Pse Elon Musk ishte kaq i rëndësishëm për Trump dhe cila do të jetë puna e tij tani? Çfarë është ministria 'Doge'

ËASHINGTON — Pak kohë më parë, një mijë kilometra larg Tokës, u testua për herë të parë një sistem lazer për transmetimin e urdhrave midis satelitëve me shpejtësinë e dritës: një mënyrë më e sigurt dhe më e shpejtë për të zbuluar dhe interceptuar raketat e lëshuara nga një armik.

Një evoluim i mbrojtjes amerikane nga SpaceX.  Jo vetëm revolucioni i makinës që ndahet nga nafta me Tesla, bateritë e gjeneratës së re edhe për rrjetet elektrike, 7000 satelitët e Starlink që tashmë ofrojnë lidhje kudo në botë dhe hapësira e rimarrë nga Shtetet e Bashkuara falë raketave dhe anijeve të tij hapësinore.

Elon Musk, sipërmarrësi miliarder i cili me paratë e tij, përdorimin e pamatë të platformës së tij sociale X (ish-Tëitter, në të cilën ai shoqëroi gjatë natës zgjedhore marshimin fitimtar të Trump-it) dhe popullaritetin e tij (203 milionë ndjekës), është bërë risia e madhe e fushatës së tretë presidenciale të Trump-it, superfuqia e tij, dhe gjithashtu gjithnjë e më shumë një figurë kyçe për sistemin amerikan.

Të gjitha raketat e gjeneratës së re janë të tij, më të avancuara dhe shumë më të lira se ato të prodhuara nga Lockheed-Martin dhe Boeing. Dhe satelitët e tij ushtarakë dhe satelitët spiunë janë ndërtuar dhe vendosur në orbitë në fshehtësi të plotë për llogari të Pentagonit (duke pushtuar fushën e emrave të tjerë historikë të kompleksit ushtarak-industrial: Raytheon, Grumman, Northrop). Pa përmendur rolin gjeostrategjik të satelitëve Starlink, të cilët janë esencialë në konfliktin në Ukrainë dhe shihen si një armë e mundshme e padukshme në zona të tjera të nxehta, nga qielli i Tajvanit te ai i Gazës.

Për këtë arsye, Elon ka marrë një leje sigurie nga ushtria, e cila i jep atij qasje në informacionet më sekrete, por gjithashtu vendos kufizime të rrepta për konfidencialitet.

I Respektuar?

Ai, kampioni botëror i lirisë së fjalës, gjithmonë me dëshirën për të befasuar dhe me disa çrregullime të personalitetit që ai vetë i ka pranuar dhe i përballon (ose i përkeqëson) me anë të kimisë, tashmë ka thënë se ka kuptuar pse sekretet që i janë zbuluar duhet të mbeten të tilla: sepse janë gjëra të mërzitshme. Gjeneralët dhe shefat e shërbimeve sekrete dridhen: A mund të ketë dhënë informacione secrete në bisedat e tij me Putinin? Dhe a kishte informuar autoritetet kompetente për ato biseda (të cilat ai i kishte mohuar, por që së fundmi janë konfirmuar nga Kremlini)?

E gjithë kjo i intereson shumë pak Trump-it, i cili gjithashtu është akuzuar për qasje të lirshme në marrëdhëniet me Putinin. Deri tani, udhëheqësi republikan ka shfrytëzuar paratë dhe popullaritetin e Musk për zgjedhjet e tij. Narcisist, i përqendruar vetëm në veten e tij, për herë të parë Trump ka mirëpritur një figurë të famshme në skenën e tij. Dhe në çdo tubim përshkruan me admirim skenën e  raketave të lëshuara nga Musk që kthehen qetësisht në Tokë.

DOGE?
Cili do të jetë tani marrëdhënia midis një presidenti gati tetëdhjetë vjeçar që shikon kryesisht drejt së kaluarës me zemërime dhe këtij «kapiteni të së ardhmes»?

E thënë me një fjalë, të dy kanë tashmë një marrëveshje: Musk, i cili si sipërmarrës ka treguar se di jo vetëm të rinovojë, por edhe të industrializojë teknologjitë e tij me efikasitet dhe kosto të ulët, duhet të zbatojë të njëjtën recetë për administratën publike.

Musk tashmë ka krijuar edhe një akronim për rolin e tij të ardhshëm: DOGE, që do të thotë Department of Government Efficiency (Departamenti i Efiçencës së Qeverisë). Me të ai premton t'i kursejë shtetit dy mijë miliardë dollarë çdo vit.

E pamundur për analistët: buxheti federal prej 6.500 miliardë është kryesisht i destinuar për kujdesin shëndetësor për të moshuarit (Medicare) dhe për më të varfrit dhe për pensionet, ndërsa 850 milionë shkojnë për mbrojtjen. Nuk do të mjaftonte as të pushoheshin pothuajse të gjithë punonjësit publikë (dhe Musk, i cili këtë vit ka pushuar 14 mijë punonjës të Tesla-s dhe, pasi bleu Tëitter-in, ka pushuar më shumë se tre të katërtat e personelit, ndoshta po mendon pikërisht për këtë).

 Konflikti i interesave

Këtu pyetjet janë të pafundme: nga ato ligjore (një ministër dhe sipërmarrës në të njëjtën kohë? Apo një këshilltar privat me pushtet të plotë në një zonë publike dhe një konflikt të pashmangshëm interesi, duke pasur parasysh se shteti është klient dhe rregullator i kompanive të tij?

Pushimet nga puna të ndaluara nga ligjet e shërbimeve publike deri te ato politike: Trump është shumë i interesuar për shkurtime të shpenzimeve për të kompensuar uljet e mëdha të taksave që synon të jape. A do ta pranojë mospopullaritetin (me një pasojë të mundshme trazirash) të pushimeve masive nga puna?

Por, mbi të gjitha, një figurë që tani ndihet e plotfuqishme, të cilin historiani Niall Ferguson e ka krahasuar me Napoleonin dhe që ka prapa një pjesë të Silicon Valley — nga Peter Thiel deri te kapitalisti i riskut Marc Andreesen — që synon të transferojë në Ëashington filozofinë e tij të "disruption"-it, a do të kënaqet me një rol reformues, sado radikal, të shërbimit publik?

Progresi i inteligjencës artificiale po i bind disa manjatë të sektorit dixhital se mekanizmat e demokracisë liberale janë tashmë të vjetruara: më mirë një tecno-autoritarizëm efikas, i mbështetur nga inteligjenca e makinave.

Në një intervistë për Politico, Fiona Hill, një këshilltare diplomatike që ka punuar në ekipet e sigurisë kombëtare të Shtëpisë së Bardhë me Bush, Obama dhe Trump dhe që ka njohur si Putinin ashtu edhe Musk-un, sheh një plan më pak teknologjik, por me prapavijë autoritare. Një tezë që do të shpjegonte edhe marrëdhënien e çuditshme të Elon-it dhe vetë Trump-it me udhëheqësin e një vendi, Rusinë, armik të betuar të ShBA-ve: magjepsja e modelit oligarkik të Kremlinit. Çdo gjë e zgjidhur — luftërat, çështjet ekonomike, mosmarrëveshjet territoriale — në marrëveshjet ndërmjet një numri të kufizuar aktorësh ndërkombëtarë, posedues të pushtetit politik, ekonomik dhe ushtarak. Pa ndërhyrjen e bezdisshme të popujve dhe parlamenteve. /Corriere della Sera/

S.G/Shqiptarja.com

TAG:
• donald trump
• elon musk
• amerika vendos
• zgjedhjet presidenciale ne SHBA