Dosjet, SHISH dorëzon arkivin 
fshihen emrat e spiunëve 

Qeveria shqiptare, me një vendim të datës 15 shkurt, i cili ka hyrë në fuqi tetë ditë më vonë, zyrtarizoi nxjerrjen e dosjeve të ish-Sigurimit të Shtetit nga mjegulla shtatëdhjetëvjeçare, duke hedhur një dritë mbi anën e errët të regjimit komunist, e cila ka trazuar dhe trazon të gjitha sferat e shoqërisë shqiptare, sidomos qarqet politike.

Në zbatim të këtij vendimi dhe afatit të parashikuar (prej 15 ditësh), Shërbimi Informativ Shtetëror, Ministria e Brendshme, Ministria e Mbrojtjes dhe disa autoritete të tjera publike i kanë dorëzuar Autoritetit për Informimin mbi Dokumentet e ish-Sigurimit të Shtetit, i quajtur ndryshe komisioni për hapjen e dosjeve, të gjithë materialin arkivor të krijuar nga ish-Sigurimi i Shtetit nga data 29 nëntor 1944 deri më 2 korrik 1991.

Për shkak se mjediset e autoritetit nuk janë përgatitur ende për të zhvendosur dosjet, autoriteti do të ketë akses në arkivat e institucioneve të lartpërmendura, për të mundësuar zbatimin e ligjit. Burime pranë komisionit thanë për Shqiptarja.com se, menjëherë pas marrjes së materialit arkivor, ka nisur puna me hapjen e dosjeve të para, për t’ju përgjigjur fluksit të kresave për informim mbi bashkëpunëtorët dhe të shënjestruarit e ish-Sigurimit të Shtetit.

Gjatë hapjes së dosjeve të para, komisioni ka konstatuar dëmtime të dosjeve, por kryesisht ndërhyrjet konsistojnë në fshirjen e emrave të bashkëpunëtorëve të ish-Sigurimit të Shtetit. Anëtarë të autoritetit thanë për Shqiptarja.com se, përpos zhdukjes së disa dosjeve në tërësi, në dosje të tjera të ‘nxehta’ ka pasur ndërhyrje të pjesshme, duke fshirë emrat e bashkëpunëtorëve.

Në kushtet kur bashkëpunëtorët e nivelit të ulët e kanë patur pothuajse të pamundur për të depërtuar në materialin arkivor, qoftë edhe gjatë trazirave të vitit ’97 dhe alternimeve të pushteteve, dyshimet orientohen drejt njerëzve me pushtet, të cilët kanë dominuar politikën shqiptare gjatë trajektores së pluralizmit. Dyshimet për ndërhyrjen e njerëzve të politikës, në kohë të ndryshme, për të fshirë gjurmët e bashkëpunimit me Sigurimin e Shtetit shtohen nëse i referohemi përmbajtjes së kërkesave për informim dhe rëndësisë së dosjeve të dëmtuara.

Nga ana tjetër, për njerëzit e politikës qarkullojnë qindra pseudonime si ish-spiunë të Sigurimit të Shtetit, pseudonime të cilat janë konfirmuar nga ish-drejtues të lartë të Sigurimit të Shtetit dhe njerëz që kanë pasur akses në dosjet e Sigurimit.

Lëvizja e komisionit
Autoritetit për Informimin mbi Dokumentet e ish-Sigurimit të Shtetit do t’u drejtohet organeve përkatëse për të zbuluar emrat e bashkëpunëtorëve të fshirë nga dosjet e Sigurimit. Nisur nga zhvillimet teknologjike dhe nga sistemi me të cilin operonte Sigurimit i Shtetit, ku një emër në një dosje, figuron edhe në disa dosje të tjera, komisioni mund të identifikojë edhe këtë kategori bashkëpunëtorësh. Sipas ekspertëve, vetë mënyra e regjistrimit është ndërtuar e tillë, që shmang maksimalisht probabilitetin e zhdukjes së gjurmëve të bashkëpunimit. Madje, sipas tyre, fshehja e një gjurme, në vetvete lë të tjera gjurmë. Këtu nuk bëhet fjalë për dosjet e zhdukura në tërësi me komision apo edhe gjatë trazirave. Po ashtu, nuk përjashtohet mundësia e vënies në lëvizje edhe të organeve hetimore, për identifikimin e personave përgjegjës për ndërhyrjet e paligjshme në dosjet e ish-Sigurimit të Shtetit.

Zhdukja e dosjeve të UDB
Një ish-punonjës i SHIK-ut, i punësuar më pas në ambasadën shqiptare në Belgjikë, me lidhje të forta me Partinë Demokratike, ka rrëmbyer dhe zhdukur dosjet e politikanëve dhe pushtetarëve shqiptarë, bashkëpunëtor të UDB së ish-Jugosllavisë dhe të agjenturave të tjera. Dëshmia ka ardhur nga Viron Bezhani, biri i Nazif Bezhanit, kryetarit të komisionit të famshëm për verifikimin e zyrtarëve të lartë për lidhjet me ish-Sigurimin e Shtetit. Kohë më parë, për Shqiptarja.com Bezhani ka deklaruar se ngjarja ka ndodhur gjatë qeverisjes së parë të Partisë Demokratike. Siç dihet, SHIK-u i atëhershëm ka qenë një kamxhik në duart e Sali Berishës. “Janë zhdukur në kohën e qeverisjes së Partisë Demokratike. Personi ka qenë punonjës i Shërbimit Informativ Kombëtar. Kur nisi punën komisioni, u kërkua dokumentacioni. U mblodh i gjithë SHIK-u për të kërkuar disqet. Punonjësi u arratis. Më pas është punësuar në ambasadën shqiptare në Bruksel. Sa i takon datës, duhet të shikoj dokumentet, për të qenë i saktë. Por, disqet janë zhdukur gjatë kohës së qeverisjes së PD. Di që babai ka bërë një denoncim në prokurori për vjedhjen disketave, të cilat janë shitur dhe personi i dyshuar për grabitje është larguar nga Shqipëria menjëherë pas zhdukjes së disketave dhe jeton, me sa mbaj mend, në Belgjikë”, ka theksuar ai. Sipas tij, informacionet ishin për politikanë. “Nga 73 disqe që janë vjedhur, 56 kanë qenë me informacione që përfshinin politikanë dhe pushtetarë të lartë si agjentë të shërbimeve të huaja. Përveç disqeve, janë zhdukur dhe dosje me informacione të shërbimit sekret, njëkohësisht është vjedhur dhe truri i skeduar i arkivës së SHIK dhe listat e me emrat e bashkëpunëtorëve të UDB në Shqipëri. Vjedhja e tyre u zbulua në pranverën e vitit ’97”, ka deklaruar Bezhani.  
 
