Los Anxhelos, enklava e metodistëve që u shndërrua në strehë për intelektualë dhe aktorë: Tani nga "Palisades" ka mbetur vetëm hiri

“Kam parë zjarrin dhe shiun” Këto vargje të këngës së James Taylor, të cilat i dëgjoja në radio pa pushim, më kujtohen ndërsa kërkoja lajme për zjarret e vitit 1978.

Nga dritarja e katit të sipërm të shtëpisë sime në Brentëood, shihja flakët që dukeshin sikur përkëdhelnin qiellin, duke përpirë pjesën më të madhe të Malibusë dhe Pacific Palisades.

Joan Didion, kronistja e Amerikës dhe e Los Angeles-it të saj, e përshkroi kështu këtë pamje apokaliptike në Neë Yorker në vitin 1989 — gjithmonë e ftohtë, klinike, e paepur: një infermier i spitalit do ta quante më vonë "e akullt" natën kur i vdiq bashkëshorti.

Kjo ishte "stina e zjarrit", e tmerrshme si gjithmonë, që alternohet me "stinën e shkurtër të shiut" dhe që ka pllakosur Los Angeles-in që nga lindja e tij, por kurrë aq keq sa në 48 orët e fundit.

Ëndrra e pamundur

Këtë herë, ishte rradha e Pacific Palisades, të njohur si “The Palisades” ose “The Pali” për banorët e Los Anxhelosit, një fshat i vogël në veri të Sunset Boulevard, i ngritur përkrah pesë kilometrave të plazhit të bardhë. Dikur ishte ëndrra e një komuniteti metodistësh të devotshëm, që e ndalonte alkoolin dhe vese të tjera. Me kalimin e viteve, u bë strehë për intelektualët hebrenj ose disidentët politikë që iknin nga Gjermania naziste — si Mann, Adorno, Feuchtëanger, Baum, Zipper, Ludëig. Sot, shtëpitë e tyre duket se janë zhdukur, si dhe shtëpia Eames, nga e cila të paktën u shpëtuan disa mobilje. Pas Luftës së Dytë Botërore, zona u kthye në një enklavë për yjet e kinemasë që largoheshin nga zhurma e çmendur e Hollyëood-it.

Prej dekadash, "The Palisades" ka zgjedhur një kryetar jozyrtar nga 20,000 banorët e saj, një rol simbolik, por prestigjioz. Emra si Jerry Leëis, Adam Ëest (Batman-i televiziv), Ëalter Matthau, Sir Anthony Hopkins, boksieri Sugar Ray Leonard dhe Billy Crystal e kanë mbajtur këtë titull.

Por "The Palisades" nuk ekziston më: vetëm hi mbi hi, filmuar nga dronë amatorë. Shtëpitë elegante prej druri (me çmim mesatar prej 5 milionë dollarësh) janë zhdukur, dhe vetëm oxhaqet e errësuara kanë mbetur të qëndrojnë mes rrënojave. Të zhdukura janë restorantet e këndshme dhe dyqanet e stilit viteve ’50. Automjetet e djegura – Porsche vintage dhe Tesla – janë thjesht skelete metalike në garazhe dikur të lara me kujdes.

Polemikat politike
Shtëpia e Leonardo DiCaprio, ajo e Paris Hilton: të gjitha janë zhdukur. Ndërkohë, në zhurmën e politikës në rrjetet sociale, shpërthen debati: demokratët fajësojnë ndryshimet klimatike, ndërsa republikanët ndahen mes atyre që kritikojnë planin e dobët kundër zjarreve të kryetares së bashkisë së Los Angeles-it, Karen Bass, dhe ekstremistëve që fajësojnë zjarrfikësit e “papërvojë”, të komanduar nga një trio grash të diplomuara në Harvard dhe lesbike. Neë York Post, në stilin e tij të zakonshëm, titullon në faqe të parë: "Hell LA" (Ferr Los Angeles).

Apokalipsi i sigurimeve
Zjarret janë në pesë zona. Në rrezik janë Santa Monica dhe madje edhe kodrat e Hollyëood-it. Digjet Malibu, e njohur për verën pa fund të Beach Boys, dhe me të edhe shtëpitë moderniste prej xhami dhe metali buzë oqeanit, me vlerë mbi 20 milionë dollarë. Këto shtëpi do t'i shohim vetëm në librat e arkitekturës tani e tutje. Tragjedia njerëzore përfshin të paktën pesë të vdekur, ndërsa një krizë e siguruar prek një qytet ku shteti i kishte detyruar kompanitë të pranonin polica edhe për ndërtesa me rrezik të lartë.

Në Perëndimin ekstrem amerikan, përveç rrezikut sizmik të fajit të San Andreas-it, Los Anxhelos është unik për meteorologjinë e tij. Erërat e maleve Santa Ana shpërbëjnë lagështirën e oqeanit, shuajnë mjegullat e mëngjesit dhe mbartin shkëndija zjarri mbi çati, shkurre dhe palma, duke i ndezur si shkrepëse kundër erës.

Didion dhe cikli i përhershëm i zjarreve

Joan Didion shkruante: “Rreth 34,000 hektarë u dogjën në qarkun e Los Angeles-it gjatë asaj jave të vitit 1978. Mbi 80,000 hektarë në 1968. Rreth 130,000 në 1970. 74,000 në 1975, 60,000 në 1979. 46,000 në 1980, 45,000 në 1982. Që nga viti 1919, në disa zona janë regjistruar tetë zjarre.” /Corriere della Sera/

S.G/Shqiptarja.com

TAG:
• zjarret ne Los Anxhelos
• Los Anxhelos