Gazetari i BBC në Rusi: Metamorfoza e Putinit gjatë 25 viteve në pushtet! A e realizoi porosinë e ish-presidentit Jelcin?

Nuk do ta harroj kurrë natën e Vitit të Ri 1999.

Unë punoja si producent në zyrën e BBC-së në Moskë. Papritur erdhi lajmi i fundit: Presidenti i Rusisë Boris Jelcin kishte dhënë dorëheqjen.

Vendimi i tij për të dhënë dorëheqjen i befasoi të gjithë, përfshirë trupin e shtypit britanik në Moskë. Kur u publikua lajmi, nuk kishte asnjë korrespondent në zyrë. Kjo do të thoshte se duhej të ndërhyja për të shkruar dhe transmetuar dërgimin tim të parë në BBC.

LEXO EDHE:
Çfarë ndodh pasi të ndalet furnizimi me gaz nga Rusia për Evropën?

"Boris Yeltsin gjithmonë ka thënë se do të përfundojë mandatin e tij të plotë në detyrë," shkrova unë. "Sot ai u tha rusëve se kishte ndryshuar mendje."

Ishte fillimi i karrierës sime si reporter. Dhe fillimi i Vladimir Putinit si lider i Rusisë.

Pas dorëheqjes së Jelcinit, në përputhje me kushtetutën ruse, kryeministri Putin u bë president në detyrë. Tre muaj më vonë ai fitoi zgjedhjet.

Me largimin nga Kremlini, udhëzimi i Jelcinit ndaj Putinit ishte: "Kujdesu për Rusinë!"

E kam gjetur veten duke i kujtuar gjithnjë e më shumë këto fjalë të Jelcinit, sa më shumë që lufta e Rusisë kundër Ukrainës i afrohet kufirit trevjeçar.

Kjo për shkak se pushtimi i plotë i Ukrainës i Presidentit Putin ka pasur pasoja shkatërruese.

Kryesisht për Ukrainën, e cila ka parë shkatërrime masive dhe viktima në qytetet e saj. Pothuajse 20% e territorit të saj është pushtuar dhe 10 milionë qytetarë të saj janë zhvendosur.

Por edhe për Rusinë:

• Që nga vendimi i Vladimir Putin për të nisur të ashtuquajturin "operacion special ushtarak" Rusia ka pësuar humbje të mëdha në fushën e betejës.
• Qytetet ruse janë nën sulme të vazhdueshme me ​​dronë
• Ushtarët ukrainas kanë pushtuar një pjesë të rajonit të Kurskut të Rusisë
• Sanksionet ndërkombëtare po shtojnë presion mbi ekonominë ruse
• Për më tepër, situata demografike e vendit është e rëndë
• Represioni i brendshëm është rritur me shpejtësi

Unë kam raportuar për Putinin që kur erdhi në pushtet një çerek shekulli më parë.

Më 31 dhjetor 1999, kush do ta kishte menduar se lideri i ri i Rusisë do të ishte ende në pushtet dy dekada e gjysmë më vonë? Apo se Rusia sot do të bënte luftë kundër Ukrainës dhe do të përballej me Perëndimin?

Shpesh pyes veten nëse rrjedha e historisë do të kishte qenë krejtësisht e ndryshme nëse Jelcin do të kishte zgjedhur dikë tjetër për ta pasuar atë. Pyetja, natyrisht, është akademike. Historia është plot me 'nëse' dhe por dhe 'ndoshta'.

Një gjë mund të them me siguri: mbi njëzet e pesë vjet kam parë Putin të ndryshëm. Dhe nuk jam i vetmi.

“Putini me të cilin takova, themelova një Këshill NATO-Rusi me të, është shumë, shumë i ndryshëm nga ky pothuajse megaloman në momentin e tanishëm”, më tha në vitin 2023 ish-shefi i NATO-s Lordi Robertson.

“Njeriu që qëndroi pranë meje në maj 2002, dhe tha se Ukraina është një shtet kombëtar sovran dhe i pavarur që do të marrë vendimet e veta për sigurinë, tani është njeriu që thotë se [Ukraina] nuk është një shtet kombëtar. Unë mendoj se Vladimir Putin ka një ambicie të madhe për vendin e tij",-shtoi ai. 

Ky është një shpjegim i mundshëm për ndryshimin që kemi parë te Putini: ambicia e tij e zjarrtë për "Ta bëjmë Rusinë përsëri të madhe" (dhe për të kompensuar atë që shumë e perceptojnë si humbje të Moskës në Luftën e Ftohtë) e vendos Rusinë në një kurs të pashmangshëm përplasjeje me fqinjët e saj – dhe me Perëndimin.

Kremlini ka një shpjegim tjetër.

Nga fjalimet që mban, komentet që bën, Putin duket i nxitur nga pakënaqësia, nga një ndjenjë gjithëpërfshirëse se për vite me radhë Rusia është gënjyer dhe mosrespektuar, shqetësimet e saj të sigurisë janë hedhur poshtë nga Perëndimi.

Por a beson vetë Putini se e ka përmbushur kërkesën e Jelcinit për t'u "kujdesur për Rusinë?"

Kohët e fundit pata një shans për të zbuluar.

Më shumë se katër orë pas konferencës së tij të gjatë për shtyp të fundvitit, Putin më ftoi të bëja një pyetje.

“Boris Jelcin ju tha të kujdeseni për Rusinë”, i kujtova presidentit.

"Por ç'të themi për humbjet e rëndësishme në të ashtuquajturin 'operacion special ushtarak' tuaj, trupat ukrainase në rajonin e Kurskut, sanksionet, inflacioni i lartë. Mendoni se jeni kujdesur për vendin tuaj?"

"Po," u përgjigj Presidenti Putin. "Dhe unë nuk jam kujdesur vetëm për të. Ne jemi tërhequr nga skaji i humnerës."

Ai e portretizoi Rusinë e Jelcinit si një vend që kishte humbur sovranitetin e tij. Ai akuzoi Perëndimin se kishte "përkëdhelur me kujdes" Jelcinin mbi supe ndërsa "përdor Rusinë për qëllimet e veta".

Por ai, Putin, "po bënte gjithçka", tha ai, "për të siguruar që Rusia të ishte një shtet i pavarur sovran".

Duke u paraqitur si mbrojtës i sovranitetit rus: a është kjo një pikëpamje që ai ka dalë në mënyrë retrospektive për të provuar të justifikojë luftën në Ukrainë? Apo Putini e beson vërtet këtë qëndrim mbi historinë moderne ruse?

Unë ende nuk jam i sigurt. Ende jo. Por mendoj se është një pyetje kyçe.

Përgjigja ndaj saj mund të ndikojë në mënyrën se si lufta përfundon - dhe drejtimin e ardhshëm të Rusisë.

TAG:
• lufta ne ukraine
• Boris Jelcin
• vladimir putin
• Rusi

Sondazhi i ditës:

Çfarë prisni në vitin 2025?

• Punë

  9.8%

• Shëndet

  70.8%

• Mirëqënia

  19.4%

Vota total: 674

Votat totale janë unike

• Sondazhi i ditës:

  Çfarë prisni në vitin 2025?

  Punë Shëndet Mirëqënia