Abramov: Ushtarët e Kievit më
kujtojnë të Millosheviçit në Kosovë

TIRANE - Ushtarët e Kievit në lindje të Ukrainës më kujtojnë ushtarët e Millosheviçit në Kosovë në 1998-ën. Kështu shprehet ambasadori I Federatës Ruse në Tiranë Leonid Abramov gjatë një intervistë dhënë për emisionin Airport nga Erjona Rusi, ku komentoi zhvillimet më të fundit në Ukrainë. 

Abramov ka përsëritur edhe një herë krahasimin e Kosovës me Krimenë, duke theksuar të drejtën e popujve për vetëvendosje, ndaj sipas tij shqiptarët duhet ta kuptojnë më mirë se askush tjetër atë që ndodhi me gadishullin autonom, që sipas tij edhe vëtë ukrainasit e konsideronin si pjesë të Rusisë. 

Duke u ndalur tek bashkëpunimi mes Shqipërisë dhe Rusisë, ambasadori Abramov pranoi se qëndrimi I Tiranës zyrtare ndaj krizës në Ukrainë ka shkaktuar një ftohje të marrëdhënieve dypalëshe. Ai madje pranoi se u largua nga ceremonia e 5 vjetorit të anëtarësimit të Shqipërisë në NATO, pas fjalimit të presidentit Nishani, pikërisht sepse nuk ishte dakord me qëndrimin ndaj situatës në Ukrainë.

I pyetur mbi mungesën e investimeve ruse në Shqipëri, në krahasim me vendet fqinje si Mali I zi dhe Greqia, Abramov tha se ka një mungesë besimi ndaj Shqipërisë edhe për shkak të një precedenti negativ me qeverinë e mëparshme, e cila veproi kundër interesave të një kompanie ruse që kishte investuar 5 milion dollarë në aktivitetin e nxjerrjes së kromit. 

Duke komentuar mbi krizën në Ukrainë, ambasadori Abramov mohoi akuzat e Kievit se pas trazirave në lindje të vendit fshihet Moska, duke shprehur bindjen se ukrainasit duhet t’i zgjidhin vetë problemet e tyre. Sipas tij nëse të gjithë aktorët Rusia, Europa edhe SHBA do të bien dakord për një qëndrim të përbashkët, kriza do të mund të zgjidhet.

INTERVISTA ME AMBASADORIN RUS LEONID ABRAMOV

Para emisionit më treguat për një rrugë në Ukrainë me emra shqiptarë. A mund të më tregoni për këtë gjë interesante?
Po, keni të drejtë është nga faqet e historisë. Odesa është i vetmi vend që ka dy rrugë me emrin “Arnautca e vogël” dhe Arnautcka e madhe”; është një shembull që tregon se shqiptarët dhe ukrainasit kanë një histori të pasur. Që në fillim të shekullit të XVIII, shumë shqiptarë kanë kaluar në zonën e Odesës në Ukrainë.
 
Çfarë po ndodh në Ukrainë sipas mendimit tuaj?
Edhe ne, edhe perëndimi kemi hasur në Ukrainë një krizë edhe më thellë vitet e fundit, kemi hasur në një krizë me pasoja pak të parashikueshme jo vetëm për Ukrainën por gjithë bashkësinë europiane. Ne kategorisht kemi vlerësime të ndryshme përsa i përket asaj që ka ndodhur në Ukrainë më 22 shkurt. Sot President i Federatës Ruse iu përgjigj pyetjeve në një linjë direkte përgjatë katër orëve dhe konfirmoi se autoritete ukrainase ne i konsiderojmë jo legjitime. Aty u mungon një mandat kombëtar për të drejtuar vendin.
 
