Intervista me 'Magjistarin e Kremlinit', njeriu që i fliste në vesh Putinit

Intervista ekskluzive për L’Express e  Vladislav Surkov,"Magjistari i Kremlinit"

Asnjëherë që nga fillimi i pushtimit rus në Ukrainë, ai nuk ka dhënë një intervistë politike. Nuk ka bërë as komentin më të vogël publik për këtë luftë që po shkatërron zemrën e Europës. Vladislav Surkov, ndoshta figura më enigmatike e Rusisë, ka qëndruar në heshtje. Megjithatë, njeriu që “krijoi” Vladimir Putinin, këshilltari i errët që frymëzoi shkrimtarin Giuliano da Empoli për të shkruar romanin "Magjistari i Kremlinit", ka shumë për të thënë rreth Rusisë dhe njeriut që e drejton atë Na u desh kohë ta afronim dhe ta bindnim, sepse ky politikan, që mund të konsiderohet si “arkitekti” i sistemit politik rus, është distancuar nga njeriu që shërbeu për dy dekada, Vladimir Putini. 

Askush nuk e di me siguri se me çfarë po merret sot Surkov. Në intervistën që na dha, ai shmangu këtë pyetje.

Pse të intervistosh Vladislav Surkovin, që përfaqëson të kundërtën e idealit tonë demokratik?

 A ishte e nevojshme që L’Express t’i kushtonte faqen e parë një njeriu që e konsideron Ukrainën një “konstrukt artificial politik” që mund të merret vetëm “me forcë”, siç deklaroi në një intervistë për kanalin rus në Telegram, ËarGonzo, disa muaj përpara fillimit të luftës? 

Po, pikërisht për këtë. T’i japësh fjalën magjistarit të Kremlinit do të thotë, në një farë mënyre, të hysh brenda mendjes së Vladimir Putinit. 

Edhe pse nuk është më në pushtet, Surkov zotëron ende të gjitha mekanizmat e putinizmit. Dhe kështu duhet kuptuar kjo intervistë: një dokument i rrallë që na tregon se si funksionon pushteti rus në një kohë tensioni të lartë ndërkombëtar, duke ndjekur agjendën e vet afatgjatë, krejt ndryshe nga sjelljet e papritura të Donald Trump

Intervista
L’Express: “Ka dekada kur nuk ndodh asgjë dhe javë kur ndodhin dekada” ka thënë Lenini… A është kjo ajo që po përjeton sot Europa?

Vladislav Sourkov: Po, këto javët e fundit, Shtetet e Bashkuara kanë lëshuar një stuhi të vërtetë fjalësh mbi Europën. Por për momentin, kjo është vetëm provokim dhe fjalor i ulët. E rëndësishmja ende nuk ka ndodhur. Uashingtoni po del nga një periudhë stanjacioni. Ata ende duhet të kalojnë nëpër perestrojkë [rindërtim], glasnost [transparencë] dhe një mënyrë të re të të menduarit.
 Perestrojka sovjetike çoi në shpërbërjen e bllokut lindor. A do të çojnë edhe perestrojka amerikane në shpërbërjen e NATO-s dhe Bashkimit Europian? Kjo mbetet për t’u parë. Do të jeni ju ata që do ta vendosni.

L’Express: Negociatat në Riad më 18 shkurt nisën mbarë për rusët. Cili rezultat mund të konsiderohet si një fitore për Moskën?

Vladislav Sourkov: Fitorja ushtarake, ose një kombinim i fitores ushtarake dhe diplomatike ndaj Ukrainës. Shpërbërja e këtij shteti gjysmë-artificial në copat e tij natyrore. Mund të ketë manovra, ngadalësime apo pauza gjatë rrugës. Por ky objektiv do të arrihet.

L’Express: A kanë ndryshuar objektivat e Rusisë në Ukrainë që prej 24 shkurtit 2022?

