Arritjet, problemet dhe sugjerimet lidhur me procesin e Fiskalizimit

Nr

Synimi

Komente mbi arritjet

Komente mbi problemet

(raste teknike janë të shumta, por janë filtruar kryesoret)

1

Minimizimin (uljen) e nivelit të ekonomisë informale

Sistemi informatik i bërjes së faturës, lidhja e tij në kohë reale me databazën e tatimeve dhe deklarimi i librave të Blerjes/Shitjes në mënyrë automatike zbulon me lehtë faturat e padeklaruara nga subjekti pritës i mallit/shërbimit.

Sistemi i Fiskalizimit nuk detyron vullnetin e subjektit për të prerë fatura lidhur me shërbimet apo mallrat e shitura në mënyrë informale. Po ashtu, problem mbetet edhe mungesa e një sistemi unik për kodifikimin e mallrave (subjekt dërgues-marrës), i cili pamundëson kontrollin real të magazinave. Gjithashtu, mungesa e sinkronizimit me sistemin europian të faturave e vonon procesin e uljes së informalitetit.

Gjobat, jo në proporcion me dëmet e shkaktuara, të propozuara në Paketën Fiskale 2023 mund të sjellin hapa pas në drejtim të uljes së evazionit.

2

Përmirësimin e mbledhjeve të të ardhurave

Evidentimi në kohë reale i shitjeve i jep mundësi administratës tatimore të përcaktojë më mirë të ardhurat për efekt të klasifikimeve të subjekteve lidhur me përgjegjësinë tatimore të tatim fitimit, apo TVSH-së etj.

Njëlloj, si në pikën 1, duke qenë se  është në vullnet të subjektit të deklarojë të ardhurat e tij. Sistemi nuk e kapërcen në mënyrë substanciale këtë sjellje të mundshme shmangieje.

3

Identifikimin më lehtë të evazionit;

Njëlloj me pikën 1 dhe 2.

Njëlloj me pikën 1 dhe 2.

4

Bërjen e auditimit të taksave më cost-eficent

Lehtëson punën e inspektorit tatimor lidhur me shpejtësinë dhe saktësinë e marrjes së informacionit, direkt nga sistemi fiskal i kompjuterizuar. Shmang gabimet njerëzore në masë të lartë dhe ul kohën e auditimeve, duke i dhënë përgjigje të shpejtë subjektit lidhur me verifikimet përkatëse sipas ligjit për Procedurat Tatimore.

Ende nuk ka nje sinkronizim në masën të plotë të faturave që shfaqen ne sistemin Selfcare dhe atyre që shfaqen në softwarin privat të subjektit, referuar problemeve teknike. Por, më e rëndësishmja, faturat e importeve dhe faturat me para në dorë shfaqen vetëm në Selfcare. Duke theksuar edhe se, deklaratat e importit nuk pasqyrohen në kohën e duhur nga administrata tatimore, ndonjëherë duke sjellë edhe mosshfaqjen e tyre në Selfcare brenda afatit 72 orë të përcaktuar në legjislacion.

Mund të sjellë konfuzion tek subjekti rasti i faturave të papranuara, por as edhe të refuzuara. Në këtë rast, i mbetet barra e provës subjektit, i cili për ndonjë problem teknik, apo për neglizhencë të pavullnetshme në evidentimin e një  fature blerjeje do të duhet të konsumojë kohë lidhur me faturën e pranuar në mënyrë të ‘detyruar’ nga sistemi.

Problem mbetet edhe mënyra e pagesa e faturave tatimore, të cilat tashmë nuk mund të bëhen në vlerë totale, por një më një për çdo faturë me nr serial identifikues të faturës. Veprim që rrit kostot bankare të subjektit dhe kohën në dispozicion për shlyerjen e detyrimeve.

Ka një mospërputhje me ligjin e ri mes konceptit kontabël të faturimit të shërbimit/mallit në varësi të kohës lëvrimit të tij, me atë tatimor që detyron që fatura të lëshohet në bazë të mënyrës së pagesës. Etj.

5

Uljen e nivelit të korrupsionit në administratë;

Kontrolli nga zyra mund të ulë kontaktin fizik me subjektin duke sjellë përmirësim të raportit të besimit subjekt-administratë.

Por, Paketa e re Fiskale 2023 mund të sjellë hapa pas në këtë drejtim, duke shtuar Drejtorinë e Verifikimit dhe Koordinimit në Terren e organizuar në nivel qendror dhe rajonal, e duke nxitur sërish korrupsionin në terren. Ndërsa       e-maili i lënë qëllimisht për ndihmë lidhur me çështje të Fiskalizimit nuk kthen përgjigje prej muajsh!

6

Ofrimin e më shumë shërbimeve publike për qytetarët dhe biznesin

Fiskalizimi i procesit të faturimit të Enteve Publike mund të sjellë rritje të eficensës së shërbimit ndaj qytetarit, ulje të nivelit të mashtrimit pasi ul mundësinë e  modifikimit të faturës duke lënë gjurmë të evidentueshme nga sistemet informatike në çdo hap përkatës.

Qendërzimi i procesit të faturimit mund ta bëjë sistemin informatik  me vulnerabël ndaj sulmeve kibernetike, ndaj duhet pasur kujdes që sistemi përfundimtar të ketë mundësoi kontrolli në hallka të ndryshme dhe siguri sa i takon rrjedhjeve të informacionit kredencial dhe të ndjeshëm.

7

Pozicionimin e Shqipërisë më afër standardeve të Bashkimit Evropian.

Ligji sjell me afër Shqipërinë me standardet e Bashkimit Evropian në drejtim të standardeve te reja teknike dhe transparencës së procesit fiskal, duke ulur abuzivizmin e administratës tatimore dhe duke shtuar sigurinë juridike të subjekteve tatimore. Gjithashtu, mund të lehtësojë edhe procedurat që lidhen me Taksimin e Dyfishtë.

Mungesa e një protokolli të qartë se si do të bëhet përputhja me sistemin tatimor europian, në drejtim të njohjes së faturave fiskale në mënyrë të dyanshme në vitet e ardhshme.