Rama për Libération: Jemi zemra e Europës, BE të mos na shohë si periferi

 "Rama është një kryeministër nën presion". Kështu e përshkruan gazeta franceze " Libération", Edi Ramën. "Në muajin dhjetor ai u përball me protestat e mijëra studentëve të cilët kërkonin më shumë të drejta. Që nga muaji shkurt është në fokus të opozitës me akuzat e këtyre të fundit, që e bëjnë atë fajtor për korrupsioni. Madhje opozita vendosi që të bojkotojë Parlamentin dhe zgjedhjet lokale të 30 qershorit me thirrjet në rrugë "Rama Ik".

 Edi Rama, 54 vjeç, është një kryeministër nën presion. Para njoftimit të mundshëm nga Bashkimi Evropian për të hapur negociatat për anëtarësimin e Shqipërisë në BE, kreu i qeverisë socialiste është në pushtet që nga viti 2013. Kostume të errët, këmishë të bardhë të hapur, atlete të kuqe dhe të zeza, piktori ka jetuar për katër vjet në Paris para se të kthehej për të drejtuar Ministrinë e Kulturës, për t'u bërë pastaj kryetari i Bashkisë së Tiranës", është hyrja e intervistës që ka dhënë kreu i qeverisë Rama për gazetën franceze.

Në këtë intervistë, ai është ndalur të flasë për një sërë çështjes që nga zhvillimet e brendshme politike ashtu edhe për procesin e çeljes së negociatave.

A jeni i shqetësuar për raportin e komitetit të 29 majit nga njëra anë dhe Këshillit Evropian të 18 qershorit për të vendosur për hapjen apo jo të negociatave për pranimin e Shqipërisë në BE?

Jo, nuk jam i shqetësuar. Ky është një moment mjaft i veçantë dhe i vështirë për Europën, për politikën. Në demokraci, ne dëgjojmë fjalime që do të ishin absolutisht të paimagjinueshme në ditët e lavdishme të gjeneralit de Gaulle ose presidentit Mitterrand. Ne jetojmë në një kohë kur njerëzit që guxojnë të thonë “ne jemi të lodhur nga ekspertë, ne duhet të dëgjojmë më ata” të marrë shumicën e votave të një populli të madh si në Britani.

Si reagon populli shqiptar ndaj këtyre fjalimeve në Evropë?

Kishte një kohë kur ankthi ishte mjaft ballkanik, sot ajo është e më e lehtë. Ndërsa kemi hyrë në rrugën e evropianizimit të Ballkanit, ne kemi dëshmuar një balancim të Evropës.

Ju që keni jetuar në Francë, a jeni prekur nga këto trishtime frënge dhe protesta të një pas njëshme?

Franca shpesh ka treguar gjatë historisë së saj një kapacitet të jashtëzakonshëm përballimi lidhur me situate të tilla. Është gjithashtu një vend vendimet e të cilit peshojnë mbi fatin e të tjerëve. Dhe kur bëhet në mënyrë negative, është vërtet e tmerrshme. Ashtu si ajo apo jo, ekziston një realitet: sot, duke qenë në krye të një vendi si Franca, do të thotë të ndikosh shumë nga një fat i përbashkët që angazhon shumë mendje, njerëz, territore dhe komunitete.

Për më shumë se pesë vjet, Shqipëria është njohur si shtet kandidat për BE. A nuk keni frikë se populli shqiptar, ashtu pro-evropian, do të lodhet, do të ndjehet i refuzuar, i përjashtuar nga vendet e tjera dhe do të zhgënjehet nëse hapja e diskutimeve me Evropën do të shtyhet përsëri?

Për shqiptarët e sotëm është po aq e thjeshtë sa edhe për etërit themelues të Evropës. Ne duhet të jetojmë në një hapësirë ku nuk jemi më të kërcënuar nga luftërat apo në situata ku kemi fatin tonë në duart tona. Por ne duam të shpëtojmë përgjithmonë nga mallkimi i një vendi si Ballkani. Dy luftëra botërore kanë filluar në Ballkan. Ky rajon është zemra e Evropës, shumë e rëndësishme për fatin e gjithë kontinentit. Edhe nëse është një vend që gjithmonë është perceptuar si një periferi, të thuash, si Saint Denis i Parisit, jo?

Pse?