Vladislav Sourkov: Objektivat strategjike nuk kanë ndryshuar, por objektivat taktike janë përshtatur gjatë zbatimit të strategjisë.

L’Express: Ju keni thënë: “Për Rusinë, zgjerimi i përhershëm nuk është thjesht një ide tjetër – është kushti ekzistencial i ekzistencës sonë historike.” Si i shihni kufijtë e Rusisë?

Vladislav Sourkov: Unë kam ndërtuar një ideologji zyrtare mbi konceptin e “botës ruse”, i cili tashmë ekzistonte në qarqet filozofike. Bota ruse nuk ka kufij. Bota ruse është kudo ku ka ndikim rus, në një formë apo në një tjetër: kulturor, informativ, ushtarak, ekonomik, ideologjik apo humanitar… Me fjalë të tjera, është kudo. Shtrirja e ndikimit tonë ndryshon nga një rajon në tjetrin, por asnjëherë nuk është zero. Prandaj, do të përhapemi në të gjitha drejtimet, aq sa Zoti do dhe aq sa jemi të fortë. E rëndësishme është të mos humbasim kontrollin dhe të mos përpiqemi të kapim një copë më të madhe sesa mund të përballojmë.

L’Express: Ky interpretim lë pak hapësirë për subjektivitetin e popujve. Po nëse ata nuk duan të jenë pjesë e kësaj “bote ruse”? A mund të bëhen pjesë e saj me forcë? Dhe mbi të gjitha, pse?

Vladislav Sourkov: Unë nuk shoh në përgjigjen time të mëparshme asnjë mohim të subjektivitetit të popujve. Është Europa ajo që ka injoruar subjektivitetin e popullit ukrainas duke mbështetur dy grushtshtete në Kiev. Në vitin 2014, për shembull, më shumë se gjysma e ukrainasve flisnin rusisht çdo ditë, si në punë ashtu edhe në shtëpi. Më pak se gjysma mbështeste integrimin në Bashkimin Europian, dhe edhe më pak ishin ata që dëshironin anëtarësimin në NATO. Në kundërshtim me vullnetin e popullit ukrainas – ose të paktën me vullnetin e shumicës – Perëndimi po përpiqet ta nënshtrojë Ukrainën, pa e kuptuar askush vërtet pse. Edhe në këtë moment që flasim, armë europiane – disa prej tyre franceze – po përdoren kundër vendit tim për të mbështetur regjimin kukull në Kiev, i cili nuk mbështetet te shumica e popullit ukrainas, por te një pakicë anti-ruse dhe pro-perëndimore. Kjo është një vazhdimësi e përpjekjeve perëndimore për të kolonizuar Ukrainën me forcë.

L’Express: A ka qenë rikthimi i Ukrainës në sferën e ndikimit të Rusisë një objektiv i vetëdijshëm i politikës së jashtme ruse që nga shpërbërja e Bashkimit Sovjetik? Me fjalë të tjera, a ka qenë aneksimi i Ukrainës një objektiv që Moska ka ndjekur, në mënyra të ndryshme, që nga viti 1991?

Vladislav Sourkov: Ky është objektivi i Moskës, por është edhe i Kievit. Në mënyra të ndryshme, në kohë të ndryshme, me nivele të ndryshme suksesi. Në mënyra të ndryshme, në kohë të ndryshme, me nivele të ndryshme suksesi... Që nga shpërbërja e Bashkimit Sovjetik, në të dyja, si në Rusi ashtu edhe në Ukrainë, ka pasur gjithmonë shumë njerëz që kanë menduar për të afruar ose bashkuar vendet tona. Edhe sot, ende ka disa nga të dy anët e frontit. Është natyrale, ne jemi popuj të një gjaku. Bashkëpunimi paqësor u pengua nga dy grushtshtetet të mbështetura nga Perëndimi në Ukrainë, në vitet 2005 dhe 2014. Në të dyja rastet, ukrainasit u nënshtruan në mënyrë të paligjshme nën sundimin e një pakice agresive, të motivuar nga legjendat e një etnografieje të politizuar dhe nga mirazhet e integrimit në Europë. Kjo pakicë e çoi Ukrainën në luftë.

