'Gërdeci', dëshmon ish-ministri Mediu: Rihapja e çështjes, në kundërshtim me ligjin! Për familjarët përgjegjës shteti, s'kam forcë ta zhbëj atë që ndodhi

A po përdoret dëshmia e Luan Hoxhës si provë e SPAK kundër tij?

Në një prononcim për median në përfundim të seancës ish ministri i Mbrojtjes tha se në dallim nga ish shefi I shtabit të përgjithshëm ai nuk u largua.

‘Nuk e di ku është Luan Hoxha. Di që ka vendim penal dhe parashkrimi të ekzekutuarit të dënimit. Unë kam qenë këtu nuk i jam shmangur drejtësisë.

Ministri i Mbrojtjes Fatmir Mediu deklaron se nuk ka qenë në dijeni të faksit të Shkëlzen Berishës.

“Nuk kam dijeni. Një ditë më para këtij faksi ka ardhur vendimi i ministrit të Drejësisë i shprehur në mbështetje të VKM-së. Po të ishte ashtu do të kisha njoftuar unë dhe jo ai. Ministri nuk ka ndikuar. Më gjeni një vetëm që unë të kem dhënë një urdhër. Çdo rast shkresat ia kam përcjellur strukturave ushtarake e cvile nuk kam vepruar asnjëherë në kundërshtim me vendimet e Shtabit të Përgjithshëm"

Mediu u mbrojt duke thënë se nuk ishte ushtarak por civil.

“Ministri nuk ka ndikuar. Më gjeni një vetëm që unë të kem dhënë një urdhër. Në çdo rast, shkresat ia kam përcjellur strukturave ushtarake e civile…
Ministri i Mbrotjes nuk është ushtarak" tha Mediu 

Ish-ministri i Brendshëm Fatmir Mediu ka dalë nga seanca gjyqësore në GJKKO ku dëshmoi për tragjedinë e Gërdecit ku vdiqën 26 persona. Ai tha se ishte shkelur parashkrimi dhe se procesi duhet të jetë i rregullt. Ndërsa theksoi se në asnjë moment nuk ka qenë njoftuar për probleme në Gërdec gjatë kohës kur ishte ministër i Mbrojtjes.

“Dëshmitarët e mëparshëm nuk kanë pasur ndonjë punë me ministrin e Mbrojtjes. Erdha sot për respekt të gjykatës dhe drejtësisë dhe për të shprehur keqardhjen time të madhe ndaj familjarëve. Unë hoqa dorë nga posti im asokohe dhe nuk e zhbëj dot atë që ka ndodhur. Mendoj se është shkelur një nga pikat të garancisë së procesit gjyqësor, ajo e parashkrimit.

Gjykata e Lartë ka thënë se një person i dënuar pasi largohet për t’i shpëtuar dënimit pasn jë kohe është i pafajshëm. Unë kam qenë këtu nuk u jam fshehur proceseve. Kjo shkelje është tërësisht flagrante.

Unë mendoj se këta janë shumë më relevantë sesa disa njerëz që kanë punuar në Gërdec të cilët as nuk kanë zbatuar urdhrat e ministrit të Mbrojtjes. Ministri i Mbrojtjes nuk ka pasur asnjë moment të vetëm ku të jetë njoftuar që ka pasur problem në Gërdec”- u shpreh Mediu.

Ardian Mullahi, ish-sekretar i Përgjithshëm i Ministrisë së Mbrojtjes, në dëshminë e tij në gjyqin për Gërdecin tha se procedurat u bënë në një kohë të shkurtër, ku MM ngriti një grup pune për të bërë një VKM për demontimin.

‘Ndiqja zbatimin e detyrave, skam bërë ndonjë procedurë për Gërdecin kompania e demontimit na solli ofertën për procesin, kundrejt pagesës.

Shtabi kërkonte licencim për këtë procedurë, beri një memo për këtë, me pas realizova takimin me kompaninë për metodologjinë e procedurat, nga MM dhe SHTABI. Ishte takim njohës, jo konkludues, mu bë një kërkesë që t’i drejtohesha ndërmarrjeve ushtarake, në një kohe të shkurtër erdhi përgjigja, u ngrit grupi i punës për analizën e situatës, me pas doli urdhri i ministrit për grupin e punës.

