Fjala e plotë e Vjollca Brahos në analizë

I nderuar Zoti Ministër!

Të nderuar pjesëmarrës!
Së pari dua t’ju falenderoj të gjithëve për pjesëmarrjen në analizën vjetore të Fondit të Sigurimit të Detyrueshëm të Kujdesit Shëndetësor!
Emërimi im në krye FSDKSh-sëështë bërë në fund të muajit dhjetor të vitit 2015 dhe do të kisha preferuar që sot të flisnim vetëm fjalë të mira për punën e bërë. Por në fakt më duhet të them se gjatë 2015-ës janë konstatuar një sërë problemesh, mes tyre abuzime me skemën e rimbursimit të barnave, që kanë sjellë dëm financiar në buxhetin e shtetit, por edhe dëmtim të imazhit të institucionit duke dëmtuar edhe interesin e qytetarëve.

Këto abuzime janë konstatuar veçanërisht në Rajonin e Tiranës, e qëlidhen me subjekte farmaceutike, tëcilat kishin kontratë me Drejtorinë Rajonale të Fondit Tiranë. Kjo skeme mashtrimi me subvencionet u konstatua nga një kontroll i ushtruar gjatë muajit Prill 2015, nga njësia Antikorrupsion në Kryeministri. Kjo Njësiarriti të zbardh një skemë ku ishin përfshirë disa subjekte farmaceutike, konkretishtFarmaci Lundër, Nutrimed 2012, Adelina, dhe Berzhitë. Këto subjekte farmaceutike financoheshin për shërbime që në fakt rezultuan se nuk i ishin ofruar ndonjëherë qytetarëve.Për këtë arsye ato ju referuanorganevetë Prokurorisë hetimi i të cilave çoi në zgjerimin e rrethit të subjekteve farmaceutike nën hetim.

Paralelisht me organin e Prokurorisë në vijim të punës gjatë vitit 2015 u intesifikuan kontrollet nga Drejtoria e Kontrollit Parësor e Farmaceutiknë 692 subjekte të kontraktuara me Fondi.

Gjatë ushtrimit të kontrollove problematika e hasur kryesishtështë mungesa e dokumentacionit justifikues. Subjektet kanëvetdeklaruar dhe paraqitur fatura/receta fiktive pranë Drejtorive Rajonale të FSDKSH, duke marrë pagesën për rimbursim pa iu ofruarsherbimin kontraktuar pacientëve.Gjatë 2015-ës u konstatua se midis depove farmaceutike dhe farmacive të kontraktuara ekzistonte një lidhje në këtë skemë mashtrimi. Pra u vu re që depot lëshonin fatura fiktive drejt farmacive pa i shoqëruar këto me barin përkatës, ndërsa farmacitë paraqisnin receta fiktive për rimbursimin e barnave që nuk tregëtoheshin nga këto depo farmaceutike.

Si pasojë e këtyre shkeljeve të konstatuara janë marrë vendime për zgjidhjen e kontratave për 20 subjekte farmaceutike, ndërkohëqëpër 50 subjekte të tjera nga të cilat36 farmaci dhe14 depo farmaceutike dokumentacioni u është përcjellë organeve të Prokurorisë. Dëmi i konstatuar nga këto kontrolle është rreth 68 milionë lekë, një pjesë e të cilave tashmëështëarkëtuar dhe po punohet për rikuperimin e pjesës tjetër.

Një nga projektet më të rëndësishme të Fondit, për vitin që lamë pas, i cili është i lidhur ngushtësisht me programin e qeverisë në fushën e shëndetësisëështë programi i kontrollit bazë për grupmoshat 40 deri 65 vjeç, i njohur gjerësisht tashmë si “Check Up”.Falë këtij projekti rreth 917 mijë persona në të gjithë vendin kanë të drejtë të përfitojnëkontroll pa pagesë, duke u paraqitur tek mjeku i familjes pranë qendrave shëndetësore, në muajin e lindjes së tyre.

