Sotir Kolea/ Ja se çfarë i dhuroi bibliotekës Kombëtare në vitin 1930

Viti 1930 i blatoi shoqërisë shqiptare një çek kulture të literaturës së shkruar. Ishte fleta e rradhës së një kohe me ideale të vërteta  kur merita vlerësohej me gjestin. Emrat e Hil Mosit, të Rauf Ficos, të Jashar Erebarës, Mit’hat Frasherit, Aleksandër Xhuvanit,  Abdi Toptanit, Ali Sulës, Kristo Luarasit, Dhori Kotes, etj, së bashku me librat e dhuruara nga “Vatra” dhe Legata e Shqipërisë në Uashington, si edhe nga institucionet zyrtare dhe ato të fesë do të mbeten të shënuara përgjithmonë në faqen e brendëshme të libvrit, ku është vënë vula e pashlyeshme e nderit.  E krahas këtyre emrave, bashkë me ta, por mbi të gjithë, në krye të listës, do të jetë emri i dhuruesit të madh të librave, Sotir Koleas. Aty-aty me Sotir Kolean rreshtohet edhe Rauf Fico, por për të është shkruar në vitin 2014, ndërkohë që numëri i librave të dhuruara nga Sotir Kolea është trefish, e gjithashtu superior në numërin e gazetave dhe të revistave.

Sotir Kolea u emrua drejtor i Bibliotekës dhe i Muzeut Kombëtar në vitin 1928, i zgjedhur për këtë detyrë fisnike me meritën e diturisë së thellë. Fizionomia e tij shpirtërore konturohej me profile europiane. Ai donte Europë në Shqipëri. Dy linjat e tij personale drejt qytetërimit të munguar ishin dija dhe shembulli: Dija në bibliotekë dhe shembulli në muze. Dhe ai i dhuron Bibliotekës magazinën e tij të diturisë, libra, koleksione gazetash e revistash, dhe atllasë.

Librat e dhuruar janë kryesishnt në dy gjuhë, shqip dhe frengjisht, por edhe disa në italisht. Pak prej tyre i përkasin letërsisë artistike, si ato të Euripidit dhe Platonit, ndërsa shumica janë studime në fushën e albanologjisë dhe pikërisht për këtë marrin një vlerë të rrallë. Ndër to ka edhe tekste shkollore të asaj kohe, botime nga arbëreshi Gerardo Conforti, apo të atdhetarit Josif Jovan Bageri dhe Papa Kristo Harallambit, apo Negovanit. Disa libra janë botime të shekullit XIX, e më i vjetri, një diksioner frengjisht, i vitit1839. Libra të rralla, që po i  afrojnë zërit të antikuarit!

Në mënyrë që lexuesit dhe studiuesit e fushës së albanologjisë të njihen më këta libra, ata do të rreshtohen sipas listës të përpiluar nga Biblioteka Kombëtare në vitin 1930, e që i dërgohej ‘Ministërijës së Arësimitë”. Shkrimi me shkronja të theksuara nuk është i asaj kohe, por i bërë tani, për të dalluar lehtësisht literaturën në gjuhën shqip.

“M. A.

Ni   125/288

Vivëlla,   revista,   gazeta të marura nga Mënistërija dhe të falura prej të ndryshmësh.

Mënistërijës’ së Arësimitë

Q  y  t  e  t

Kemi nderin’ t’i shtrojëm’ së Shkëlq. Mënistërijë listën’ e:

12 copë vivëllave, dhe

85 copë rivist’ e gazetave të ndryshëme që na u-çuanë nga Mënistërija  për                         

këtë Biblëjotekë Kombëtare.

Me këtë volijë shtrojëm’ edhe listën’ e

129 copë vivëllave, dhe

187 numura gazetash shqip të vjetëra që i fali kësaj Biblëjoteke Drejtori i ynë 

Z. S. Kolea

Përveç këtyre Z. Kolea pati falurë aty moti:

22 copë vivëlla të ndryshëme

2 atllantë të vjetërë

35 rivista shqip o për Shqipërijënë

877 numura (Ni 1 gjer te i funditë) të gazetës’ frëngjisht “La Feuille” që dolli ndë Xhinevërë të Shvicërës’ gjatë luftës së madhe,

84 numura (Ni 1 gjer te i funditë) të rivistës’ frëngjisht  “ La Nation” që dolli ndë Xhinevërë gjatë luftës.”

