BE do t'i japë Kievit 18 miliardë euro për vitin 2023! Ministrat e mbrojtjes të SHBA-së dhe Rusisë diskutojnë mbi luftën në Ukrainë

Mbështetja e vazhdueshme për Ukrainën ishte tema kryesore e diskutimeve mes liderëve të BE-së në ditën e dytë të samitit këtë të premten.

Presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen njoftoi se BE-ja do t'i japë Ukrainës deri në 18 miliardë euro ndihmë financiare gjatë gjithë vitit 2023 për të mbuluar nevojat themelore buxhetore të vendit të shkatërruar nga lufta.

"Është shumë e rëndësishme që Ukraina të ketë një fluks të parashikueshëm dhe të qëndrueshëm të të ardhurave," tha von der Leyen në fund të takimit dy-ditor të liderëve të BE-së në Bruksel.

Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky tha në fillim të këtij muaji vendit të tij do t'i duhen rreth 55 miliardë dollarë (56 miliardë euro) për të mbajtur deficitin buxhetor të vitit të ardhshëm dhe për të riparuar infrastrukturën e dëmtuar.

Fondi Monetar Ndërkombëtar (FMN) ka vlerësuar se, për vitin 2023, Ukrainës do t'i nevojiten ndërmjet 3 deri në 4 miliardë euro ndihmë të huaj në baza mujore për të mbajtur shërbimet e saj publike në funksion në sfondin e pushtimit rus.

Paratë pritet të vijnë nga BE, Shtetet e Bashkuara, Mbretëria e Bashkuar dhe vende të tjera perëndimore, së bashku me institucionet financiare ndërkombëtare.

Sipas Ursula von der Leyen, BE synon të kontribuojë me 1.5 miliardë euro në muaj, për një total prej 18 miliardë euro në vitin 2023. Presidenti i Komisionit nuk zbuloi detaje të mëtejshme dhe tha se puna për paketën e ardhshme ishte ende në fazat e hershme.

"Ne kemi ngarkuar ministrat e financave të zhvillojnë mekanizmin e duhur, por ishte e rëndësishme t'i jepnim këtë sinjal Ukrainës se ne e dimë shumë mirë se sa i rëndësishëm është ky fluks i besueshëm i të ardhurave," tha von der Leyen para gazetarëve.

Deri më tani, blloku ishte zotuar të jepte 9 miliardë euro për Ukrainën në hua të jashtëzakonshme për të ndihmuar vendin të mbështesë buxhetin e tij për vitin 2022. Paratë po mblidhen nga Komisioni në tregjet ndërkombëtare dhe më pas mbulohen me garanci duke përdorur buxhetin e përbashkët të BE-së dhe kontributet kombëtare.

Por lëvrimi i kësaj ndihme makro-financiare është bllokuar nga diskutimet midis shteteve anëtare, disa prej të cilëve argumentojnë se paratë duhet të jepen në formën e granteve dhe jo në formën e kredive.

Deri më tani, vetëm 3 miliardë euro kanë arritur në Kiev , përveç një kredie të veçantë prej 1.2 miliardë eurosh, për një total prej 4.2 miliardë eurosh. Në një fjalim virtual drejtuar liderëve të BE-së, Presidenti Zelensky kritikoi vonesën e 6 miliardë eurove të mbetura.

Presidenti francez Emmanuel Macron beson se rikthimi në negociata duhet të jetë pjesë e rrugës për t'i dhënë fund luftës së Rusisë kundër Ukrainës dhe se Kievi duhet të përcaktojë nëse një moment i tillë ka ardhur.

Macron dha këtë deklaratë  gjatë një konference për shtyp pas rezultateve të ditës së dytë të punës së Këshillit Evropian në Bruksel, raporton Ukrinform.

Duke iu përgjigjur pyetjes: "Çfarë mund të bëjnë Franca dhe partnerët e tjerë evropianë për t'i dhënë fund luftës në Ukrainë?", Macron vuri në dukje se kjo është "çështja më e rëndësishme, por edhe më e vështirë".

“Ne nuk po luftojmë në Ukrainë. Ne mbështesim Ukrainën. Ne vendosim sanksione kundër Rusisë. Por ne nuk po marrim pjesë në këtë luftë, kështu që nuk është në fuqinë tonë ta ndalojmë atë, pasi nuk jemi palë në këtë konflikt”, tha presidenti francez.

Sipas Macron, për të, arritja e këtij qëllimi, pra përfundimi i luftës, presupozon që kushtet në terren të zhvillohen në atë mënyrë që do t'i lejojë ukrainasit të besojnë se ka ardhur koha për t'u kthyer në tryezën e bisedimeve.

