drejtpërdrejtë në bazat e të dhënave për prokurorët dhe policinë vazhdojnë të përmirësohen. Progresi ka vazhduar përmes forcimit të procesit të hetimit, ndjekjes dhe goditjes së korrupsionit në nivele të larta. Rezultatet konkrete në luftën kundër korrupsionit përfshijnë procesin e verifikimit, i cili ka çuar në shkarkimin nga detyra të një numri të magjistratëve të rangut të lartë, duke përfshirë,  Gjykatën Kushtetuese dhe Gjykatën e Lartë. Themelimi i Këshillit të Lartë të Prokurorisë lejoi fillimin e themelimit të strukturave të specializuar anti-korrupsion, (Struktura e Posaçme Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar - SPAK, Byroja Kombëtare e Hetimet - BKH). Pas përfundimit të verifikimit të kandidatëve, strukturat do të bëhen operative duke forcuar kapacitetin e përgjithshëm për të hetuar dhe ndjekur penalisht korrupsionin. Megjithatë, në përgjithësi, korrupsioni është mbizotërues në shumë fusha dhe mbetet një çështje shqetësuese.

Shqipëria ka një nivel të përgatitur në luftën kundër krimit të organizuar. Operacionet e policisë për të çmontuar organizatat kriminale janë intensifikuar. Janë bërë disa operacione policore në arrestime të shumëfishta, ndërsa janë marrë vendime të rëndësishme sa I përket dënimeve. Këto operacione rezultuan në arrestimin dhe ndjekjen penale të udhëheqësve të njohur të krimit të organizuar. Bashkëpunimi ndërkombëtar policor, veçanërisht me Shtetet Anëtare të BE-së, gjithashtu është intensifikuar, duke çuar në një numër operacionesh të suksesshme të zbatimit të ligjit në shkallë të gjerë. Vazhdimisht për vitet e fundit, Shqipëria tregoi një angazhim të fortë kundër prodhimit dhe trafikimit të kanabisit. Shqipëria lejon një mekanizëm ndërhyrës të monitorimit nga një Shtet Anëtar i BE (monitorime ajrore nga Guardia di Finanza Italiane, bashkëfinancuar nga BE). Në dy sezonet e kaluara, mbikëqyrja ajrore ka vërtetuar se pothuajse nuk ka pasur kultivim të kanabisit në Shqipëri. Këto hapa paraqesin progres të prekshëm në përmbushjen e rekomandimeve të viteve të fundit për përmirësimin e rezultateve të punës. Duhet të bëhen përpjekje të vazhdueshme, në veçanti duke trajtuar pastrimin e parave dhe konfiskimin e pasurive që rrjedhin nga krime dhe pasuri të tjera të pajustifikuara.

Sa i përket të drejtave themelore, Shqipëria përputhet në përgjithësi me të drejtat ndërkombëtare të njeriut, instrumenteve dhe zhvilloi kuadrin ligjor në përputhje me standardet evropiane. Gjatë periudhës raportuese, Shqipëria ka bërë përpjekje për të përmbushur detyrimet që dalin nga instrumentet ligjore ndërkombëtare. Zbatimi i përgjithshëm i këtyre instrumenteve megjithatë duhet forcuar. Kuadri ligjor është përmirësuar në fushat e të drejtave të fëmijës dhe të dhunës në familje. Një ligj i ri për strehimin social u miratua nga parlamenti në maj 2018, i cili synon të forcojë mbrojtjen e të drejtës për strehim të pjesëtarëve më të rrezikuar si romët dhe egjiptianët. Nevojiten përpjekje të mëtejshme në lidhje me konsolidimin e të drejtave pronësore. Sa i përket lirisë së shprehjes, mjedisi I legjislacionit të përgjithshëm është i favorshëm për ushtrimin e lirisë së shprehjes, por zbatimi kërkon përpjekje të mëtejshme.

Sa i përket kritereve ekonomike, Shqipëria ka bërë disa përparime dhe është e përgatitur në zhvillimin e një ekonomie tregu funksionale. Shqipëria shënoi rritje ekonomike ndërsa papunësia u zvogëlua, por mbetet ende e lartë. Eksportet u rritën në mënyrë të qëndrueshme. Raporti i lartë i borxhit publik ndaj vazhdon të ulet, ritmi i konsolidimit fiskal mbeti i ngadalshëm. Bankat vazhduan të ulnin numrin e kredive me probleme dhe përdorimi i monedhës së huaj. Sektori bankar mbeti i qëndrueshëm, megjithëse rritja e kreditimit të biznesit nuk u rrit. Hapat drejt zhvillimit të tregut financiar janë marrë. Ambienti i biznesit është përmirësuar vetëm në disa aspekte. Progresi në zbatimin e reformës gjithëpërfshirëse të drejtësisë pritet të kontribuojë në forcimin e mjedisit te biznesit dhe tërheqjen e investimeve. Janë bërë disa përparime në rritjen e pjesëmarrjes së tregut të punës dhe cilësinë dhe efektivitetin e institucioneve të tregut të punës dhe shërbimeve, por shkalla e punësimit dhe pjesëmarrja në tregun e punës mbeten të ulëta, dhe ekonomia joformale është ende një ofrues i rëndësishëm i punës

G.M./Shqiptarja.com

TAG:
• kqz
• BE
• shqiperia
• progres raporti per shqiperine
• Hapja e negociatave
• progres raporti 2019