L’Express: A nuk mendoni se lufta kundër Rusisë ka forcuar, përkundrazi, një komb ukrainas dhe një identitet "anti-rus", përfshirë edhe mes ukrainasve që flasin rusisht? Me fjalë të tjera, a nuk ka krijuar Rusia atë që mohoi se ekzistonte?

Vladislav Sourkov: Ukraina është një entitet politik artificial, në të cilin janë detyruar të bashkohen të paktën tri rajone shumë të ndryshme: Juglindja dhe Lindja, ruse; Qendra, ruse dhe jo-ruse (sic); dhe Perëndimi, anti-rus. Ata nuk kanë mundur të pajtohen dhe nuk kanë arritur kurrë. Lufta në Ukrainë do të ndajë rusët dhe anti-rusët, ose, ose, për të cituar Ungjillin, ndarjen mes deleve dhe cjepëve.. Anti-rusët nuk do të zhvillohen. Por do të ngushtohet në territorin e tij historik dhe do të ndalojë përhapjen nëpër tokën ruse. Ndoshta një ditë Ukraina do të bëhet një shtet i vërtetë, por vetëm brenda kufijve të saj natyralë, dhe për këtë arsye do të jetë shumë më e vogël.

L’Express: Evropianët nuk ftohen të marrin pjesë në diskutime që i prekin ata më shumë se çdo tjetër. Çfarë mendoni rreth kësaj?

Vladislav Sourkov: “Të mos ftohesh” nuk do të thotë asgjë. Askush nuk i ftoi amerikanët, gjithashtu. Ata e ftuan vetë veten, morën iniciativën. Rusia po e thotë prej vitesh se është e gatshme të diskutojë. Europa mund të ishte përgjigjur në çdo moment dhe të hapte dialog. Nuk e bëri. Të tjerët e bënë. Sidoqoftë, të gjithë e dinë se një zgjidhje e qëndrueshme e konfliktit është e pamundur pa pjesëmarrjen e
BE-së. Një ndarje e ekuilibruar e Ukrainës duhet të përfshijë edhe një pjesë për Brukselin.

L’Express: Duket se keni një mendim të ulët për Bashkimin Europian, por shpesh flisni për të si një hapësirë koherente. Çfarë forme mendoni se duhet të marrë Europa politike?

Vladislav Sourkov: BE u krijua në vitin 1992, menjëherë pas shpërbërjes së Bashkimit Sovjetik. Bashkimi juaj u ndërtua mbi shkatërrimet e të tonit. Kjo ka shkuar në kokën e politikës suaj. BE filloi të zgjerohej në një mënyrë të çmendur dhe, do të thoja, të pamenduar. Ajo mori peshë të padëshiruar. Preferoi sasinë mbi cilësinë. Rezultati është një strukturë qeverisëse që është obezë, tepër kolegjiale, dhe nuk prodhon asgjë përveç masave gjysmë. Në këtë kontekst, kemi parë lindjen e brezave të politikanëve europianë, specialiteti i të cilëve janë masat gjysmë. Tani Europa duhet të vendosë nëse është shtet apo jo. Shtetet anëtare ia kanë deleguar sovranitetin BE-së, por jo plotësisht: një tjetër masë gjysmë! Si pasojë, as BE-ja as shtetet e saj anëtare nuk janë plotësisht sovrane. Ne duhet të dalim nga ky gjendje e pasigurt në mes, ose duke u kthyer në gjendjen e mëparshme të një bashkësie të pastër ekonomike, ose duke bërë një hap vendimtar drejt një federate sovrane. Në çdo rast, do të kërkojë vullnet dhe një dozë të konsiderueshme të autoritarizmit të vjetër. Shumë europianë mendojnë kështu. Euro-Putinistët dhe Euro-Trumpistët po forcohen. Ndoshta ata do ta ringjallin Europën. Ne duhet t’u japim atyre mundësinë të shpëtojnë kulturën e madhe europiane, që është një kushërirë e kulturës ruse dhe amerikane. Ndryshe, nëse doni të keni një ide për të ardhmen e Francës dhe të tjerëve, thjesht lexoni "Submission" nga Michel Houellebecq.