“Pse po e them këtë? Sepse ne mbështesim Ukrainën, pasi ajo mbron sovranitetin e saj territorial dhe kufijtë e saj. Prandaj, ne nuk mund të themi në emër të Ukrainës se ky apo ai moment është i pranueshëm apo jo”, tha Macron.

“Në këtë kontekst, gjëja e parë që duhet të bëjmë është të mos i shkëpusim kurrë lidhjet”, tha ai.

Sipas Macron, janë tre pika që duhen ndjekur.

 “Pika e parë është të vazhdojmë të mbështesim rezistencën dhe përpjekjet ushtarake të Ukrainës dhe të vazhdojmë sanksionet (kundër Rusisë). Pika e dytë është të vazhdojmë të bisedojmë si me autoritetet ukrainase ashtu edhe me autoritetet ruse, sepse në një moment do të duhet të kthehemi në tryezë. Pika e tretë është të përpiqemi të monitorojmë momentin që do të jetë i pranueshëm për t'u kthyer në tryezë dhe për të rinovuar diskutimet. Dhe pastaj, për të marrë pjesë në tryezë (negociatat), natyrisht, para së gjithash, Ukraina dhe Rusia, por edhe Evropa dhe komuniteti ndërkombëtar duhet të jenë të pranishëm atje për të krijuar kushte për paqe në këtë moment. Kjo është rruga që duhet të ndjekim”, u shpreh Macron.

Në të njëjtën kohë, ai vuri në dukje se nuk është në fuqinë e tij të krijojë parakushtet për këtë.

“Ato varen, para së gjithash, nga zhvillimi i konfliktit në terren, si dhe nga disa vendime sovrane që ne duhet t'i respektojmë. Por ne të gjithë duhet të bëjmë gjithçka që mundemi për të siguruar që ky moment të vijë kur është e mundur. Kjo është arsyeja pse unë gjithmonë supozoj mundësinë e bisedës me të dyja palët”, përfundoi Macron.

Ministri rus i Mbrojtjes Sergei Shoigu foli me telefon me homologun e tij amerikan Lloyd Austin për tema, duke përfshirë luftën në Ukrainë, tha Ministria e Mbrojtjes e Moskës në kanalin e saj zyrtar Telegram të premten.

“U diskutuan çështjet aktuale të sigurisë ndërkombëtare, përfshirë situatën në Ukrainë”, tha ministria, pa dhënë detaje të mëtejshme.

Telefonata shënon kontaktin e parë të konfirmuar midis dy zyrtarëve të lartë të mbrojtjes që nga maji dhe i dyti që kur Rusia pushtoi Ukrainën më 24 shkurt.

Një zëdhënës i Pentagonit tha se Austin i kërkoi Shoigut të mbante "linjat e komunikimit" të hapura për luftën në Ukrainë.

"Sekretari Austin theksoi rëndësinë e mbajtjes së linjave të komunikimit në mes të luftës së vazhdueshme kundër Ukrainës," tha gjeneral brigade Pat Ryder në një deklaratë pas telefonatës së tyre.

Marrëdhëniet midis Moskës dhe Uashingtonit kanë rënë në nivele të reja të ulëta që nga fillimi i fushatës ushtarake të Rusisë në Ukrainë. Rusia ka akuzuar SHBA-në se kërkon të zgjasë konfliktin duke ofruar ndihmë financiare dhe ushtarake për Ukrainën pro-perëndimore.

Përpara samitit të G20-ës të organizuar nga Indonezia në nëntor, presidenti rus Vladimir Putin tha javën e kaluar se ai nuk e sheh "nuk ka nevojë" për një takim personal me Presidentin e SHBA Joe Biden. Në fillim të këtij muaji, Biden tha se ai "nuk kishte ndërmend" të takohej me Putinin, por nuk përjashtoi bisedimet e mundshme.

Presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan tha se “Putini është shumë më i butë tani dhe më i hapur ndaj dialogut se më parë” për përfundimin e luftës në Ukrainë.

“Nuk jemi pa shpresë,” tha Erdogan për mundësinë e negociatave. “Pashë që Putini është shumë më i butë tani dhe më i hapur ndaj dialogut se më parë. Do të shohim se çfarë do të ndodhë.”