Nga drejtoria përkatëse mu tha se s’kishte baze ligjore dhe kërkohej një VKM, Mejko solli një memo, ku thuhej se duheshin demontuar municionet e viteve '50 te cilat nuk shiteshin për shkak te vitit te vjetër të prodhimit. Pas daljes se konkluzionit të grupit të punës, dolën çmimet për shitjen dhe demontimin. Nisi hartimi i një VKM.’- tha Mullahi.

Ish-punonjësja e ministrisë së mbrojtjes Anila Lala (Gjergji) pranoi në gjykatë në procesin për tragjedinë e Gërdecit, se faksi i Aldo Bumçit në vitin 2007 me shënimin “për Shkelzen Berishën”, kishte mbërritur në atë formë në Ministrinë e Mbrojtjes. 

“Ne kishim disa fakse, por numrat nuk më kujtohen. Kam bërë shënimin, kam vendosur numrin e protokollit, datën dhe firmën time. Në faksin nr. 622, datë 13/03/2007 dërguar nga Ministria e Drejtësisë për ministrinë e mbrojtjes, shënimin me stilolaps për Shkëlzenin nuk e kam bërë unë, ashtu erdhi. Mendoj që ka ardhur me fax-in, por nuk më kujtohet.”- tha Anila Lala (Gjergji).

Ish-ministri i Mbrojtjes Fatmir Mediu, i pranishëm në seancë ku bëri edhe një deklaratë të gjatë, ndërhyri ndaj dëshmitares duke e pyetur në lidhje me faksin.

“A ju ka thënë ministri që ju do prisni faksin *për Shkëlzenin, Sali Berishën etj. Ju ka marrë ministri në telefon, e keni takuar ministrin?”

Pyetjeve të ish-ministrit, dëshmitarja iu përgjigj në mënyrë mohuese, ndërkohë Mediu, foli për dokumentin edhe pas seancës.

“Nuk kam qenë në dijeni të dokumentit, ka ardhur një ditë pas vendimit të Ministrisë së Drejtësisë, nuk kam asnjë raport me zotin Berisha për këtë çështje”- tha Mediu.

Ish-ministri i cili mori pjesë për herë të parë në gjyq, u përball edhe me një tjetër dëshmitar. Viktor Përshqeta, ish-Oficer Armatimi foli për me urdhërin numër 20-44, të cilin ia ka lexuar Ilmi Laçaj, i cili e kishte përpiluar dokumentin.

“Ka patur debate mes Hilmi Laçaj dhe Dashnor Çaushaj, eprori i tij për pikën 6 te urdhërit, që kishte të bënte me kostot e transportit. U tha, urdhërin e kërkon shefi, ministri i Mbrojtjes, Fatmir Mediu”- u shpreh Pwrshqeta.

I pyetur nga avokati i Mediut, pse thoni se shefi është Mediu? Dëshmitari u përgjigj duke thënë se në zhargonin e zyrës me ‘shef ose shef i madh’ nënkuptonim Ministrin e Mbrojtjes, sepse shefit të shtabit i drejtoheshim me fjalën ‘Gjeneral’.”

Në seancë dëshmoi edhe ish-sekretari i përgjithshëm i Ministrisë së Mbrojtjes Ardian Mullai, që pranoi se në marrëveshjen e firmosur me kompaninë SAC, nuk përmendej nënkontraktori i saj Alba Demil, pasi kjo kompani figuronte në asnjë shkresë.

Në procesin ndaj Mediut dëshmoi ushtaraku, Viktor Përshqeta, i cili tha se ka qenë Oficer Armatimi (Municioni) aktiv për 27 vjet (specialist municionesh).

‘Jam emëruar 8 muaj përpara tragjedisë së Gërdecit. Me urdhër të eprorëve kam shoqëruar një grup zyrtarësh të kompanisë Cubic, amerikanë, të cilët do të bënin një inventarizim të pronave të ushtrisë nga veriu në jug. Më ka thirrur në lidhje me urdhrin 20-44, ma ka lexuar urdhrin Ilmi Laçaj, i cili e kishte përpiluar, pasi ishte praktikë pune. Ka patur debate mes Hilmi Laçaj dhe Dashnor Çaushaj, eprori i tij për pikën 6 te urdhrit, që kishte të bënte me kostot e transportit. U tha, urdhrin e kërkon shefi, ministri i Mbrojtjes, Fatmir Mediu.’- tha ai.

I pyetur nga avokati i Mediut, pse thoni se shefi është Mediu? A nuk është shefi juaj, eprori juaj?

