Çfarë ka kryeministri hungarez, Viktor Orban kundër Ukrainës?

Kryeministri hungarez Viktor Orban ka paralajmëruar se mund të pengojë proçesin për ndihmat e ardhshme financiare për Ukrainën, pasi vendosi një veto për një paketë të BE-së prej 50 miliardë eurosh që do ta ndihmonte Ukrainën për tre vitet e ardhshme.

Kjo nuk është hera e parë që Orban ka penguar kolegët e tij të Bashkimit Evropian që bëjnë çmos për të ndihmuar Kievin, për luftimet që po zhvillon me Rusinë, raporton BBC.

Në samitin e BE-së në Bruksel më 14 dhjetor, kryeministri hungarez u largua nga salla ndërsa liderët e bllokut morën vendimin për të nisur negociatat në lidhje me pranimin e Ukrainës. Pavarësisht kësaj, Orban e quajti si “vendim të keq” duke potencuar se Hungaria mund ta ndalojë në çdo kohë në të ardhmen. “Anëtarësimi i Ukrainës në BE është një vendim i keq.

Hungaria nuk dëshiron të marrë pjesë në këtë vendim të keq!”, pati deklaruar lideri hungarez.

Pra, çfarë problemi ka Viktor Orban me Ukrainën? Ai argumenton se pozicioni i tij është pragmatik dhe konstruktiv, megjithëse ka qartësisht antipati personale mes tij dhe presidentit të Ukrainës, Volodymyr Zelensky. Derisa liderët e tjerë të BE-së qëndronin në radhë në samitin e Brukselit për të bërë fotot e tyre me liderin ukrainas, Orban zmbrapsej tutje.

Fundjavën e kaluar, Zelensky pasi një bisedë intensive me Orban kur të dy liderët morën pjesë në inaugurimin e presidentit të ri të Argjentinës.

Presidenti ukrainas tha më vonë se kishte kërkuar një arsye pse Hungaria po bllokonte anëtarësimin e Ukrainës në BE. Kryeministri hungarez duket “më i tërhequr” ndaj presidentit rus Vladimir Putin se sa ndaj Zelenskyt dhe gjithshtu është aleati më i afërt i liderit rus në Evropë.

Ai është treguar i kujdesshëm ndaj reagimeve të tij për pushtimin rus të Ukrainës dhe nuk ka kritikuar presidentin rus, dhe së fundmi u bë lideri i parë perëndimor që e takoi këtë të fundit që nga prilli i vitit 2022.

“Hungaria kurrë nuk ka dashur të përballet me Rusinë. Hungaria ka qenë gjithmonë e etur për të zgjeruar kontaktet”, citohet t’i ketë thënë Putinit kur zhvilluan bisedimet në Pekin në muajin tetor.

Disa raportime sugjeruan se Orban madje miratoi termin e Putinit për luftën në Ukrainë të cilës nuk i referohet luftë por “operacion special ushtarak”. Ideja se një lider i BE-së dhe NATO-s shtrëngoi duart me Putinin, zemëroi aleatët perëndimorë të kryeministrit hungarez.

Ambasadori amerikan në Budapest u ankua se derisa Rusia po godiste civilët ukrainas, “Hungaria synon marrëveshje biznesi”. Orban thotë se Ukraina nuk mund ta fitojë luftën dhe për këtë arsye duhet të bindet nga aleatët e saj që të kërkojnë një armëpushim të menjëhershëm, të ndjekur nga negociatat.

Ai gjithashtu deklaroi gjatë verës se kundërofensiva e Ukrainës do të dështonte, dhe në këtë mënyrë ai ka pasur të drejtë. Kryeminstri hungarez ka kundërshtuar sanksionet e BE-së ndaj naftës dhe gazit rus dhe refuzon të lejojë hyrjen e ndihmës ushtarake të BE-së ose NATO-s në Ukrainë.

Ai thotë se furnizimi i Kievit me armë thjesht e zgjat agoninë. Orban mori vendimin për të vënë veton ndaj paketës së fundit të ndihmës ekonomike për Ukrainën, sepse ai thotë se paratë e taksapaguesve hungarezë nuk duhet të shkojnë kundër interesave të tyre.

Siç pretendon ai, anëtarësimi i Ukrainës në BE do të ishte një fatkeqësi për BE-në, përfshirë edhe për fermerët hungarezë. Gjithashtu do t’u hiqte fondet e kohezionit hungarezëve dhe të tjerëve. Orban e sheh Ukrainën jo si një anëtare të ardhshme të BE-së, por si një zonë “neutrale” midis BE-së dhe Rusisë.

Është një pikëpamje jo aq e ndryshme nga vizioni i Putinit për një Ukrainë “neutrale dhe të çmilitarizuar”. Një diplomat i lartë hungarez deklaroi për BBC se konflikti në Ukrainë ishte “një luftë civile ndërsllave”, duke ilustruar një tendencë në partinë qeverisëse të Orbanit, Fidesz, për ta parë botën në terma etnikë.

Hungaria nuk ka qenë indiferente ndaj efekteve të pushtimit rus. Vendi ka ofruar ndihmë të konsiderueshme humanitare dhe ka ndihmuar qindra mijëra refugjatë ukrainas në rrugën e tyre drejt vendeve të tjera të BE-së. Rreth 25,000 ukrainas qëndrojnë në Hungari dhe marrin mbështetje shtetërore. Por, Orban pretendon se historia shpesh e dëshmon se ai ka të drejtë.

Ai thekson se edhe kritikët e tij më të ashpër gjatë krizës së migracionit të viteve 2015-16 tani po i miratojnë në heshtje politikat e tij, duke përfshirë ndërtimin e gardheve dhe duke u përpjekur të transferojnë kërkesat për azil në vendet jashtë Evropës, duke përfshirë Ruandën, Libinë dhe Tunizinë.

Një aspekt kyç i politikës së qeverisë së Hungarisë është mbështetja për pakicat hungareze në vendet fqinje, duke përfshirë rreth 100,000 hungarezë që jetojnë në Ukrainën perëndimore. Megjithatë, pavarësisht kësaj politike, hungarezët atje janë prekur drejtpërdrejt nga konflikti në Ukrainë. Shumë janë vrarë ose plagosur në luftë në Ukrainë.

Që nga viti 2017, qeveria Orban ka qenë në mosmarrëveshje me Kievin për një ligj ukrainas për arsimin, i cili e bënte gjithnjë e më të vështirë studimin e gjuhës hungareze në shkollat ukrainase. Kryeministri hungarez Orban, veproi ashpër duke bllokuar mbledhjet e komisionit NATO-Ukrainë.

Përpara samitit të BE-së të kësaj jave, Ukraina miratoi një ligj të ri që garanton të drejtën e hungarezëve dhe “kombësive të tjera të BE” për të folur dhe studiuar në gjuhët e tyre. Por ndryshimi u hodh poshtë nga zyrtari hungarez, Mate Kocsis i cili tha se nuk “çonte shumë peshë”.

Vlerësimet jozyrtare sugjerojnë se vetëm 50,000 hungarezë mbeten në Ukrainë dhe armiqësia ndaj tyre po rritet. “Sa herë që Orban hap gojën, situata jonë përkeqësihet”, tha një ish-mbështetës i kryeministrit hungarez në Mukhachevo, një qendër e hungarezëve në provincën Transkarpate të Ukrainës.

S.S/Shqiptarja.com

TAG:
• lufta ne ukraine
• Viktor Orban
• fermer