Pasi rreshton dhuratat e dashamirësve të tjerë për Bibliotekën Kombëtare, shkresa vazhdon si më poshtë:

Vivëlla, rivista dhe gazeta të vjetëra të falura Biblëjotekës’ Kombëtare prej Zotit’ S. Kolea 

1 copë: L’affaire de l’ Epire;  le martyre d’ un people (Lumo Skëndo) Sophia 1915

1     “     La population de l’ Epire (Lumo Skëndo) Sophia 1915

1     “     Albanien, Sonderabdruck aus Jahrbuch des voelkerrechts

1     “     La Main Noire (Commandant Dobrivoi R. Lazarevitch) Lausanne 1917

1     “     Breve histoire de l’ Albanie et du people albanais (N. Iorga) Bucarest 1919

1     “     Albania and the Albanians; Paris

1     “     Les Albanais (Gabr. Loius-Jaray) Paris 1920

1     “     Les sebes et les Bulgares dans la guerre balkanique (Balcanicus)  1913

1     “     Le chauvinism serbe (Boyan Peneff) Lausanne

1     “     Il problema albanese (prof. Gerardo Conforti) Napoli

1     “     L’ Albanie et la Farnce (Elise Aubry) 1917

1     “     L’ Albanievet la paix de l’ Europe (D’ Estouernelles de Constant) Paris 1920

1     “     Bënjatë të Shenjtorëvet’ dërgimëtarë (Papa Kristo Harallambi) Sofie 1906

1     “     Refutation  des argumants de M. Venizelos pour etablir les droits  de l’ Hellenisme en

              Epire du Nord: 1919

1     “     Der Albanische Volks-Chrakter (Ernst Hermann Sommert) Ëien 1919

1     “     Albania’s reply to the demands of M. Venizelos

1     “     Les Albanais chez eux et a l’ Etranger (Lumo Skëndo) Lausanne 1919

1     “     Albania’ s rights and claims to independence and territorial integrity (Kristo Dako) 1918

1     “     L’ irredentisme hellenique (Charles Vellay) Paris 1913

1     “     Histoire des Grecs en Corse (M. Patrice Stephanopoli) Paris 1900

1     “     Les pays d’albanie et leur histoire (Fred. Gibert) Paris 1914

1     “     Chretens et Turcs (Eug. Poujade) Paris 1867

1     “     Abetare për shkolla filltare t’ Shqypniis, libri i I

1     “     Libër3 i tretë i Knnoitores për msoitore t’ Shcypniis

1     “     Gramatika ia folmarmeja Schyptare e përmblethme me pak fjalë për përdorim

              t’ fmive

1     “     T’ mbledhunit e msimeve t’ kshtena; Libri i I

1     “     Numertoria për msoitoret fillestare

1     “     T’ Nnollunat Sheite t’ Lighes mochme e t’ Lighes ree

1     “     Libri i dytë i knnoitores Schyptare për shkollë në Schpnii

1     “     Italia ed Albania (T.  Toçi) 1920

1     “     Kopësht Malsori, msime të Shqyptarueta dhe vjersha (Josif Jovan Bageri)  Sofje

              1910     

1    “   Pour l’ Albanie; extarit de la Tribune libre des Nationalites, Lausanne 1919

1     “     Albanais et Slaves  (Lumo Skëndo) Lausanne 1919

1     “     La nation Albanaise; memoire par le Dr. Tourtoulis ala IIIme Conference des   Nationa-

              lites; Lausanne 1918

1     “     L’ Albanie  et les Albanais; extarit des Annales des Nationalites; Lausanne 1918

1     “     Il Patriarcato Greco; memorandum sui diriti e sui confine dell’ Albania (Prof.- Gerardo

