Berati e Gjirokastra hiqen nga lista
 e trashëgimisë botërore në rrezik

Gjirokastra dhe Berati nuk do të jenë më në listën e trashëgimisë botërore në rrezik. Lajmi u konfirmua nga ministrja e Kulturës Mirela Kumbaro, e cila në një dalje për mediat tha se falë menaxhimit të mirë të dy qyteteve turistike në dy vitet e fundit, në sesionin e 39 te Komitetit të trashëgimisë botërore që po zhvillohet në Bon të Gjermanisë është vendosur që Gjirokastra dhe Berati të mos jenë më në listën e Trashëgimisë botërore në rrezik.

Sipas Kumbaros, në përgjigje të rezolutës së UNESCO-s, e cila kërkon hartimin dhe miratimin e projektligjit për Trashëgiminë kulturore, qeveria shqiptare pritet që ta paraqesë atë brenda muajit korrik.
 
Kumbaro gjithashtu shtoi se në dhjetor të 2015 qeveria shqiptare do të dërgojë pranë Komitetit të Trashëgimisë botërore , raportin e radhës të monitorimit të Gjirokastrës dhe Beratit, i cili do të përmbajë një inventar në masën 100 % të të gjitha monumenteve kulturore.
 
Gjirokastra dhe Berati ishin vënë nën monitorim të rreptë nga UNESCO-s për shkak të ndërtimeve ilegale, të cilat po çonin në degradim dy qendrat historike.

Njoftimi i plotë i Ministrisë së Kulturës 
Sesioni i 39 i Komitetit të Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s zhvillohet në Bon, Gjermani në datat 28 Qershor – 8 Korrik.
 
Komiteti kryesohet nga Prof. Maria Böhmer, Ministre e Shtetit e Republikës  Federale të Gjermanisë për çështjet e kulturës dhe të edukimit.
 
Gjatë këtij sesioni Komiteti i Trashëgimisë Botërore diskutoi Raportin e fundit të Gjendjes së Konservimit (SoC) të Qendrave Historike të Gjirokastrës dhe Beratit  (site të regjistruara në Listën e Trashëgimisë Botërore të Unescos), paraqitur nga Shteti Shqiptar në Shkurt 2015.
 
Ky tip raporti ndryshe nga raportet periodike është pjesë e bashkëpunimit ad hoc që Ministria e Kulturës dhe Instituti i Monumenteve të kulturës zhvillon me UNESCO-n që nga vjeshta 2013 për shkak të gjendjes së degraduar të monumenteve në vitet e shkuara.
 
Duhet të theksojmë se sidomos vitet 2011, 2012-2013 janë vite të rënduara të marrëdhënieve të shtetit shqiptar me UNESCO-n, pasi misionet speciale të monitorimit kanë prodhuar raporte emergjence pas vizitave dhe informacioneve të gjendjes së Qendrave historike të Gjirokastrës dhe Beratit.
 
Në raportin e posaçëm të vitit 2013:
“Qendra e Trashëgimisë Botërore konsideroi se përmasat e ndërtimeve pa leje në këto dy qytete janë alarmante dhe konstatoi se nuk ka asnjë plan veprimi nga Shteti palë për ta ndaluar këtë dëmtim.
Po ashtu trashëgimia kulturore ishte në situatë shumë të vështirë dhe kishte pësuar degradim për shkak të punimeve të ndërtesave ilegale dhe të mungesës së masave për t’i trajtuar këto dhunime.”
 
Në të njëjtën periudhë, Qendra e Trashëgimisë Botërore paraqiti ankesa për moskomunikim nga ana e shtetit shqiptar me UNESCO-n çka rëndoi dhe marrëdhëniet me këtë organizatë kaq të rëndësishme për Kulturën dhe arsimimin e shteteve anëtare.
Për këto arsye, dy qendrat historike ishin vendosur në monitorim të rreptë me paralajmërimin për t’u përfshirë në listën e siteve të rrezikuara të Trashëgimisë Botërore.
 