Është si një periferi e bezdisshme që gjithmonë është mohuar ekzistenca. Dhe gjithmonë u kthyem në këtë periferi sepse kishte luftra.

Nëse Europa mbyll derën për në Ballkan, a ekziston rreziku i luftës?

Por Evropa nuk mund të mbyllë derën e Ballkanit. Është një iluzion. A mundet Paris ta mbyllë derën Saint-Denis? A mund të imagjinojmë një periferi, e cila është e rrezikshme, e frustruar, që të lihet jashtë? Nuk është e mundur.

Përtej luftrave të së kaluarës, a nuk ka probleme të tanishme si krimi, korrupsioni etj? – Kush e shpjegon këtë perceptim?

Po, është e vërtetë, nuk ka asnjë krim, asnjë korrupsion në Francë. Këto janë sëmundje të veçanta në rrethinat e Ballkanit që nuk ekzistojnë në Evropë … Të themi se “Ballkani është feja e së keqes” dhe si një burim i infektimit të rrezikshëm për Europën, kjo është vërtet mënyra më qesharake të  përballemi me realitetin. Është e vërtetë, ka korrupsion, ku ka më pak modernizim. Korrupsioni nuk është një sëmundje gjenetike, historike. Cfare po bejme ? A ndihmohen këto vende për të modernizuar? Sepse në fund, procesi i integrimit është një proces modernizimi. Ne duam të ndërtojmë këtu një vend për fëmijët tanë, e cila është si pjesë e gjithë operacionit evropian.

Por fëmijët tuaj po zgjedhin mërgimin në masë. Çfarë i shtyn ata të largohen nga Shqipëria?

Çfarë i nxiti italianët të largoheshin për Shtetet e Bashkuara? Ose çfarë i drejton sot italianët e Jugut për të shkuar në veri dhe ata të veriut për të shkuar në Gjermani? Si mund t’i parandalojmë të rinjtë që të ëndërrojnë? Nëse e braktisim Ballkanin, kjo fushë mund të bëhet një platformë për aktorët që nuk kanë domosdoshmërisht praktika shumë miqësore me Perëndimin. Mund të jetë shtet apo grupe, fenomen si fundamentalizmi, terrorizmi. Shqipëria është një vend ku jetojnë myslimanë dhe të krishterë. Dhe muslimanët shqiptarë janë më pro-evropianë se të gjithë votuesit e Marine Le Pen.

Kohët e fundit, një sondazh tregoi se 60% e shqiptarëve duan të largohen nga vendi. Si do ti ndaloni ata nga emigrimi?

Ne jetojmë në një botë të hapur dhe të lidhur. Parisi nuk është më si hëna, është dy orë e tridhjetë minuta nga Tirana. Tundimet janë shumë më të forta, mundësitë janë shumë më të mëdha, është normale. Qeveritë nuk mund të bëjnë mrekulli. Dua të besoj se e ardhmja është më e mira për ne. Me kalimin e kohës, me progres dhe integrim, do të ketë qendra të mëdha të Evropës së përbashkët dhe gjithashtu qendra të vogla.

Këtë vit, studentët shqiptarë protestuan kundër rritjes së tarifave të shkollimit dhe mungesës së fondeve në një lëvizje proteste të pashembullt që nga rënia e regjimit komunist. A mendoni se i keni përmbushur pritshmëritë e tyre?

E dëgjova mesazhin shumë mirë. Diskutimet që kisha me ta ishin të vështira, por shumë të qarta. Dinamika e tyre është shumë e bukur dhe na ndihmoi të bëjmë gjëra. Herë pas here, qeveria humbet ndjenjën e përparësive. Ne hapëm një projekt trevjeçar për të riprodhuar rezidencat studentore dhe për të ndërtuar ato të reja. Ne kemi qenë në gjendje ta bëjmë këtë sepse jemi në një situatë shumë më pozitive të buxhetit.

Pse klima politike është kaq e tensionuar me demonstratat opozitare (Partia Demokratike) që bojkotojnë Parlamentin dhe zgjedhjet vendore të 30 qershorit, duke bërë thirrje për dorëheqjen tuaj, duke hedhur kokteje molotov në zyrat tuaja?