              Conforti) Napoli 1919

3     “     Theatre de Plaute: texte et traduction; I, II, III, Paris

1     “     L’ amour libre (Madeleine Vernet) Paris 1907

1     “     La Revue de l’ Art pour tous (No 7) Paris

1     “     Alceste  (Euripide – trad.  H.  Ëeil) Paris 1887

1     “     Hecube  (Euripide) Texte grec avec notes par H.  Ëeil. Paris 1887

1     “     Iphigenie en Tauride  (Euripide – texte grec et notes par H. Ëeil) Paris 1878

1     “     Electre  (Euripide  -  texte grec avec  notes par H. Ëeil)

1     “     Elements de grammaire latine  (Georges Edon) Paris 1907

2     “     Oeuvres comletes d’ Aulu-Telle (texte et trad. De Chaumont, Flambart et Buisson)

              Paris

1     “     Lettres de Pline le Jeune (texte et trad. De Socy et J. Pierrot) Paris

1     “     Dictionnaire d’ histoire Naturelle: Atlas I

1     “     Patit Larive et Fleury; dictionnaire français encyclopedique. Paris

1     “     Novum Testamentum, grece; Pars prima

10   “     PLOutarkhOu viOi para1H10i  (metafrasis RangavH) Athinë 1864

8     “     Geographie Universelle  ( Malte-Brun)  Paris  1856

2     “     Dictionnaire historique de Feller;  I,  II,  III,  IV;  Paris 1839

12   “     Istoria tHs Autoktatorias tHs Roosias ( NikolaOu KaramzimOu) Athinë 1856

1     “     La question des races; les peoples inferieurs ont-ils des droits? (Charles Lejeune)

6     “     H nHsos Rodhos; 1881

6     “     Annuaire encyclopedique; 1860, 1861, 1862, 1863, i864, 1865

1     “     Dictionnaire  français-arabe; Paris 1851

1     “     La facilite du commerce europeen; 1902

1     “     Apologie de Socrate (Platon – trad. Dacier) Paris 1895

1     “     L’ home fossile: aventures d’ une expedition scientifique dans les mers  australes; Paris

1     “     La puissance en soi; Paris 1901

2     “     Bulletin de la Societe Khediviale de Geographie; Le Caire 1894

1     “     Oeuvres completes de Paul Louis Currier; Paris

1     “     Le magistere infaillible des Eglises (comte Camille de Renesse) Bruxelles 1903

1     “     Christianisme et Libre-Pensee ( Henry Berenger) Paris 1903

1     “     La menzogna religiosa (Max Nordau)  Milano

1     “     Giordano Bruno; il significato del suo martirio  (Arturo Labriola) Milano 1910

1     “     Vers l’ harmonie universelle (George Beret) Paris 1904

1     “     La Bible et la morale chretienne; expose critique (Felix Gouin) 1907

1     “     Petit manuel des esprits forts (Ch. Beauquier) 1906

2     “     L’ Evolution naturelle (A. Marpaux) 1903 – 1904

1     “     La paternite (Madeleine Vernet) 1906

1     “     L’ oeuvre future de la jeunesse laique et republicaine (Leon Vannoz) 1906

1     “     Jesus-Christ, ses apotres et ses disciples (Comte Camille de Renesse) Bruxelles 1901

1     “     Morale chretienne d’ après les evangiles et les ecrits des Apotres (J. B. Natali) 1906

1     “     resume de la grammaire anglaise (F. B. Maillard) Lausanne 1911

1     “    La clef de la science ou les phenomenes de les jours (Dr. E. C. Breëer) Paris 1855

4     “    Figures contemporaines; 1905 – 1906, 1906 – 1907, 1907 – 1908, 1911 – 1912