Pavarësisht përpjekjeve të bëra jo çdo gjë shkoi ashtu siç pritej. Problemet e ndryshme infrastrukturore bënë që procesi të mos niste që në fillim të vitit. Po kështu, lëvizja demografike e qytetareve dhe mungesa e një adrese të saktë për banorët, kushtëzoi mundësinë e njoftimit të tyre. Si rrjedhojë, funksionuan në përgjithësi ftesat për banorët, nga mjeku i familjes dhepersoneli infermieror i qendrave shëndetësore, si dhe vetë dëshira e banorëve për të realizuar këtë proces.

Në funksion të tyre, u angazhua stafi mjekësor e infermieror i qendrave shëndetësore. Përvec kësaj,përmespartneritetit publik privat, janë ngritur dhe kanë funksionuar 380 kabinete të kontrollit mjekësor bazë.Për 60 Qendra Shëndetësore me infrastrukturë të vështirë, shërbimi i kontrollit bazë është realizuar me kabinete të lëvizshme. Në total për periudhën mars - dhjetor 2015 është bërëe mundur që të kryejnë “Kontrollin Bazë”244 420 persona.

Ky kontroll,përveç qëllimit bazë të tij,në të njëjtën kohë shërben edhe si vlerësim, komunikim e menaxhim i riskut shëndetësor. Programi adreson në mënyrë sistematike shkaqet madhore të vdekshmërisë premature, si hipertensioni, obeziteti, kolesteroli, dieta e varfër, inaktiviteti fizik apo konsumimi i alkoolit. Ky program vlerëson gjashtë komponentë kryesorë, si sëmundjet kardiovaskulare, diabeti, shëndeti mendor, stili i jetesës, hipertensioni Arterial dhe analiza të ndryshme laboratorike.

Një pike shumë e rëndësishme është krijimi i dosjes elektronike të shëndetit, ku gjetjet e para të rezultateve të kontrollit bazë janë shumë domethënëse.

Sipas të dhënave, 37 për qind e qytetareve që kanë marrë pjesë në kontroll rezultojnë me hipertension, nga të cilët rreth 18 për qindnuk e dinin që vuanin nga kjo diagnozë.Kjo do të thotë se shkalla e sëmundshmërisë është e lartë, ndërsa kujdesi nuk është në nivelin e duhur.Nga ana tjetër 35 për qind e pacientëve e dinë që janë me hipertension, por nuk janë mjekuar siç duhet dhe rezultojnë me parametra jo të kënaqshëm të kontrollit të sëmundjes. Rreth 4 për qind e personave që kanë kryer kontrollin bazë, nuk e kanë ditur që ishin të sëmurë me diabet, ndërkohë që vlerësohen si paradiabetikë 12,5 për qind e personave.

Fillimi i trajtimit të këtyre personave në kohë, përveç shpëtimit të jetës së tyre, rezulton të jetë edhe përdorim me efektivitet i kontributit të përdorur për shëndetësinë, sepse të trajtosh sëmundjen në një fazë të agravuar është shumë më e kushtueshme se ta parandalosh atë.

Një tjetër projekt i shtrirë gjatë gjithë vitit 2015, ishte pajisja e qytetarëve me KartëShëndeti, e cila tashmë zëvendëson librezat shëndetësore. Pavarësisht problemeve të hasura me radhët e qytetarëve në sportelet e qendrave shëndetësore për t’u pajisur me këtë dokument, qëtashmë nuk ekzistojnë më falë zbatimit të projektit on line dhe shtimit të sporteleve, karta ka sjellë përfitim kohor dhe rritjen e rolit tëmjekut të familjes, në funksion të shërbimit ndaj pacientëve. Këtij qëllimi i ka shërbyer gjatë vitit 2015 edhe dhënia e recetave për periudha deri në 2-mujore për pacientët kronikë të stabilizuar. Rritja e kohës sësherbimit te mjekut ndaj pacientit, i ka shërbyer atij për t’u fokusuar në rritjen e aktivitetit e cilësisë së shërbimit, duke synuar në vizita të vazhdueshme për të gjithë pacientet, aktivitete promocioni e parandalimi, pjesë e paketës bazë në shërbimin parësor, e cila u miratua në fillim të vitit, si dhe realizim të programit të kontrollit bazë.

