Drafti i planit të paqes që Volodymyr Zelensky solli në Florida për t'ia prezantuar Donald Trump është përshkruar nga Kievi si "përpjekja më e mirë për t'i dhënë fund luftës me Rusinë".

20 pikat e shpallura javën e kaluar pas negociatave me SHBA-në përbëjnë një plan që është "90% gati ", por vetë Zelensky duhej të pranonte se ka ende çështje të pazgjidhura.

1 - Për cilat pika bien dakord Kievi dhe Uashingtoni?

Trump ka rënë dakord për nevojën për të ofruar garanci sigurie për të parandaluar që Rusia të pushtojë përsëri Ukrainën. Këto garanci, përveç një mekanizmi të ngjashëm me Nenin 5 të NATO-s, përfshijnë, në propozimin e Zelensky-t, një ushtri në kohë paqeje prej 800,000 ushtarësh të financuar nga partnerët perëndimorë, si dhe pranimin e Ukrainës në Bashkimin Evropian. Kievi do të donte që marrëveshja të përfshinte një datë specifike për pranimin në Bashkim, për ta bërë atë një garanci të fortë dhe konkrete. Megjithatë, duke pasur parasysh kompleksitetin e negociatave të pranimit dhe kundërshtimin e disa shteteve anëtare, nuk është e sigurt që Brukseli do të bjerë dakord të vendosë një afat me shkrim.

2 - Kush duhet të garantojë sigurinë e Ukrainës?

Garancitë do të përfshijnë një marrëveshje dypalëshe sigurie me Shtetet e Bashkuara, të miratuar nga Kongresi, si dhe mbështetje ushtarake evropiane për mbrojtjen ajrore, tokësore dhe detare të Ukrainës. Disa vende evropiane kanë shprehur gatishmërinë e tyre për të vendosur forca në Ukrainë si pjesë e kësaj pakete, megjithëse Rusia ka kundërshtuar vazhdimisht një prani të tillë trupash. Ukraina dhe Shtetet e Bashkuara kanë rënë dakord gjithashtu për një sërë dispozitash për të parandaluar rifillimin e armiqësive, siç është një mekanizëm për të monitoruar vijën e kontaktit. Drafti i planit përfshin gjithashtu një angazhim për lirimin e të gjithë të burgosurve të luftës dhe civilëve të ndaluar, si dhe për të mbajtur zgjedhje në Ukrainë sa më shpejt të jetë e mundur pas nënshkrimit të marrëveshjes së paqes.

3 - Pse Donbasi mbetet çështja më e vështirë?

Fati i territorit të kontrolluar nga Ukraina në rajonin lindor të Donetskut mbetet çështja më komplekse. Një propozim i mëparshëm ruso-amerikan kërkonte tërheqjen e forcave ukrainase nga zonat e Donetskut që aktualisht janë nën kontrollin e tyre dhe krijimin e një zone neutrale të çmilitarizuar. Kievi e hodhi poshtë këtë mundësi, duke deklaruar se nuk mund të lëshonte në mënyrë të njëanshme territore të papushtuara nga Rusia.

Kompromisi i përshkruar nga Zelensky bazohet në idenë e krijimit të një zone të çmilitarizuar në Donetsk, por e shtrin atë jo vetëm në zonat e liruara nga forcat ukrainase, por edhe në ato të kontrolluara nga Rusia, nga të cilat Ushtria do të tërhiqej. Një zonë tampon, e drejtuar nga forcat ndërkombëtare, do të ndante palët brenda zonës së çmilitarizuar.

4 - Pse është centrali bërthamor Zaporizhia, tani nën kontrollin rus, një pikë kaq e ndjeshme?

Është objekti më i madh bërthamor në Evropë. Kievi thotë se i nevojitet për rindërtimin pas luftës. Trump kishte propozuar që Uashingtoni, Kievi dhe Moska të ndajnë kontrollin dhe fitimet. Megjithatë, Zelensky shpjegoi se nuk mund ta ndante menaxhimin me Moskën. Në vend të kësaj, ai sugjeroi një kompromis sipas të cilit centrali do të funksiononte si një sipërmarrje e përbashkët midis Kievit dhe Uashingtonit, me Shtetet e Bashkuara që do të lejoheshin të ndanin fitimet sipas dëshirës. Kjo zgjidhje do t'i lejonte Uashingtonit të arrinte një marrëveshje të veçantë me Moskën për këtë çështje.

5 - Cili është qëndrimi i Moskës?

Të shtunën në mbrëmje, disa orë para zbarkimit të Zelensky në Florida, Putin deklaroi se "njerëzit e zgjuar" në Perëndim po i kërkojnë Ukrainës të "pranojë kushte të mira për t'i dhënë fund konfliktit" dhe të ofrojë "kushte të mira bazë" për sigurinë dhe rimëkëmbjen ekonomike afatgjatë të Ukrainës. "Nëse autoritetet e Kievit nuk duan ta zgjidhin çështjen në mënyrë paqësore", paralajmëroi ai, Rusia do t'i arrijë qëllimet e saj "me mjete të armatosura". Dhe sipas deklaratave të bëra ditët e fundit për biznesmenët rusë, ai përsëriti se një nga prioritetet e tij është kontrolli i plotë i Donetskut, një tokë që është porta hyrëse për në Evropë./Corriere della Sera