Më 30 nëntor, lira turke arriti normën e saj më të ulët që nga viti 1994, prej 14 lirash kundrejt dollarit amerikan. Ky është një zhvlerësim i madh krahasuar me tremujorin e fundit të një viti më parë, kur një dollar amerikan shkëmbehej mesatarisht me 8 lira turke.
Pronarët e bizneseve në Turqi thonë se është e vështirë të vazhdohet puna në këtë mjedis, sepse zhvlerësimi i lirës ka bërë që çmimet të rriten shumë.
“Në këto ditë tregu është plotësisht i bllokuar. Jemi vërtet në një pozitë, ku nuk mund të bëjmë biznes. Kjo është kuptuar edhe nga konsumatorët tanë”, thotë Husamettin Akinci, pronar i një dyqani celularësh.
Çmimet e mallrave bazë si mielli, vaji dhe sheqeri janë rritur në të gjithë vendin.
“Kemi rritur çmimin e bukës me 21% ndërsa shpenzimet tona janë rritur me 40%. Tani për tani, ne thjesht po përpiqemi të ruajmë jetesën tonë”, thotë Huseyin Sagir, pronar i një furre buke.
Zhvlerësimi i lirës turke kundrejt dollarit amerikan po ndikon në një gamë të gjerë biznesesh, përfshirë sektorin e ndërtimit, sepse çmimet e materialeve janë në dollarë.
“Rritja e vlerës së dollarit ndikoi drejtpërdrejt në çmimin e hekurit, çimentos dhe blloqeve të ndërtimit. Duke qenë se këto u prekën drejtpërdrejt, kontraktorët ngadalësuan biznesin e tyre në industrinë e ndërtimit. Niveli i shitjeve bie në mënyrë të pashmangshme dhe kjo ngadalëson biznesin e tyre”, thotë Hisman Ozer, furnizues i materialeve të ndërtimit.
Ekspertët thonë se zhvlerësimi i ri i lirës u shkaktua nga njoftimi i presidentit turk Rexhep Tajip Erdogan se ai do të ulte normat e interesit.
Banka Qendrore e Turqisë ka ulur tashmë tre herë normat e interesit që nga shtatori sipas direktivave të Erdogan, duke ringjallur frikën për pavarësinë e bankës.
"Bota e di se nuk i dua normat e larta të interesit. Unë kurrë nuk kam qenë mbështetës i normave të larta të interesit dhe nuk do të jem mbështetës i rritjes së tyre", tha presidenti turk.
Erdogan beson se normat e larta të interesit po shkaktojnë inflacion. Mbajtja e normave të interesit në nivele të ulëta, thotë ai, do të stimulojë rritjen ekonomike.
Por disa analistë thonë se pikëpamjet e Erdogan janë jokonvencionale, duke patur parasysh se norma e inflacionit të vendit është mbi 21%, bazuar në raportin e zyrës së statistikave të Turqisë, të publikuar më 3 dhjetor.
"Nuk është në të vërtetë një çështje ekonomike. Ajo vjen nga diku tjetër. Nuk vjen nga ekonomia, sepse në ekonomi, ne të gjithë e dimë se nëse rrit sasinë monetare në qarkullim, rritet inflacioni dhe më pas gjëja e fundit që ndodh është rritja e normave të interesit. Pra, kjo është një sekuencë normale. Ai e ka përmbysur këtë sekuencë", thotë Steve Hanke, profesor i ekonomisë në Universitetin Johns Hopkins.
Pavarësisht rënies së vlerës së monedhës me gati 45 për qind këtë vit, të dhënat zyrtare tregojnë se ekonomia e Turqisë u rrit me 7.4 për qind në tremujorin e tretë.
Presidenti Erdogan e sheh këtë si një sukses të politikës së tij, por ekspertët paralajmërojnë se rënia e lirës dhe rritja e çmimeve mund të frenojnë rritjen ekonomike.
“Nëse qeveria nuk ndryshon politikën e saj, lira do të vazhdojë të bjerë dhe inflacioni do të vazhdojë të rritet. Kjo do të shkaktojë rritjen e tensioneve në publikun e gjerë”, thotë profesori Steve Hanke.
Në shumë qytete, përfshirë Stambollin, ka patur protesta kundër zhvlerësimit të lirës turke, në të cilat u kërkua edhe dorëheqja e qeverisë.
Grupet e opozitës kanë bërë thirrje për zgjedhje të parakohshme, por presidenti Erdogan deri më tani i ka hedhur poshtë ato, duke këmbëngulur se vendi do të mbajë zgjedhjet në vitin 2023, ashtu siç ishte planifikuar.
Ndërkohë, pronarët e bizneseve presin me shqetësim reagimin e tregjeve ndaj politikave të qeverisë për normat e interesit./VOA/
Lajme të tjera
-
Vrojtimi i Bankës së Shqipërisë/ 37% e bizneseve kanë një borxh për të shlyer! Të vegjlit marrin hua për shpenzime të papritura, të mëdhenjt 'zhyten' për investime
19 Nëntor, 22:34
-
SHIFRAT/ Fitimi bruto i bizneseve vjet mbi 3.4 mld euro! ‘Trofeun’ e merr turizmi, por bizneset prodhuese më fitimprurëse
9 Nëntor, 18:27
-
Tatimet: Shtyhet deri më 20 nëntor afati i dorëzimit të të dhënave të pronësisë dhe kontratës së qirasë për vendushtrimin e aktivitetit ekonomik në e-Filing
25 Tetor, 10:46 -
Ruhet me truproja/ Baba Mondi intervistë për ‘Jerusalem Post’: Gati për shtetin Bektashi, të mos humbet kohë! E quaj veten vëlla të popullit të Izraelit!
13 Tetor, 16:13 -
Pasi la Tiranën, Erdogan zbret në Beograd, pritet nga homologu Vuçiç! Analistët: Mund të firmosen dhe marrëveshje ushtarake armatimi
10 Tetor, 21:45 -
Erdogan kërcënon Izraelin: Herët a vonë do të paguajë çmimin për këtë gjenocid
8 Tetor, 10:55 -
Turqia do të evakuojë qytetarët e saj nga Libani
8 Tetor, 09:55 -
Qeveria me strategji të re/ S’ka më përjashtime nga taksat, mbështetja e bizneseve apo individëve do të bëhet me kompensime e financiare
6 Tetor, 17:58
-
Presidenti Erdogan: Gaza si Srebrenica! Izraeli përgjegjës për vdekjen e aktivistit turko-amerikan
14 Shtator, 22:37 -
Erdogani bën thirrje për aleancë islamike kundër Izraelit
8 Shtator, 15:14 -
Ministri i Jashtëm turk paralajmëron Kurtin: Prania e gylenistëve në Kosovë, shqetësuese për ne! Problemet Kosovë-Serbi zgjidhen me dialog
6 Shtator, 16:00 -
Kryeministri Kurti: Kosova do të vazhdojë blerjen e pajisjeve ushtarake nga Turqia
3 Shtator, 21:21