Ne jemi një demokraci shumë e re. Ndërtimi i një shteti demokratik në një bazë joekzistuese dhe pas një historie të zymtë bujare [perandoria osmane, monarkia, pushtimi fashist dhe nazist, diktatura komuniste deri në vitin 1991] është një sprovë gjithsesi. Ne mund të ndryshojmë një regjim në tri ditë, por për të ndryshuar një sistem dhe për të ndërtuar demokracinë, një brez nuk është i mjaftueshëm. Ne jemi forca e vetme e madhe politike. Do të fitojmë zgjedhjet lokale dhe do të vazhdojmë.

Por pa kundërshtim ndaj Parlamentit dhe zgjedhjeve lokale, a është vërtet një demokraci?

Po. Kjo është hapësira e zgjedhjes së lirë. Nuk është demokraci nëse opozita vihet në mure, nëse ka pengesa të natyrës kushtetuese ose ligjore. Tani, nëse opozita vendos të kryejë vetëvrasje në mënyrë politike, nuk është shprehje e një demokracie të shëndetshme, por është pjesë e një procesi.

Opozita flet për zgjedhje të manipuluara, për korrupsion për të shpjeguar zgjedhjet e saj dhe ju fajson juve

Nëse jeni në opozitë, keni të drejtë të mendoni dhe të thoni se fundi i botës po vjen për shkak të qeverisë. Por ju nuk keni të drejtë të digjni qytetin. Nëse ju jeni zgjedhur nga populli për të përfaqësuar njerëzit, por në minoritet, ju nuk keni të drejtë të vishni një jelek të verdhë dhe të thoni “Unë do ta thyej qytetin, sepse ne duhet ta bëjmë atë, atë dhe atë”, jo! Ka korrupsion? Epo, kjo është pika e tyre e parë.

Disa raporte gjithashtu nxjerrin në pah ekzistencën e këtij korrupsioni

Raportet e kujt?

OJQ-të, si Transparency International, të Fondit Monetar Ndërkombëtar (FMN) të cilët theksuan mungesën e transparencës në partneritetet publike-private.

Po, edhe çfarë??

Ekziston edhe rasti i dy ish ministrave të brendshëm të cilët dhanë dorëheqjen pas akuzave për korrupsion dhe lidhje me krimin e organizuar …

Edhe çfarë? Edhe çfarë ?

Këto janë fakte që japin argumente ...

… të cilët japin argumente të natyrës politike për t’u angazhuar në një betejë dhe për të shkuar në zgjedhje. Nëse nuk fitoni, atëherë qëndroni në opozitë dhe duhet të vazhdoni të luftoni për gjithçka që dëshironi. Por ju nuk mund ta merrni vendin dhe sistemin peng dhe të thoni “Unë refuzoj mandatin tim dhe i vura një jelek të verdhë, sepse ata janë kriminelë, mafia në qeveri”. Dhe nëse flasim për raportet, gjithmonë duhet t’i shtrijmë në perspektivë. Shikoni se ku jemi. Drejtimi nuk është një shëtitje në Champs-Elysees. Është lart-poshtë, lart-poshtë … Ka një burim që ka besueshmëri të padiskutueshme: Komisioni Evropian. Raportet e tyre janë të qarta. Ne jemi në një shesh ndërtimi, si ajo e reformës së drejtësisë, e cila është vërtet masive.

Dhe për sa kohë do të zgjasë ky projekt?

Sa kohë keni futur Francën në një shtet të shkëlqyer dhe demokratik, me administrata që veprojnë në mënyrë të pavarur nga partitë, kushërinjtë, paratë e xhepit … Ne po i shqyrtojmë dhe i vlerësojmë 800 gjyqtarët dhe prokurorët. Cili është një vend tjetër ku gjithçka mund të ndryshojë krejtësisht? Ajo do të marrë një tjetër dhjetë apo njëzet vjet.

Kjo reformë nuk lejon që Gjykata Kushtetuese të vazhdojë punën …

Shumica e gjyqtarëve u nxorën jashtë, sepse nuk ishin në gjendje të justifikonin standardin e tyre të jetesës. Ata do të zëvendësohen nga vetë gjyqtarët që kanë kaluar nëpër procesin e verifikimit. Kjo reformë kryhet nga disa subjekte dhe vërtetohet nga një operacion ndërkombëtar i kontrollit. Është e madhe ajo që po bëjmë dhe nuk është e lehtë.

B.K./Shqiptarja.com

TAG:
• edi rama
• progres raporti 2019