Ndërhyrja e politikës
Në kushtet kur bashkëpunëtorët e thjeshtë e kanë patur pothuajse të pamundur për të depërtuar në materialin arkivor, qoftë edhe gjatë trazirave të vitit ’97, dyshimet orientohen drejt njerëzve me pushtet, të cilët kanë dominuar politikën shqiptare.
 
Lëvizjet
Autoritetit për Informimin mbi Dokumentet e ish-Sigurimit të Shtetit do t’u drejtohet organeve përkatëse për të zbuluar emrat e bashkëpunëtorëve të fshirë nga dosjet e Sigurimit.
 
400 mijë bashkëpunëtorë
Sigurimi i Shtetit ka pasur 1 mijë e 400 punonjës dhe rreth 400 mijë bashkëpunëtorë të nivele të ndryshme, gjatë gjithë periudhës së funksionit të tij. Një pjesë e bashkëpunëtorëve nuk jetojnë më, por shumica e tyre jo vetëm jetojnë, por kanë një perceptim të fortë se janë pjesë e Parlamentit dhe e institucioneve më të larta të shtetit. Gjatë viteve të fundit, kanë qarkulluar shumë pseudonime spiunësh, duke përfshirë politikanë të nivelit të lartë, madje edhe vetë ish-kryeministrit Sali Berisha, ish-kryetaren e Kuvendit, Jozefina Topalli dhe një listë prej qindra emrash. Të akuzuarit gjithnjë kanë mohuar bashkëpunimin me Sigurimin e Shtetit, ndërsa disa prej tyre kanë paraqitur edhe kartelat e pastërtisë, të lëshuara nga komisionet “Mezini” dhe “Bezhani”. Gjithsesi, tentativa e tretë për të hapur dosjet, pavarësisht masave dhe filtrave që parashikon ligji, pritet të prodhojë surpriza dhe të provokojë një debat të madh publik.
 
Disa prej pseudonimeve të politikanëve, spiunë të Sigurimit
 
1. Medicina
2. Penicilina
3. Qukapiku
4. Inxhinieri
5. Çiftelia
6.  Çorapja
7. Qepa
8.  Kodrina
9.   Dizenjatorja
10.  Financieri
11.  Drita
12.  Stilografi
13.  I Vogli
14.  Alfons Ballshi
15.  Raketa
16.  Profesori
17.  Shkrimtari
18.  Dragoi
19.  Cigarja
20.  Livadhi
21.  Dëbora e re
22.  Furtuna
23.  Luftëtari
24.  Snajperi
25.  Proletari
26.  Intelektuali
27.  Sqepi
28.  Doku
29.  Bozhuri
30.  Plepi
31.  Parafabrikati
32.  Kitara
33.  Ushtari
34.  Gjeli
35.  Grepi
36.  Shishja e qumështit
37.  Serbi
38.  Çiklisti
39.  Fryma
40.  Vesa
41.  Greku
42.  Malësori
43.  Tigri
44.  Vinçi
45.  Sapuni
46.  Diplomati
47.  Poeti
48.  Urithi
49.  Pëllumbi
50.  Stuhia
51.  Kastor
52.  Ekspertja
53.  Oxhaku
54.  Bredhi
55.  Iriqi
56.  Komshiu
57.  Osumi
58.  Komandanti
59.  Vigjilenti
60.  Trimi
61.  Kalaja
62.  Fshatari
63.  Rruga
64.  Magazinieri
65.  Nata
66.  Dallga
67.  Kominoshja
68.  Dallga
69.  Piktori
70.  Xhuxhi
71.  Trëndafili
72.  Masoviku
73.  Shkrepësja
74.  Llulla
75.  Fyelli
76.  Arkitekti
77.  Aktori
78.  Torno
79.  Kaçavida
80.  Shkodrani
81.  Kosovari
82.  Kapteri
83.  Agronomi
84.  Zootekniku
85.  Memeci
86.  Koromania
87.  Doktori
88.  Qershia
89.  Daja
90.  Fryti
91.  Demoni
92.  Bërthama
93.  Kali Shalës
94.  Poli Veriut
95.  Bjeshka
96.  Sandalja
97.  Lisi
98.  Fonogrami
99.  Kronometri
100. Valltarja
101. Dirigjenti
102. Pashtriku
103. Vesa
104. Snajperi
105. Sykuqi
106. Përparësja
107. Pela Egër
108. Bjeshka
109. Giza

Redaksia Online
XH.K/Shqiptarja.com