Përse është krijuar kjo situatë? Më datë 21 shkurt, Presidenti Janukoviç me përfaqësues të opozitës, në prani të tre ministrave të Jashtëm ka arritur një marrëveshje për të zgjidhur krizën e Majdanit. Janukoviç i ka përmbushur detyrimet e saj; a ii ka tërhequr forcat policore nga vend ii protestës masive, prej mijëra personash që kërkonin ndryshime. Por që të nesërmen , më 22 shkurt, oponentët e Janukoviçit kanë future formacione të armatosura në Parlament. Pas kësaj, partia e shumicës u detyrua të merrte vendime që binte ndesh me veprimet e saj. Fillimisht kanë nisur të funksionojnë nën një trysni dhe nuk janë përmbushur kushtet e marrëveshjes së 21 shkurtit. Një prej tyre, nuk ishin çarmatosur formacionet e armatosura. Kurse më vonë, Parlamenti i Ukrainës ka nisur të marrë veprime kërcënuese ndaj banorëve në lindje të Ukrainës. Në lindje të Ukrainës u dërguan diktartorë oligarkë që financuan Majdanin. Ne kemi dëgjuar kërcënime ndaj gjuhës ruse.

Në datën 25 maj janë shpallur zgjedhjet presidenciale në Ukrainë dhe dy ditë më parë, dy drejtues të rajoneve lindore u rrahën për të mos e zhvilluar procedurën zgjedhore në mënyrë demokratike.
Ajo që ka filluar të ndodhë atje mua më kujton ngjarjet e 1998-ës në Kosovë, daljet e para të përfaqësuesve të UÇK-së. milosheviçi ka ndërmarrë masa joproporcionale. Bëhet fjalë për masa ndëshkuese dhe rezultati ka dalë diametrialisht i kundërt. Ka filluar faktikisht lufta. Analogjikisht, në shkurt-mars 1999 u firmos marrëveshje për ndarjen e forcave të Jugosllavisë dhe UÇK-së kur u aprovuan dispozita për mospërdorimin e teknikës së rëndë. Milosheviçi prapë i përdori, ç’ka solli dështimin e bisedimeve në Rambuje. Përdorimi i forcës ndaj ushtrisë civile është krim i pastër dhe është më evident për shqiptarët sesa për popujt e tjerë.Ne nuk kemi vënë sanksione, nuk kërcënojmë askënd.
 
Meqënëse e përmendet Kosovën, më duhet ta theksoj. Ju thoni se ajo që ndodhi në lindje të Ukrainës ju kujton rastin e Kosovës?
Mua më kujtoi pikërisht këtë. Unë kam qënë në misionin vëzhgues në Kosovë dhe i kam të freskëta kujtimet prej atje.
 
A mund të jeni i sigurt se është e njëjta gjë, sepse atje ka ndodhur genocid?
Në Ukrainë ka pasur paraljmërime. Shpresoj të jemi në kohë të përballjes mes dy grupeve etnike, popullit sllav, që për fat të keq vitet e fundit, popullsi e Ukrainës perëndimore u rrit në mënyrë të skajshme ndaj rajoneve lindore. Nga udhëheqësit e tyre ne po dëgjojmë kërcënime për eliminim fizik të rusëve dhe rusishtfolësve. Ne kemi plot fakte për këtë. Në televizionet shqiptare ne nuk dëgjojmë shpesh nga këto.
 
Por nuk ka pasur viktima, apo jo?
Ka pasur edhe viktima. Është e vështirë të themi sa, por ka qënë në mes të popullsisë civile, kurse ndërmjet ushtrisë ka pasur vetëm të plagosur.
 
A po lejohen ukrainasit t’i zgjidhin vetë gjërat? Sepse një pjesë akuzon Rusinë për ndërhyrje, kurse pala tjetër Perëndimin.
Problemet e Ukrainës duhet të zgjidhen nga vetë ukrainasit, ky është qëndrimi ynë. Në qoftë se edhe Rusia, edhe Europa, edhe SHBA do të dalin në një konkluzin unik nga kriza, nuk kam asnjë pikë dyshimi se kriza do zgjidhet.
 