1     “    Superstitions (Charles Lejeune) Paris 1908

1     “    Religions nouvelles (Ch.  “      )    “    1907  

1     “    Critique socialiste       “     “          Poligny

1     “    La question religieuse (Ch. Lejeune) Poligny

1      “   Figures contemporaines; 1910 – 1911

                  Gazeta shqip

1          Shkopi; Kajërë, Vit’ i I, 1907

2          Trumbeta e krujësë; Saint Louis Mass. U. S. Vit’ i I, 1911

      4     Liri e Shqipërisë; Sofje, Vit’i    I, 1911

      2        “               “             “        “  i   II,1912

    23      Lirija; Selanik, mot’ i I. 1908 - 1909   

    26        “            “         vit’  i   II, 1909 – 1910

      1        “            “           “    i   III, 1910

      2     Shqiponja e Shqipënis;  Sofje,  Vit’  i   II,  1910

      7            “                   “              “         “   “  III,  1911

      2     Shqipërija;  Kajërë,  Vit’  i   I   1906

      2              “          Magagë  vit’   i   I   1907

      2     Shqipëtari:  Pera – Constantinople,  Mot’  i   II,   1910

      2              “          Stamboll,  Vit’  i  II,  1910

      2     Arnaut;  Stamboll,  Vit’  i    II,   1326  ( tyrqisht )

      7           “             “            “    “  III,   1326  ( tyrqisht )

      8     Shkupi;   Shkup,  Vit’    i    II,    1912

3              E Drejta;  Korfus,  Vit’  i  I,   1912

1     Fjala e t’  in-Zoti;  Hora e t’ Arbëreshëvetë  ( Palermo )  Vit’ i  I,  1912

1          Shkreptima; Kajërë,  Vit’  i  I,

1          Lajmatari;  Sofje,  Vit’  i  II,  1912

1          Atdheu;  Kostanxë,  Vit’  i  I,  1912

4         Koha;  Korçë,  Vit’  i   I,  1912

5            “            “          “    i  II,  1912

       8     Rrufeja;  Tubhar    ( Fayoum )   Vit’  i  I,  1909

       3           “        Tiranë ,  vit’ i  I,  1923

       7     Kombi;  Boston,  Vit’  i   I,   1906 – 1907

     11          “             “          “     i II,   1907

       1    La Nazione Albanese; Palagorio   ( Catanzaro,  Italia)  Anno IX,  1905

       1    La Nazione Albanese; Palagorio   ( Catanzaro,  Italia)  Anno   X,  1906

       1    Drita;   Sofje,  Vit’  i   III,   1904

       1       “             “        “    “   IV,  1905

        1       “             “        “    “     V,   1906

       3       “             “        “   “     VI,  1907

       1     L’  Albvanie;  Lausanne,  I  annee,  1915

8         Lidhja Orthodhokse; Korçë,  Vit’ i  I,  1909

2           Pellazgu;  Kajërë,  Vit’  i  I

     10     Djelli;  Boston,  Vit’  i     I,  1909 – 1910

       8         “            “          “     i   II,  1910

       1          “           “      “            III,  1911

       1          “           “      “             IV,  1912

       2      Djelli e flamuri;  Boston,  Vit’   i   II,  1910

       6           “           “               “          “     i  III,  1911

       1      Pro  Albania;  Campobasso,  Aprile   1904,  numero unico.

--------

    187     numura gazetash.

=====

            129   copë vivëlla, dhe

            187   numura gazetash.

Tiranë  2  Korrik  1930

(Vula e Bibliotekës dhe Muzeut Kombëtar)

Kjo listë ruhet në A Q SH,  Fondi 195, Viti 1930, Dosja 122

Në se do të dëshironim të pasuronim edhe më bujarinë intelektuale të Sotir Koleas, mund të përmendnim shkurtazi edhe shtatëdhjetë e nëntë libra të dhuruara Bibliotekës Kombëtare gjatë vitit 1929, si  edhe gjashtëdhjetë e dy monedha të vjetra dhe të reja, dhuruar Muzeut Kombëtar. Dokumenti: A. Q. SH. Fondi 149, Viti 1931. Dosja IV-285.

I shtyre nga kurioziteti kerkova keto dite ne skedaret e Bibliotekes Kombetare dhe sa kenaqesi qe ndjeva kur gjeta ne to titujt e librave te dhuruar nga Sotir Kolea

TAG:
• Sotir Kolea