L’Express: Fitorja jonë [në Ukrainë] do të na ndryshojë ne dhe Perëndimin. Do të jetë një hap i ri drejt integrimit të Veriut të Madh," keni shkruar në shtator 2023 në faqen e lajmeve Aktualnye Kommentarii. A besoni ende në këtë "Veri global" që do të integrojë Rusinë, Europën dhe Shtetet e Bashkuara?

Vladislav Sourkov: Në të ardhmen, Perëndimi do të bëhet më autoritar dhe Rusia më pak autoritare. Proporcionet e lirisë dhe disiplinës në sistemet tona politike do të përafrohen. Kjo ndoshta nuk do të ndodhë brenda natës, dhe do të arrihet me çmimin e konfliktit dhe tragjedisë, por është e sigurt që Shtetet e Bashkuara, Europa dhe Rusia do të arrijnë një nivel të lartë të kuptimit dhe bashkëpunimit të ndërsjellë. Është çështje e mbijetesës së civilizimit të madh të Veriut, të cilit i përkasin kulturat ruse, europiane dhe amerikane, përballë një presioni demografik pothuajse të padurueshëm nga Jugu.

L’Express: Pse – dhe si – duhet Rusia të bëhet më pak autoritare? Deri tani, sistemi ka evoluar vetëm drejt një autoriteti më të madh...
Objektivi i parë, stabilizimi i situatës politike të brendshme të Rusisë, u arrit gjatë viteve 2000. Sot, ne po stabilizojmë situatën ndërkombëtare të vendit. Kur të arrihet ky objektiv, do të shohim shenjat e para të një relaksimi të gradual të sistemit.

L’Express: A mund të do të thotë zgjedhja e Donald Trump dhe ngjitja e partive nacionaliste në Europë fundin e asaj që ju e quani "vetminë gjeopolitike" të Rusisë?

Vladislav Sourkov: Vetmia gjeopolitike është një konstantë në vetëdijen e kombit tonë. Thjesht, është ideja se mund të mbështetemi vetëm te vetvetja dhe se duhet të pajisohemi me durim, bukë dhe armë. Ardhja e Trump në pushtet nuk bën asgjë për ta ndryshuar këtë. Nuk ka të bëjë me marrëdhëniet ndërkombëtare bashkëkohore, por me vetëdijen dhe pavetëdijen tonë kombëtare.

L’Express: Çfarë roli do të luante Kina – dhe aleanca ruso-kineze – në këtë projekt të "Veriut Global"?
Baza e doktrinës gjeopolitike të Kinës është diversiteti, bashkëekzistenca dhe bashkëpunimi i civilizimeve të ndryshme. Ky është një model shumë i menduar dhe tërheqës për rendin botëror. Civilizimi i madh kinez do të bashkëekzistojë dhe do të bashkëpunojë me civilizimin e madh të Veriut. Aleanca mes Kinës dhe Rusisë është pjesë e kësaj bashkëpunimi ndër-civilizues.

L’Express: Ju shpikët "Putinizmin", A e ka adaptuar Trump atë për Shtetet e Bashkuara?
Kur Trump u zgjodh për herë të parë, një numër mediash shumë serioze amerikane publikuan artikuj që pohonin se ekipet e tij kishin përdorur metodat e mia të propagandës dhe disa nga idetë e mia politike. 