Ministria e Kulturës, që ditën e parë të funksionimit të saj, e ka konsideruar si një prioritet absolut reformën e plotë në trashëgimi dhe në sistemin e menaxhimit të saj, si dhe rishikimin dhe rindërtimin e marrëdhënieve me UNESCO-n në shërbim të mbrojtjes, njohjes dhe promovimit të vlerave jo vetëm të 2 qyteteve pjesë e trashëgimisë botërore por të të gjithë trashëgimisë tonë kulturore.
Komunikimi i rregullt dhe raportimi sipas të gjitha standardeve, i punës së kryer çdo ditë, çdo javë, çdo muaj, me monumentet, me restaurimet, me ndërhyrjen në monumente me operacione shpëtimi sipas një liste prioritare, rindërtimi i inventarit të monumenteve, i papërditësuar që prej 25 vitesh, këshillimi me UNESCO-n për çdo hap të hedhur, dhe sidomos moratoriumi i tetorit 2013 për të pezulluar lejet zhvillimore në zonat e trashëgimisë, shënoi një ngjitje në shkallën e vlerësimit nga ana e UNESCO-s në vitin 2014.
 
Por: Raporti i fundit paraqitur nga Ministria e Kulturës dhe Instituti i Monumenteve, në shkurt të 2015 u bë objekt shqyrtimi i sesonit të Komitetit të Trashëgimisë Botërore që po zhvillohet në Bon.
 
Dje: Komiteti, pasi vlerësoi progresin e arritur në menaxhimin e sitit të Gjirokastrës dhe Beratit gjatë dy viteve të fundit, vendosi në mënyrë unanime që kjo pasuri NUK do të përfshihet në Listën e Trashëgimisë Botërore në Rrezik.  

Rezoluta e miratuar vlerëson ecurinë në reforma dhe masat e marra nga qeveria shqiptare për ndalimin e ndërtimeve të paligjshme dhe zbatimin e rekomandimeve të Komitetit të Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s dhe  Misionit Monitorues të ICOMOS në 2012, në reformat e kryera në menaxhimin e trashëgimisë.
 
 
PO KËSHTU: 
Rezoluta i kërkon qeverisë shqiptare: të miratojë dhe zbatojë sa më parë Projekt Ligjin për Trashëgiminë Kulturore si dhe Rregulloren e Re të Administrimit dhe Menaxhimit të Qendrës Historike të Gjirokastrës;  të zbatojë rekomandimet për mbrojtjen e Vlerës Universale së Jashtëzakonshme (OUV) të Gjirokastrës dhe Beratit; të bashkërendojë  Strategjinë për Zhvillimin e Turizmit me Planin e Menaxhimit të qendrave historike të Gjirokastrës e Beratit.
 
Në përgjigje të kësaj Rezolute, kam kënaqësinë sot të ndaj me ju faktin se:
Projekt-ligji për Trashëgiminë kulturore për të cilin Ministria e Kultures po punon qysh prej me shumë se një viti, do të paraqitet brenda korrikut në qeveri,
Rregullorja e re e qendrës historike të Beratit është aprovuar tashmë nga Qeveria shqiptare.

Rregullorja e re e qendrës historike të Gjirokastrës, do të shqyrtohet për miratim në mbledhjen e Këshillit të Ministrave të mërkurën e ardhshme.

Instituti i Monumenteve të Kulturës në bashkëpunim me drejtoritë rajonale, monitoron dhe ndjek çdo projekt restaurimi, dhe po procedon me ndërtimin e zonave të mbrojtjes të të gjithë monumenteve të kulturës dhe të zonave historike.

Po kështu jemi në fazën e hartimit të strategjisë së re të zhvillimi të Turizmit kulturor që do të plotësohet në bashkëpunim me bashkitë e reja që u krijuan pas Reformes administrative territoriale.Në vijim Qeveria shqiptare do të dorëzojë në dhjetor 2015, pranë Qendrës së Trashëgimisë Botërore, raportin e radhës të monitorimit të siteve të Gjirokastrës e Beratit ku parashikojmë të kemi inventarin e plotë të monumenteve në masën 100%, listën e monumenteve të restauruara deri në atë fazë, dhe planin e menaxhimit.

Redaksia online
(a.h/shqiptarja.com)