Ai i përgjigjet:

“Në zhargonin e zyrës me ‘shef ose shef i madh’ nënkuptonim Ministrin e Mbrojtjes, sepse shefit të shtabit i drejtoheshim me ‘Gjeneral’.”

Sadik Sula, një ish ushtarak i dalë në pension në kohën e ngjarjes së Gërdecit, dëshmoi në Gjykatë në procesin ndaj Mediut.

“Mira vesh përmes 3 miqve të mi, kontaktova me Petrit Bekoharin. Pas një jave më kthehet përgjigje dhe vazhdova punë. Detyra ime ishte të hiqja degaret nga predhat, kisha punë të veçuar. Ditën e ngjarjes ishim rreth 60 punonjës në fabrikë. Dëgjoj një punëtor duke bërtitur “baruti u ndez”. Dola pashë një djalë të ri pranë karrocës që na kishin thënë se sapo ishte salduar, me sa duket pasi hodhi dy tre thasë, ajo filloi ndezjen. Pastaj u dëgjua një shpërthim. Pranë ishin rreth 50m 4 kontenier me barut. Edhe në shesh kishte sasi të madhe baruti të hedhur. Dy javë punova aty, pasi pash situatën kisha vendosur që 1 muaj të punoja aty. Nuk ikja dot direkt pasi e kisha kërkuar vetë punën. Fëmijët i kisha në shkollë, vetë e gruan pa punë, 150 mijë lekë të vjetra merrja pension. Kur pash zjarrin, tek karroca e salduar, ishte një djalë që ndoshta ka qenë bërë gati për ta shtyrë, ai vdiq, u shtrimë në tokë. Jemi djegur nga pas duke qenë se flakët vinin pas nesh. Pashë me sy flakët dy metër mbi karrocë. Për një kovë uji ndodhi ajo që ndodhi po të ishte kapur menjëherë. Flaka sipas meje nisi për një gabim njerëzor, ai ishte aktivitet privat, nuk kam parë zyrtar shtetërorë. Unë isha i punësuar në privat në atë fabrikë”.- tha ai.

Në proces do vijojnë të japin dëshmi disa dëshmitarë të tjerë të thirrur nga SPAK

Pas Fatmir Mediut lidhur me tragjedinë e Gërdecit, ka dëshmuar, Bardhyl Hoxha, ish-Drejtor Logjistike në Ministrinë e Mbrojtjes në 2008.

Në fillim nga prokurorët e çështjes u njoh nga një memo të përpiluar prej tij në dhjetor të 2006, ku i ishte kthyer një përgjigje nga drejtoria e logjistikës një fax-i të ardhur nga kompania amerikane, SAC. Ajo propozonte që demontimi i municioneve të bëhej në Bërzhitë.

Ndërkohë përgjigjja sipas drejtorisë logjistike i ishte kthyer në harkun kohor të 24-48 orëve, shkak sipas Hoxhës ishte që Bërzhita nuk ishte vend i përshtatshëm pasi ishte pranë banesave dhe rrugës kryesore si dhe depot nuk ishin të licensuara për te kryer këtë proces. Në dëshmi Hoxha deklaroi se licencimi nuk ishte ndonjë akt u veçantë por merrej parasysh gjendja e depos, rrethimi me tela me gjemba dhe izolimi. Në këto kushte, Bërzhita i plotësonte këto kushte.

“ Të pranishëm kanë qenë Sokrat Papadhima, specialist, sekretari i Pergjithshem i Ministrisë së Mbrojtjes, Ardian Mullai dhe një jurist. Nuk e di çfarë është bërë me Gërdecin sepse në atë periudhë u largova nga detyra, duke marrë një post tjetër.  Kthimi i përgjigjes për 48 orë u bë pasi çështja e demontimit ishte me shumë rëndësi dhe i jepnim vëmendje çdo projekti dhe sugjerimi të mundshëm. Kishim 109 tonë municion që duhej asgjësuar”

I pyetur nga njëri prej avokatëve të Mediut, për raportin me këtë të fundit, Hoxha tha:

“E veçoj nga Minisitrat e tjerë për korrektësinë”.

Ish-ministri Fatmir Mediu është paraqitur ditën e sotme në GJKKO, pasi po mbahet seanca e radhës për çështjen e shpërthimit në depon e municioneve në Gërdec, ku mbetën të vrarë 26 persona.