Presidenti turk theksoi se shpreson të zhvillojë bisedime me presidentët e Rusisë dhe Ukrainës në të ardhmen e afërt. Kremlini, megjithatë, tha se një bisedë e re telefonike mes Putinit dhe Erdogan nuk është aktualisht në planet e presidentit rus, por se “ajo mund të organizohet shpejt”.

Lidhur me fjalët e Erdoganit se Putini është zbutur dhe është i hapur për dialog më shumë se më parë, zëdhënësi i Kremlinit, Dimitri Peskov thotë se Putini ka qenë i hapur për bisedime me Ukrainën që në fillim.

“Nëse ju kujtohet, presidenti Putin u përpoq të niste bisedimet me NATO-n dhe Shtetet e Bashkuara edhe para operacionit special ushtarak.

“Putini ishte i hapur për negociata kur pothuajse u ra dakord për një dokument mes  (negociatorëve) rusë dhe atyre ukrainas. Pra, në këtë drejtim, asgjë nuk ka ndryshuar. Pozicioni i palës ukrainase ka ndryshuar… Ligji ukrainas tani ndalon çdo negociatë.”/REL

Udhëheqësit e Bashkimit Evropian po mbajnë të premten ditën e dytë të një takimi të nivelit të lartë për të vlerësuar mbështetjen e tyre për Ukrainën. Ata folën për nevojën e një gjykate të posaçme për krimet e Rusisë. Presidenti Volodymyr Zelensky ka paralajmëruar se Rusia po përpiqet të nxisë një eksod refugjatësh duke shkatërruar infrastrukturën energjetike të vendit të tij të shkatërruar nga lufta.

Kryeministrja letoneze Krisjanis Karins tha në ditën e dytë të bisedimeve në Bruksel se lufta e Rusisë po bëhet gjithnjë e më brutale, duke vënë në shënjestër qytetarët ukrainas dhe infrastrukturën e tyre civile dhe energjetike.

"Ne duhet të qëndrojmë të bashkuar në Evropë për të mbështetur Ukrainën, jo vetëm për të dënuar Rusinë, por gjithashtu të fillojmë të punojmë drejt një gjykate për ta mbajtur Rusinë edhe ligjërisht përgjegjëse për mizoritë," tha ajo.

Kryeministrja e Estonisë, Kaja Kallas shprehu gjithashtu nevojën e një gjykate të veçantë për krimet e agresionit të Moskës.

"…Sepse krimet e luftës ndiqen penalisht nga Gjykata Ndërkombëtare Kriminale dhe Ukraina, por krimet e agresionit mund të ndiqen penalisht vetëm nga një gjykatë e veçantë”, tha ajo.

Kryeministri i Belgjikës Alexander De Croo tha se përgjigjia e bashkuar ka dhënë rezultate, por theksoi gjithashtu rëndësinë e mbështetjes së qytetarëve të BE-së për Ukrainën.

"Nuk është e lehtë. Është jashtëzakonisht e dhimbshme. Por përpjekjet tona dhe ato që u kërkojmë popullatës sonë, sjellin rezultat. Dhe kjo është e rëndësishme për të mbajtur qytetarët tanë të motivuar”, tha ai.

Pothuajse tetë muaj pas luftës, Rusia po vë gjithnjë e më shumë në shënjestër centralet e Ukrainës, ujësjellësit dhe infrastrukturën tjetër kyçe me sulmet me raketa dhe dronë.  Kjo vjen ndërsa BE-ja vuan pasojat e nevojës urgjente për t’iu larguar varësisë tek gazi dhe nafta ruse, ndërsa lufta shkakton rritje çmimesh dhe luhatje në treg.

Udhëheqësit e bllokut me 27 vende nuk arritën të enjten të binin dakord për një tavan çmimesh për gazin, pasi Gjermania e kundërshtoi një gjë të tillë. Më shumë se 4.3 milionë qytetarë ukrainas janë regjistruar për strehim të përkohshëm në BE.

Në një projekt-deklaratë të takimit të nivelit të lartë, udhëheqësit premtojnë “të qëndrojnë me Ukrainën për aq kohë sa të duhet" me mbështetje të vazhdueshme politike, ushtarake dhe ekonomike.  Projekt-deklarata e siguruar nga agjencia Associated Press, pritet të miratohet më vonë të premten, por formulimi i saj mund të pësojë ende ndryshime.

BE-ja është thellësisht e ndarë për mënyrën se si do të trajtojë ardhjen e emigrantëve pa autorizim, por shumë vende, veçanërisht në Evropën Qendrore dhe Lindore, kanë lënë mënjanë kundërshtimet për të pritur në masë refugjatët nga Ukraina./VOA