Kalojmë tek hapat që ka ndërmarrë NATO për ta kapërcyer këtë krizë. A është kërcënim Rusia për Ukrainën?
Në të vërtetë NATO ka ndërmarrë disa masa suplementare për rritjen e fuqisë ushtarake përgjatë kufirit rus. Unë nuk do ta dubloj mikun tim ambasadorin Arvizu, që ka reaguar për këtë në një konferencë në Tiranë, me rastin e hyrjes së Shqipërisë në NATo. Unë vetë do shtroja një pyetje? Përse është marrë ky vendim nga NATO? Sepse pas shpërbërjes së kampit socialist në Eurpë, traktatit të Varshavës, raporti ka ndryshuar jo në favor të Rusisë. Disa shembuj. NATO në rajonin e Evropës ka më shumë se 10 mijë tanke, kurse Rusia diku tek 3 mijë. Ushtria e NATO-s zotëron 22 mijë makina të blindura, kurse Rusia shumë më pak. Pra, bëhet fjalë për shpenzime suplementare. Lekët duhen shpenzuar për ekonomi.
 
Çfarë ju shqetëson në këtë pikë?
Në këtë çështje, personalisht nuk më shqetëson asgjë, por jam i mendimit se këto masa janë të tepërta. Për forcimin e pranisë ushtarake të bllokut në Europë, nuk ka ndonjë bazëtë arsyeshme, nuk i përket realitet. Rusia nuk i kërcënohet Ukrainës dhe vendeve të tjera europiane, aq më tepër.
 
Po në pritjen e Presidentit, për 5-vjetorin e anëtarësimit të Shqipërisë në NATO, si i pritët? A ju bezdisi ajo pjesë e fjalimit për krizën në Ukrainë?
Unë prita derisa Presidenti mbaroi fjalën e tij dhe u largova. Nuk isha dakord me atë pjesë.

Shqetësimi kryesor është se Sevastopuli do të shndërrohej në një bazë të NATO-s?
Presidenti vetëm e përmendi. Shkaku kryesor ka qenë një kërcënim real. Një grusht shteti antikushtetues në Kiev që paraqiste një frikë për banorët e Krimesë.
 
Ndërkaq si kundërpërgjigje ndaj Rusisë, NATO i ka ndërprerë të gjithë bashkëpunimin dhe bisedimet me Moskën aktualisht. A ju vjen keq për këtë?
Ky vendim u dha në fillim të prillit. Më vjen keq. Ky vendim zhvillon brenda në strukturë të NATO-s, psikologjinë e shteteve që ndodhen në prapavijë. Kjo është një lëvizje në drejtim të kthimit të luftën e ftohtë dhe nuk dëshmon një vullnet për strukturën e sigurisë. Ndalimi i bashkëpunimi nuk i shërben askujt. Ne kemi bashkëpunuar shumë mirë për Afganistanin, në kuadrin e luftën në kuadër të luftës kundër piratëve në Gjirin Persik. Kjo nuk është zgjedhja e jonë.
 
Mendoni që do të ndryshojnë për mirë gjërat në të ardhmen?
Njerëzit gjithmonë shpresojnë për më të mirën.
 
Si është situata aktualisht në Krime? Mediat flasin për një konfuzion të vërtetë, Gjykata të paralizuara, rrjeti bankar është i çorientuar, bankat perëndimore po tërhiqen?
Nga ribashkimi i Krimesë me Rusinë ka kaluar vetëm një muaj. Dua të ju kujtoj se ky vendim është marrë pas referendumit ku pro kanë votuar 97 % të popullsisë së Krimesë. Ky ka qenë referendum demokratik. Sipas sondazheve më shumë se 90 % e qytetarë rusë kanë mbështetur vendimin për pranimin e Krimesë dhe Sevastopulit në Rusi. Çfarë po ndodh atje? Duke marrë parasysh se gjithçka ka ndodhur në mënyrë të papritur askush nuk ishte i gatshëm për këtë, si nga ana juridike dhe ekonomike dhe do na duhet kohë. Bankat Ukrainase, një pjesë e zyrtarëve u larguan nga gadishulli. Pjesa më e madhe, dërmurese e ushtarëve të Ukrainës që ndodheshin aty, ata kanë zgjedhur të qëndrojnë aty e janë bërë pjesë e ushtrisë Ruse, bashkë me një pjesë të zyrtarëve. Kievi ka ndërprerë komunikim automobilistik. Para një jave, Kievi ka bllokuar edhe furnizimin e gadishullit me ujë të pijshëm. Nuk është sekret i madh që Krimeja përdor ujin që sillet nga jashtë. Jemi duke zgjidhur çështjen e ujit të pijshëm nga Rusia. Me kënaqësi do pranonim edhe një marrëveshje me Ukrainën.
 