Para trupës gjykuese ish-ministri, ka shpjeguar pozicionin e tij dhe ka deklaruar se “që prej ditës së shpërthimit, në mendjen dhe në shpirtin tim rëndon pesha e dhimbjes dhe vuajtjes së këtyre familjeve, të cilëve përulësisht ju rikërkoj një ndjesë të madhe”.

Në fjalën e tij ai thekson se nuk ka asnjë përgjegjësi penale për këtë tragjedi, duke shtuar se ‘rihapja e çështjes është plotësisht në kundërshtim me Kodin Penal dhe atë Procedural Penal, me Kushtetutën e RSH, si dhe me Konventën Europiane për Liritë dhe të Drejtat Themelore të Njeriut.’

“Që prej 15 Marsit të vitit 2008, jeta e disa prej njerëzve që janë sot në këtë sallë, ka ndryshuar rrënjësisht. Pas shpërthimit në Gërdec, shumë prej tyre përjetuan ngjarje të rënda, deri në humbjen tragjike të njerëzve të tyre të dashur. Kjo ngjarje tragjike ndryshoi gjithashtu jo pak jetën time dhe të familjes sime. Që prej asaj dite në mendjen dhe në shpirtin tim rëndon pesha e dhimbjes dhe vuajtjes së këtyre familjeve, të cilëve përulësisht ju rikërkoj një ndjesë të madhe për çfarë ndodhi dhe ju shpreh gjithë keqardhjen time të thellë njerëzore.

Edhe pse, as me dashje dhe as nga pakujdesia, nuk janë veprimet, apo mosveprimet e mia, apo dhe interesi im personal, ato që shkaktuan, apo ndikuan në shpërthimin në Gërdec, përsëri si ministër i mbrojtjes, unë kam njohur dhe kam pranuar dje dhe pranoj sot përgjegjësinë time të plotë morale për çfarë ndodhi.

Në reflektim të kësaj përgjegjësie, si dhe prej dhimbjes së madhe për jetët e humbura, unë dhashë dorëheqjen nga detyra e ministrit të mbrojtjes.

Jam i keqardhur që aktin e dorëheqjes time si ministër dhe më pas sjelljen dhe qëndrimin tim të përulur në lidhje me tragjedinë, grupime të caktuara politike dhe jopolitike, e kanë parë si akt dhe sjellje dobësie dhe si reflektim të një individi me faj. Kam zgjedhur të jem i kursyer në shpjegimet e mia publike dhe të shmangë sa të mundem të flas për ngjarjen.

Me bindjen se shpjegimet dhe të vërtetat e mia rreth ngjarjes, për familjen Durdaj dhe të tjerët, jo vetëm nuk do të ishin një lehtësim i dhimbjes së tyre, por përkundrazi.

Për familjarët e viktimave dhe të dëmtuarit në Gërdec, shteti është përgjegjësi që nuk mbrojti jetët e familjarëve të tyre. E për ta, shteti në këtë rast është Ministri.

Ndaj, kundrejt tyre unë nuk kam çfarë të them. Do desha shumë ta zhbëja atë që ndodhi, por nuk kam asnjë forcë, veçse t’ju shprehë edhe njëherë, keqardhjen e madhe dhe ndjesën e thellë për çfarë pësuan nga tragjedia e 15 Marsit.

Veç familjarëve, kushdo tjetër ka detyrim moral, por kur është rasti edhe detyrim institucional, që vlerësimin dhe gjykimin për atë ngjarje ta bëjë bazuar vetëm në fakte. Mbi të gjitha ky detyrim është për prokurorinë dhe gjykatën, si dy institucione kompetente që vlerësojnë ligjërisht përgjegjësitë penale të individit.

Është plotësisht e qartë që rihapja e çështjes penale në ngarkimin tim dhe më shumë akoma vazhdimi i këtij gjykimi, është haptazi në kundërshtim me Kodin Penal dhe atë Procedural Penal, me Kushtetutën e RSH, si dhe me Konventën Europiane për Liritë dhe të Drejtat Themelore të Njeriut.

Dua  të besoj se nxitja për ta rihapur këtë çështje dhe për ta vazhduar gjykimin, nuk është politike dhe se ju nuk keni apo mbështesni interesa politike në këtë proces. Si prokuror dhe gjyqtar, është e qartë që juve nuk ju mungon aftësia profesionale dhe dija për ligjin penal e më gjerë. Ndaj mbetet të keni kurajo të respektoni strikt ligjin dhe vetëm ligjin”, ka deklaruar Mediu në sallën e gjyqit.