Vladislav Sourkov: Nuk e di nëse kjo është e vërtetë, një gjysmë e vërtetë apo një post-vërtetë. Në atë kohë, Presidenti i Shteteve të Bashkuara shpalli publikisht, dhe citoj: "E ardhmja nuk i përket globalistëve, por atyre që janë patriotë"; "Bota e lirë duhet të përqafojë rrënjët e saj kombëtare, të cilat janë të pazëvendësueshme"; "Nëse dëshironi demokraci, mbajuni sovranitetit tuaj". Shkurt, këto janë parimet e demokracisë sovrane ashtu siç i kam formuluar unë në fillim të viteve 2000, dhe që janë bërë baza konceptuale e Putinizmit.
 Rastësi? Kush e di? Çfarëdo që të jetë rasti, është e qartë se ideologjikisht Trump është më afër Putinit sesa Macron-it.

L’Express:A jeni dakord me Kryeministrin hungarez Viktor Orbán se demokracia liberale është e vjetruar?

Vladislav Sourkov: Unë respektoj veçantitë kulturore të të gjithë popujve, edhe kur ato më duken të papajtueshme me mua. Nëse demokracia liberale është një veçori e kulturës politike të një vendi apo grupi vendesh, kjo është e drejta e tyre absolute. Po ashtu, nëse demokracia liberale nuk i përshtatet Rusisë, kjo është e drejta jonë. Liberalizmi dhe demokracia liberale nuk janë të vjetruara. Ajo që po ndodh me to aktualisht është thjesht një krizë, ato nuk po vdesin. Por ideja se ato janë universale dhe intrinsekisht superiore ndaj sistemeve të tjera ka vdekur.

L’Express: A mund të bëhen Shtetet e Bashkuara të Trumpit aleatë të Rusisë?

Vladislav Sourkov: Trump nuk më duket si dikush që dëshiron të krijojë aleatë.

L’Express: A nuk është sistemi i "demokracisë me një arketip monarkik" që keni shpikur sepse është i varur nga një njeri?

Vladislav Sourkov: Nuk ekziston një sistem politik ideal; çdo model ka vulnerabilitetet e tij. Modeli ynë, si të gjithë të tjerët, ka rreziqet dhe kodet e vet të vetë-shkatërrimit. Thjesht, është modeli më efektiv për vendin tonë. Më ka marrë dhjetë vjet për ta ndërtuar dhe shihni: ai funksionon. Na duhet një ‘car’ . Periudhat pa car gjithmonë përfundojnë me katastrofë për ne. Multipolariteti është i mirë për politikën e jashtme, jo për politikën e brendshme.

L’Express: Pse mendoni se periudhat pa car gjithmonë përfundojnë me katastrofë për Rusinë? Pse nuk mund të bëjë pa të?

Vladislav Sourkov: Mund të jepja qindra mijëra përgjigje të ndryshme për këtë pyetje. Por po jap më të shkurtën: nuk e di.

L’Express: A është Rusia e sotme ajo që imagjinonit në vitin 1999?
Vladislav Sourkov: Po, 99.9%.

L’Express: Përveç autoritarizmit politik, sistemi rus ka shtuar një dimension konservator, madje edhe reaktiv - rolin e Kishës, ligjet për orientimin seksual jo-tradicional, etj. A e shihni konservatorizmin si një mjet për të mobilizuar trupin politik rus?

Vladislav Sourkov: Të gjitha ndryshimet në sistemin tonë politik që nga viti 1999 janë bazuar gjithmonë në ide konservatore dhe relativisht tradicionaliste. Unë flisja tashmë në atë kohë për matricën mendore, arketipet e vetëdijes sonë kombëtare, të cilat nuk mund të injorohen. Liberalistët rusë të fundvitit 1980 dhe fillimit të viteve 1990 bënë gabimin të mendonin se Rusia ishte një faqe e bardhë mbi të cilën mund të ndërtonin gjithçka. Ata harruan se Rusia ka ekzistuar për një mijë vjet, se themelet e saj ishin vendosur shumë para nesh, dhe se këto themele jo vetëm që përcaktojnë mundësitë tona. Ato gjithashtu diktuan pamundësitë tona dhe vendosën kufij të qartë për çdo ndërtim të ardhshëm shtetëror. Mjetet politike nuk janë aq të rëndësishme sa mendojmë ne. Politika është para së gjithash fushë e emocioneve dhe pasioneve, dhe vetëm më pas ka të bëjë me mjetet. Gjithmonë ka të bëjë me pyetjen e pushtetit, i cili është aspekti më i vjetër, më i errët dhe më iracional i natyrës njerëzore. Mjetet politike ndihmojnë për të mbajtur valët, por nuk i krijojnë ato.