Lista e barnave, gjatë vitit 2015 u shtua me 29 alternativa të reja. Ajo përmban 1.029 alternativa tregëtare, nga të cilat 489 janë aternativa të para, nga 477 që përmbante Lista e Barnave te Rimbursuara në vitin 2014. Lista e vitit 2015 ka 12 principe aktive më shumë se ajo e vitit 2014, pra 280 principe aktive, nga 268 që përmbante lista paraardhëse.

Ndërkohë, vendimi që çmimet e barnave në vendin tone të jenë tëkrahasueshme me 5 vende të huajau shoqërua me ulje me rreth 12.5 për qind të çmimeve të barnave të aplikuara në listen e barnave të rimbursueshme. Kjo solli një përdorim mëme kosto-efektivitet të këtij programi të përfitimit nga skema e sigurimeve shëndetësore.
Gjatë vitit 2015 u zbatuan në një shtrirje gjithëvjetore paketat shëndetësore, qëfinancohen nga skema e sigurimeve shëndetësore. Këto paketa janë realizuar si nga spitalet publike ashtu edhe nga institucionet jopublike të shëndetësisë, që janë kontraktuar për shkak të kapaciteteve të limituara të spitaleve publike, duke synuar, plotësimine nevojave të popullatës.

Kështu, gjatë vitit 2015 është ofruar shërbimi i hemodializës për rreth 880 pacientë, 34 për qind e të cilëve në spitalet publike (QSUT, spitalet rajonale Elbasan, Gjirokastër, Shkodër), dhe 66 për qind në 4 institucione jopublike.

U realizuan 5 266 paketa të kardiologjisë, nga të cilat 84 për qind në spitalet publike dhe 16 për qind në institucione jopublike të kontraktuara.
Vlen të theksojmë funksionimin, në muajt e fundit të vitit, të shërbimit 24 orësh të hemodinamikës në QSUT, si dhe hapjes së shërbimit të ri të hemodinamikës në Spitalin e TRaumës “Shefqet Ndroqi”.

U realizuan 801 paketa të kardiokirurgjisë, nga të cilat 86% në QSUT dhe 14 për qind në institucione jopublike.Gjithashtu në institucione jopublike janë realizuar edhe 8 transplante të veshkës.Këto paketa jane financuar nga Fondit me nje vlere rreth 2.2 miliardë lekë, në shërbim të përmirësimit të jetesës së popullsisë, si dhe duke ulur ndjeshëm kohën e pritjes së pacientëve.

Përdorimi i zgjeruar i teknologjisë së informacionit dhe komunikimit tashmë jep frytet e veta të para në përmirësimin e shërbimit, qoftë në shtrirjen e tij, qoftë në rritjen ecilësisë.

Kështu, gjatë vitit 2015, u vu në jetë projekti pilot i përdorimit të recetës elektronike në qarkun e Durrësit ku bëjnë pjesë 18 qendra shëndetësore dhe kanë akses 130 mjeke te pergjithshem familjes dhe 75 subjekte farmaceutike. Ky sistem mundëson komunikim online me Regjistrin Themeltar te Gjendjes Civile, regjistrin e Barnave të regjistruara, si dhe Regjistrin e banorëve të pajisur me karta shëndetësore.

Duke u ndalur tek periudha sezonit veror2015, në funksion të mbulimit shëndetësor të popullatës në kujdesin parësor u hapën 4 pika të reja të përhershme shëndetësore në Tiranë, si dhe 22 pika të përkohshme gjatë sezonit veror, përgjatë gjithë bregdetit, si dhe në zonat turistike malore në veri të vendit.
Në total skema u financua me 34,05 miliardë lekë, ose 97% e programimit,1.56 miliardë lekë më shumë nga një vit më parë. Peshën më të madhe të skemës (74%) e mbajti buxheti i shtetit me një transfertë prej 25.2 miliardë lekë, ose 98.4% e programimit dhe 841 milionë lekë më shumë nga një vit më parë. Kontributet e popullsisë aktive të arkëtuara nga organet tatimore kapën shifrat 9.3 miliardë lekë, nga të cilat u transferuan në Fond 8.57 miliardë lekë. Nga sigurimet shoqërore u transferuan kontribute të fermerëve në vlerat 131 milionë lekë. Në total kontributet e transferuara kapën 25.6% të peshës specifike të të ardhurave të skemës, ose 96.26% të programimit dhe 694 milionë më shumë nga një vit më parë.