Po është pjesë e Rusisë tani apo jo?
Absolutisht keni të drejtë. U hapën degët e 15 bankave Ruse, përdoret edhe rubla dhe monedha vendase. Pensionet janë 3 herë më të larta, turistë të shumtë rusë do të shkojnë në Krime. Mund t’ju siguroj se shumë shpejt e gjithë Ukraina do të ketë zili Krimenë për zhvillimin ekonomik.
 
Ju folët për ribashkim. Megjithatë gadishulli iu dha nga Ukrainës, nga Krushovi në vitin 1954, kur vendi ishte ende pjesë e Bashkimit Sovjetik. Disa etnikë rusë e konsiderojnë këtë një një gabim të rëndë historik. E mendoni kështu?
Krimeja i përkiste Rusisë që nga fundi i shekullit të 18. Si gadishull është fituar nga forcat e përbashkëta, ruse dhe ukrainase. Hrushovi e kaloi në përbërje të Ukrainës. Atëherë dukej sikur, e hoqëm nga një xhep dhe e vumë në një tjetër, pasi ishte pjesë e Bashkimit Sovjetik. Gjuha ukrainase në Krime dëgjohej vetëm nga të huaj. Ndërsa në 20 vitet e fundit, Ukraina përdori një politikë aktive për futjen me dhunë të gjuhës së saj. Deklarata e parë e Krimesë për pavarësi u miratua në 1992 dhe në 1995 kjo Kushtetutë u anullua pa pëlqimin e popullit të Krimesë. Këto 23 vitet e fundit, Krimeja udhëhiqej nga Kievi dhe kjo ka sjellë vetëm humbje, sepse thellë në shpirt, pjesa më e madhe e Ukrainës, duke ardhur në Krime flet vetëm rusisht dhe thellë në shpirt e konsideronin si pjesë të Rusisë. Dhe këtë shqiptarët duhet ta kuptojnë më mirë se të tjerët.
 
Pse shqiptarët janë ata që duhet ta kuptojnë më mirë këtë gjë? Pak ditë ju i tërhoqët disi vëmendjen Tiranës zyrtare që të mos e trajtojë me dy standarte të drejtën e popujve për vetëvendosje, duke patur parasysh reagimin ndaj asaj që ndodhi me Krimenë. Dhe keni deklaruar se Krimeja ka të drejtë të shpall pavarësinë, siç e ka shpallur Kosova. Vazhdoni të mendoni se qëndron krahasimi mes dy vendeve?
Po. Do të doja të saktësoja diçka. Presidenti Putin në daljen e vetë në datën 18 për çështjen e Krimesë, vërtetë ka thënë se, nëse shqiptarët e Kosovës u lejuan nga perëndimi ta zgjedhin vetë fatin e tyre pse e njëjta gjë nuk u lejohet dhe banorëve të Krimesë. Dhe ky krahasim ka bërë një rezonancë, ka sjellë shumë komente. Disa thonë se Kosova është rast krejt tjetër. Por ngjashmëria nuk qëndron tek detajet as tek zhvillimi historik. Të dy popujt dhe sipas skenarëve të ndryshëm u është propozuar të merrnin të drejtën e tyre për vetëvendosje. Është një ndër themelet e së drejtës ndërkombëtare dhe nëse do të flasim për një diçka unike dhe të ndryshme ka ndryshime. Në Krime u zhvillua referendumi, në Kosovë jo. Kjo u prit me çudi edhe nga SHBA. Po në Kosovë nuk është zhvilluar referendumi. Kurse aksionet e shtypjes në Ukrainën lindore dhe synimin për ta bërë në Krime, këto synime udhëheqeshin nga udhëheqja jo legjitime e Kievit. Ndërsa Millosheviçi vepronte brenda kushtetutës së Jugosllavisë. Por të mos e trazojmë historinë.
 
