Përdorimi i lartë i parasë cash ose fizike në ekonominë shqiptare është nxitës i informalitetit, kështu është shprehur guvernatori i Bankës së Shqipërisë Gent Sejko. Gjatë zhvillimit të mbledhjes së Pestë të Komitetit Kombëtar të Sistemit të Pagesave, Sejko u shpreh se ulja e përdorimit të parasë fizike do të ndihmohet shumë edhe nga projektligji i “Fiskalizimit” i cili do të monitorojë çdo transaksion.
“Konkluzionet e deritanishme evidentojnë qartë përfshirjen e ulët financiare të popullsisë shqiptare, jo vetëm krahasuar me vendet e Bashkimit Evropian, por dhe me vendet e rajonit. Të gjitha këto reflektohen në një përdorim të lartë të parasë fizike (cash) në ekonominë shqiptare, ka dhe një kosto konkrete nga përdorimi i tij si mjet pagese, ku në nivel ekonomie shkon më shumë se 1 për qind të PBB-së. Për më tepër, përdorimi i parasë fizike mund të konsiderohet edhe si një nxitës i informalitetit në ekonomi” u shpreh Sejko.
E pranishme në takim ministrja e Financave dhe Ekonomisë Anila Denaj, ka theksuar se ky projektligj është në fazë finale të tij, dhe brenda këtij muaji do të dalin edhe raportet kosto-përfitim që do të sjell fiskalizimi.
Po ashtu në mbledhje është diskutuar edhe për hartimin e një Strategjie Kombëtare për Edukimin Financiar, që qytetarët dhe jo vetëm të jenë të mirinformuar për politikat dhe strategjitë monetare që edhe efektiviteti i tyre të jetë më i shpejtë.
SHPJEGIMI I FISKALIZIMIT
Këtë muaj pritet të nis faza e testimit pilot për aplikacionet e fiskalizimit, të cilat do të përdoren më pas për printimin e faturave elektronike. Projektligji i “Fiskalizimi” ka për synim krijimin e një sistemi të ri faturimi dhe monitorimi të transaksioneve të bizneseve në vend, bazuar në një sistem të ri të pajisjeve fiskale, që duke filluar nga viti i ardhshëm do të jenë aplikacione të instaluara në çdo pajisje kompjuterike, të cilat do të dërgojnë informacion në kohë reale në Drejtorinë e Përgjithshme të Tatimeve.
Ky projektligj sipas Ministrisë së Financave dhe Tatimeve, vjen si një nevojë për të ulur ekonominë informale, pasi do të bëhet i mundur monitorimi në kohë reale i çdo transaksioni. Po ashtu pritet të ketë përmirësim në mbledhjen e të ardhurave si dhe ulje të kontrolleve në terren nga inspektorët.
Aktualisht ka përfunduar faza e konsultimit publik, me bizneset ku janë marrë edhe komentet e para për sistemin e fisklaizimit, ku tre kanë qenë pikat kryesore, ku ekspertë nga fusha të ndryshme kanë pasur rezerva.
Së pari ende nuk është e qartë se çfarë do të ndodh me kasat fiskale, do të dalin jashtë funksionit, apo do mund të modifikohet aplikacioni i ri në to.
Së dyti nuk ka një analizë kosto-përfitim të detajuar, se sa do të jenë kostot që duhet të paguajë biznesi për këtë aplikacion, dhe se sa pritet të përmirësohen realisht financat e shtetit nga ky sistem.
Dhe së treti kritika ka pasur edhe për fazën e parë të implementimit të këtij projektligji që është 1 janari 2020, që do të përdoret në shitjet-blerjet mes biznesit dhe konsumatorit.
Po ashtu fiskalizimi do të pritet të liberalizojë edhe tregun e pajisjeve fiskale pasi nuk do të ketë një aplikacion të vetëm por shumë të tillë, dhe bizneset do të kenë mundësinë të zgjedhin pajisjen e re fiskale.
Tashmë kompanitë e fushës së IT-së po dorëzojnë pranë AKSHI-t aplikacionet e para, të cilat do të testohen dhe më pas do të vendoset nëse ato plotësojnë të gjitha kushtet për tu përdorur nga biznesi.
I gjithë ky projekt do të vihet në zbatim në tre faza, fillimisht do kontrollohen transaksionet biznes – konsumator, më pas biznes-biznes dhe në fund biznes-shtet.