1759407816_kqz.jpg

OSBE-ODIHR, në raportin përfundimtar për zgjedhjet e 11 majit vë theksin edhe te Kodi aktual Zgjedhor që nuk e rregullon financimin e fushatave zgjedhore. Në raport thuhet se rekomandimi për të zgjeruar financimin publik edhe te kandidatët e pavarur nuk është zbatuar.

“Financimi i fushatave rregullohet kryesisht nga Kodi Zgjedhor dhe Ligji për Partitë Politike. Pavarësisht disa ndryshimeve të fundit, që nga viti 2020 nuk janë miratuar reforma gjithëpërfshirëse. Korniza aktuale nuk është efektive, duke dëmtuar transparencën e financimit të fushatave dhe barazinë e mundësive për partitë dhe garuesit. Partitë politike mund të financojnë fushatat nga fondet publike dhe private, duke përfshirë fondet e tyre, kreditë bankare dhe donacionet nga qytetarët dhe personat juridikë vendas. Rekomandimi i ODIHR-it për zgjerimin e financimit publik për kandidatët e pavarur nuk u zbatua.”, thuhet në raport.

Po ashtu theksohet se megjithëse është e përcaktuar me ligj, asnjë nga kandidatët nuk dhanë të dhënat të financimit të tyre duke dëmtuar transparencën. Për më tepër, thekson raporti, kuadri ligjor duhet të përfshijë një tavan të arsyeshëm për shpenzimet e fushatës për kandidatët.

“Megjithatë, ligjit i mungojnë udhëzime të qarta se çfarë lloj aktivitetesh parazgjedhore përbëjnë shpenzime fushate dhe i nënshtrohen mbikëqyrjes dhe sanksioneve të mundshme, duke mos arritur praktikat e mira ndërkombëtare. Në përputhje me praktikat e mira, ligji duhet të përcaktojë qartë se cilat aktivitete parazgjedhore përbëjnë shpenzime fushate, duke siguruar që ato i nënshtrohen raportimit, mbikëqyrjes dhe sanksioneve të mundshme. Tavanti aktual i shpenzimeve për një parti ose koalicion është 326,456,950 lekë (rreth 3.3 milionë euro). Ndryshimet ligjore të vitit 2025 përjashtuan shpenzimet e kandidatëve nga kufijtë e shpenzimeve të partive, pa vendosur një tavan të veçantë për kandidatët. Kjo paqartësi ligjore mund t'u lejojë partive dhe koalicioneve të anashkalojnë kufijtë e shpenzimeve, duke ndikuar në transparencë dhe llogaridhënie dhe duke lejuar një avantazh joproporcional për partitë më të mëdha  Për të siguruar një fushë loje të barabartë, kuadri ligjor duhet të përfshijë gjithashtu një tavan të arsyeshëm për shpenzimet e fushatës për kandidatët që kandidojnë në listat e partive ose koalicioneve. Shpenzimet e fushatës për aktivitetet online duhet të përfshihen në limitin e përgjithshëm të shpenzimeve dhe të raportohen, pasi ligji kërkon raportimin e të gjitha shpenzimeve të fushatës. Megjithatë, fushatat online, reklamat politike të paguara në platformat e rrjeteve sociale dhe shpenzimet e palëve të treta janë të parregulluara, duke mundësuar përdorimin e pakontrolluar të fondeve në fushatë.”, thuhet në raport.

ODIHR kërkon gjithashtu që “KQZ-së duhet t'i jepen burime shtesë financiare dhe njerëzore, së bashku me një mandat të zgjeruar, për të mundësuar një auditim kuptimplotë të raporteve të financimit të fushatës, duke përfshirë fuqinë për të hetuar burimet e donacioneve.”


Lajmi kryesor:

OSBE-ODIHR ‘skaner’ zgjedhjeve të 11 majit: Konkurruese, por mjedisi i polarizuar! Garuesit s’kishin kushte të barabarta loje! Urgjent Reformën Zgjedhore