Ajo që ju e quajtët detaj është shumë i rëndësishëm. Në Kosovë, u bë genocid dhe humbën mijëra jetë. Dhe këtu ndryshon qëndrimi. Nëse i qëndrojmë parimit që çdo popull ka të drejtë për vetëvendosje. Nëse i qëndrojmë këtij standardi dhe llogjike, pse Serbia nuk e pranon Kosovën si shtet të pavarur dhe pse Rusia nuk kountribuon në këtë gjë?
Beogradi dhe Prishtina, përfaqësues të tyre po zhvillojnë bisedime në Bruksel. Ne që në fillim e kemi mbështetur këtë ide. Kemi mbështetur edhe bisedimet në Rambuje në 1999. Ministri Lavrov tha se, ne do e pranojmë atë vendim që do të jetë rezultat i këtyre bisedimeve.
 
Ju do mbështesni vendimet që do marrin të dyja palët?
Ne mbështesim dialogun dhe do mbështesim atë rezultat që do dalë nga bisedimet, sigurisht pa presione nga jashtë. Përsa i përket Ukrainës lindore, para 4 orësh përfunduan bisedimet mes Kerryt dhe Lavrov, që personat e armatosur të ç’armatosur, sipërfaqet e zëna të çlirohen. Do të lirohen të gjithë ata persona që janë ndaluar nga Kievi. Misioni i OSBE-së, do të nisë punën dhe do të zgjerohet dhe në interes të nisjes së një dialogu mbarëkombëtar në Ukrainë dhe do të jetë nën vëzhgimin e bashkisë ndërkombëtare. Kriza nga Ukrainë duhet të zgjidhet nga vetë ata. Në një periudhë afatgjatë ata duhet të amendojnë kushtetutën në të mirë dhe në interesin e të gjithëve. Do u jepen liri rajoneve, fiksimin në kushtetutë të gjuhës ruse. Ndërkombëtarët dhe ukrainësit vetë duhet ta zgjidhin vetë dhe të mos ketë formacione ushtarake ukrainase.
 
Nuk mendoni se këto çëshjte u takojnë vetëm Ukrainës. Edhe Kievi kërkon të mos ketë formacione paramilitare ruse?
Nuk ka formacione paramilitare ruse atje, ata njerëz jetojnë në Ukrainë. Kanë marrë armët që gjendeshin nëpër depot e rajoneve lindore. Nuk është ndonjë sekret që këta njerëz dinë të përdorin armët. Po të shikojmë moshën e tyre janë të moshave 40-45 vjeç, që do të thotë se janë veteranë të forcave të armatosura.
 
Keni deklaruar vjet në një intervistë në qershor se potenciali i madh i marrëdhënieve mes dy vendeve tona nuk shfrytëzohet deri në fund. A ka ndryshuar gjë që nga ajo kohë, duke qenë se nga 23 qershori Shqipëria ka një qeveri të re?
Po kemi ndryshime. Më datë 26 shtator 2013, kryeministri Edi Rama takoi ministrin e Jashtëm, Lavrov. Ra dakord për hartën e planveprimeve për një sërë veprimtarish në fushën e ekonomisë, veprimit politik. Por për fat të keq kriza në Ukrainë na ndodhi në një kohë të keqe. Por shumë shpejt do i rregullojmë marrëdhëniet me Shqipërinë.
 