L’Express: Cili është përgjigja juaj ndaj pyetjes së shkrimtarit rus Ziamatine: "A është më mirë të kesh lumturi pa liri apo liri pa lumturi?"

Vladislav Sourkov: Duke e bërë pyetjen në këto terma, nuk më lë zgjedhje. Jean-Paul Sartre tha: "Njeriu është i dënuar të jetë i lirë" I dënuar! Prandaj unë zgjedh lirinë, me ose pa lumturi.

L’Express: Cila liri mund të ekzistojë pa liri politike?

Vladislav Sourkov: Për mua, liria nuk ka asnjë lidhje me politikën. Për mua, një regjisori filmi që, në një demokraci liberale, nuk guxon të angazhojë një aktor të madh sepse është 'anulluar', për shkak të denoncimeve shpifëse, është një skllav. Për mua, një njeri i bardhë që bie në gjunjë para një njeriu të zi sepse një njeri i bardhë dikur ka lënduar një njeri të zi, është një skllav. Për mua, një drejtor kompanie që rekruton dikë për një pozicion përgjegjësie, jo sepse ai është më i miri, por sepse është transgender, është një skllav. Megjithatë, të gjithë këta skllavë kanë, të paktën në letër, të gjitha liritë e tyre politike.

L’Express: Në cilat aktivitete keni marrë pjesë që pas largimit nga Kremlini?

Vladislav Sourkov: Jetoj jetën time private, të cilën nuk e flas kurrë në publik.

L’Express: A do të thotë kjo që faza aktive e aktivitetit tuaj politik ka mbaruar? A keni krijuar gjithçka që donit të krijonit?

Vladislav Sourkov: Siç thashë, sistemi që ndihmova të krijohej është 99.9% ashtu siç e imagjinova. Nuk e di ende si të merrem me atë 0.1% të mbetur: a është një variacion i vogël i planit që nuk ka rëndësi, apo është një harresë e madhe, një gabim nga ana ime? Do ta mendoj...

Shënim i L'Express': Pse u invervistua Vladislav Sourkov

Titulli origjinal: Vladislav Sourkov, magjistari i Kremlinit: " Rusia do të zgjerohët në të gjitha drejtimet, sa të dojë Zoti"

Intervista me Vladislav Sourkov është si të hysh në kokën e Putinit," thotë Charles Haquet, redaktor i shërbimit Botëror të L'Express, i cili ka realizuar këtë intervistë. Në të vërtetë, Vladislav Sourkov ka këshilluar presidentin rus për 20 vjet dhe ka formuar një sistem politik që ai vetë e quajti "putinizëm".

Disa mund të pyesin sigurisht pse L'Express i ofron këtë tribuna njeriut që, sipas disa burimeve, ka luajtur një rol kyç në aneksimin e Krimesë dhe të rajoneve separatiste. Pjesa tjetër e përgjigjes na jepet eurodeputeti Raphawl Glucksmann, i cili e njeh mirë figurën: Nëse liderët perëndimorë do të kishin lexuar Sourkov, ata do ta kishin kuptuar më shpejt se politika e tyre e pajtimit nuk do t’i çonte askund.

S.G/Shqiptarja.com

TAG:
• lufta ne ukraine
• Rusi
• Vladislav Sourkov