Të ardhurat e skemës përballuan me sukses programet e mbulimit nga skema. Në total u shpenzuan 32.5 miliardë lekë, ose 93.44% e programimit, nga të cilat, për financimin e shërbimit parësor u shpenzuan 6,8 miliardë lekë, për përfitimet nga lista e barnave të rimbursueshme 7,7 miliardë lekë, për financimin e shërbimit spitalor 17,1 miliardë lekë.

Gjatë vitit 2015 u investua në infrastrukturë, programime e pajisje informatike për realizimin e projekteve.Vlen të përmendet blerja e zyrave të reja në drejtorinë rajonale Fier, në funksion të përmirësmit të kushteve të punës së punonjësve, si dhe ofrimit të një shërbimi sa më cilësor ndaj popullatës.

Shpenzimet administrative përbëjnë 2.2 për qind të shpenzimeve të skemës. U shpenzua 87.6 për qind e programit të këtyre shpenzimeve, ose 718 milionë lekë.
Gjatë vitit 2015 është punuar gjithashtu intensivisht për arritjen e marrëveshjeve bilaterale të mbrojtjes shoqërore, si palë pjesëmarrje në delegacionet e Republikës së Shqipërisë, duke konkluduar marrëveshjet me Belgjikën e Luksemburgun. Arritja e marrëveshjeve krijon një mbrojtje shoqërore për të gjithë shtetasit shqiptarë pavarësisht vendit të banimit të tyre dhe garanton përfitimet që parashikojnë skemat e sigurimeve shëndetësore.

FSDKSH ka ridimensionuar gjithashtu komunikimin me publikun duke pasqyruar qartë përfitimet nga skema e sigurimit të detyrueshëm të kujdesit shëndetësor.
Pavarësisht përpjekjeve të bëra gjatë vitit 2015 nevojitet një punë më e madhe për të përmirësuar shërbimin ndaj qytetarëve.
Objektivat që kemi për vitin 2016 janë të mëdha dhe kërkojnë përkushtimin e çdo punonjësi në shtimin e ritmit të punës për realizimin e tyre. Ndër prioritetet e vitit 2016 janë:
Shtrirja e projektit të recetës elektronike në të gjithë vendin që do të na mundësojë arritjen e misionit të FSDKSH-së për zbatimin me rigorozitet të skemës së sigurimeve shëndetësore në përfitim të qytetarëve.

Implementimi i sistemit të firmës elektronike për mjekët e farmacistët.

Krijimi i DATACENTER-it Kombëtar të Fondit

Rritja e nivelit dhe cilësisë së kontrollit ndaj dhënësve të shërbimit të kontraktuar, me qëllim pastrimin e skemës nga përpjekjet për abuzime me fondet.
Përmiresimi i mëtejshëm i qëndrueshmërisë financiare të skemës, duke synuar përdorimin me efektivitet të burimeve të financimit, forcimit të kontrollit të shpenzimeve etj.

Karta e shëndetit on-line, projekt ky i parashikuar për vitin 2016 dhe i realizuar tashmë.

Sensibilizimi i popullatës për pjesëmarrje të grup moshave 40-65 vjeç nëKontrollin Mjekësor Bazë.
Financim i paketave spitalore në kapacitete të ngritura në spitale të tjera publike.
Zgjerimi i listës së barnave të rimbursueshme për vitin 2016.
Futja e pajisjeve mjekësore në listën e rimbursimit për vitin 2016.
Zgjerimin e partneritetit publik - privat,në funksion të ofrimittëshërbimeve dhe paketave shëndetësore në rajone të tjera të vendit, si dhe për rritjen e cilësisë së shërbimit në spitalet publike.
Financimi i shërbimit të integruar të furnizimit të instrumentave kirurgjikalë të sterilizuar në spitalet e vendit.
Vendosja në qendër të vëmendjes të publikut të sistemit të sigurimeve shëndetësore nëpërmjet prezencës permanente në media.