Mos ka një lloj ftohje me Shqipërinë për shkak të deklaratave për Ukrainën?
Ne jemi të gatshëm që, që nesër të ndërmarrim hapat tonë. Por siç thuhet se, për një tango duhen 2 persona. Ne e kemi lëshuar ftesën tonë.
 
Nuk ka pasur një përgjigje për këtë ftesë?
Duke filluar nga shkurti po luhet një muzikë tjetër.
 
Më e bukur?
Nuk është më e mira dhe nuk është faji ynë. Siç tha ministri juaj Bushati, pas dimrit vjen vera dhe këtë e tha në fund të janarit.
 
Për momentin është akoma shumë ftohtë?
Tani edhe mediat shqiptare shkruajnë se marrëdhëniet me Rusinë, ekzistojnë 3 marrëveshje të gatshme për nënshkrim. Ka një interes nga kompanitë ruse. Ajo axhendë është mbi tavolinë. Le të ecim përpara.
 
Dhe meqë po afron dhe vera dhe pushimet, mendoni se do ketë një rritje të turistëve rusë që mund të preferojnë bregdetin shqiptar për pushime apo Mali i Zi, Kroacia vijojnë të jenë të preferuarit për rusët?
Unë personalisht preferoj Shqipërinë. Sepse për të ardhur për pushime dhe për të bërë investime duhet besim. Besimi është produkt i mirëkuptimit. I të qenit të bindur se nuk do të të mashtrojnë dhe unë e di fare mirë, Shqipërinë dhe shqiptarët i respektoj dhe e dua këtë vend. edhe kur rusët të vijnë edhe ata do e duan, do nisin investimet. Atëherë marrëdhëniet dypalëshe do të sjellin fitim për të dyja palët. Duhet ta ndërtojmë besimin. Si në raportet e Rusisë me NATO-n edhe me ato me Shqipërinë.
 
Ekziston një mosbesim që rusët nuk i njohin shqiptarët. Ju thatë për të mos u mashtruar, janë mashtruar rusët?
Po kemi pasur një precedentë, kur kemi investuar një shumë prej 5 milionë dollarësh për nxjerrjen e kromit kur zbuluam se, në anën tjetër kishte një kompani shqiptare dhe qeveria e mëparshme e zgjidhi çështjen në favor të kompanisë shqiptare. Marrëdhëniet mes dy vendeve po vuajnë nga një mungesë e informacionit, që ka ardhur si pasojë e marrëdhënieve mes Hoxhës dhe Hrushovit në 1961. Ne duhet ti kalojmë këto pengesa dhe rruga më e mirë është nxitja e turistëve. Ata që vijnë në Shqipëri dhe me të cilët kanë biseduar janë të habitur në mënyrë shumë të këndshme. Ata gjejnë njerëz shumë të mirë, biznesmenët shikojnë se Shqipëria është një vend me mundësi në rritje, që janë të zëna në vendet fqinje dhe kjo është një shtysë e madhe. Por duhet të krijojmë kushte politike dhe ekonomike që ky interes të kalojë në bashkëpunim konkret.
 
Në çfarë niveli janë marrëdhëniet mes Moskës dhe Tiranës, aktualisht duke patur parasysh se herën e fundit që folët për mediat, shprehet keqardhje për qëndrimin e Shqipërisë ndaj situatës në Ukrainë?
Mos më komentoni në një mënyrë të tillë, sepse unë nuk kam shprehur keqardhjen. Jam i bindur se pavarësisht këtyre erëve të ftohta që fryjnë jo nga ana jonë dhe e Tiranës, ne do ecim përpara. Kjo është influencë e jashtme. Kriza në Ukrainë falë marrëveshjes së Gjenevës do të zgjidhet me kalimin e kohës, bashkëpunimi do të kthehet dhe do të na lejojë të ecim përpara. Kështu që nuk bëhet fjalë për ndonjë zhgënjim.

 

Redaksia online
(ac/arsh/shqiptarja.com)

TAG:
• OSBE