Nuk e di ju, po une jam si “e varur “ nga era e blirit.. Kur e ndiej për më së pari, çdo qershor, bëj lëvizje të pakontrolluara deri sa gjej pikën ku aroma vjen më e fortë dhe zhytem në një tjeter dimension.. Brenda një frymëmarrje si në një film të vjetër e shoh veten 5 vjeç, duke ecur në një bulevard, përdore me një grua të gjatë, gjyshen time.
Po si ka mundësi që diçka e pakapshme, fluturuese, si një aromë, është në gjendje të shkaktojë kaq shumë nostalgji, melankoli, apo gëzim e trishtim ?!
Vetëm tani vonë e kam mësuar se kjo quhet Sindroma e Proust-it, për të treguar një aromë, shije ngjyrë, veprim apo send e cila arrin të rikthejë kujtime të së shkuarës në mënyrë të pavullnetshme, duke shkaktuar ndjesi emocionale dhe psikologjike të forta. Madje, në vitin 2004 dy kërkues shkencorë, Linda B Buck e Richard Axel, fituan cmimin Nobel pikërisht sepse zbuluan lidhjen mes receptorëve të nuhatjes dhe emocioneve. Këtë fenomen e pagëzuan “Efekti Madeleine”.
Shumë shkrimtarë i janë referuar aromave si shkëndija nxitëse të kujtimeve të largëta. Një studim i kryer nga Universiteti Rockefeller në Nju Jork tregoi se një person mban mend 35% të asaj që nuhat, krahasuar me vetëm 5% të asaj që sheh, 2% të asaj që dëgjon dhe 1% të asaj që prek. Siç duket Marsel Proust e shpjegoi më mirë se gjithë të tjerët tek vëllimi i parë i kryeveprës së tij me 7 romane “Në kërkim të kohës së humbur”.
“.. E ja kështu, mekanikisht, i vënë përfundi nga dita gri e nga e nesërmja që parashikohej e trishtë, vura në buzë një lugëz çaji ku kisha njomur një copë biskotë Madeleine. Por, sapo shija ime përthithi atë gllënjkë të përzier, u drithërova, i etur të kapja gjithçka të mrekullueshme që po ndieja.. isha pushtuar i tëri nga një kënaqësi sublime, pa e ditur përse..”.
Sipas idesë së Proust-it, realiteti formohet vetëm në kujtesë, e cila është në gjendje të ruajë ndryshimet që koha u shkakton njerëzve.Të ruash memorien, sipas Proust, do të thotë të ruash identitetin!
Secili ka të vetën, era e barit të korrur, era e librave të rinj, era e një gatimi të së dielës, e sipas një studimi për amerikanët era e cimçakizit, na kthejnë në fëmijeri e nxjerrin në dritë momente të vecanta. Nuhatja jone nuk harron.
Ato janë aty, të ndryra në kasafortën e memories dhe, pa e ditur ne, na mbajnë dorën kur jemi në një moment të vështirë, apo na bëjnë të qeshim me shpirt kur jemi të gëzuar..
Kroatët e cilësojnë i blirtë muajin e gjashtë të vitit edhe për mua qershori mban era Blir…
Lajme të tjera
-
Irena Laska në 'Klinika 24': Sa kuptohet dhe çfarë ofron kujdesi paljativ për pacientët
17 Nëntor, 13:37 -
Psikologia Artemisi Dono në 'Klinika 24': Çfarë është ataku i panikut dhe si ta menaxhojmë për të dalë nga kjo gjendje
10 Nëntor, 08:56
-
Dardha të pjekura me arra dhe djathë nga Doreada Mio
29 Tetor, 11:33 -
Oriz basmat me bajame dhe rrush të thatë nga Doreada Mio
29 Tetor, 11:26 -
Mish me xhinxhër dhe salcë soje nga Doreada Mio
29 Tetor, 11:21 -
Dermatologia Violeta Dajci: Ja si të kemi kujdes nga 'zgjebja' në familje
27 Tetor, 14:54
-
Këshilluesja e gjidhënies Zamira Bolan: Ja kur është momenti më i mirë për të shkëputur gjirin
5 Tetor, 20:12
-
Doreada Mio: Tetori Rozë, ajo ka një betejë për të fituar
1 Tetor, 08:52
-
Fizioterapistja Klejda Tani: Ja këshillat që duhet të ndjekin prindërit për qëndrimin e fëmijëve të tyre, për të evituar skoliozën dhe hiperkifozën
22 Shtator, 08:24
-
Belinda Pupa: Çiftet duhet të rrisin besimin dhe komunikimin nëse duan të mbajnë marrëdhënien e tyre
14 Shtator, 22:16
-
Kardiokirurgu Albi Fagu: Ndërhyrjet në zemër në vitet e ardhshme do të jenë shumë të avancuara
14 Shtator, 22:09
-
A i është fëmija gjithmonë borxhli prindit?
18 Gusht, 09:21
