SHBA-të mblodhën informacione vitin e kaluar se avokatët ushtarakë të Izraelit paralajmëruan se kishte prova që mund të mbështesnin akuzat për krime lufte kundër Izraelit për fushatën e tij ushtarake në Gaza - operacione të varura nga armët e furnizuara nga Amerika, thanë pesë ish-zyrtarë amerikanë.

Informacioni i pa raportuar më parë, i përshkruar nga ish-zyrtarët si ndër më të habitshmit e ndarë me politikëbërësit kryesorë të SHBA-së gjatë luftës, vuri në dukje dyshimet brenda ushtrisë izraelite në lidhje me ligjshmërinë e taktikave të saj, të cilat binin ndesh ashpër me qëndrimin publik të Izraelit në mbrojtje të veprimeve të tij.

Dy nga ish-zyrtarët amerikanë thanë se materiali nuk qarkulloi gjerësisht brenda qeverisë amerikane deri në fund të administratës Biden, kur u shpërnda më gjerësisht përpara një informimi të kongresit në dhjetor 2024.

Inteligjenca thelloi shqetësimet në Uashington mbi sjelljen e Izraelit në një luftë që sipas saj ishte e nevojshme për të eliminuar luftëtarët palestinezë të Hamasit të përfshirë në infrastrukturën civile - i njëjti grup, sulmi i të cilit ndaj Izraelit më 7 tetor 2023 shkaktoi konfliktin. 

Zyrtarët amerikanë shprehën alarm për gjetjet, veçanërisht pasi numri në rritje i viktimave të civilëve në Gaza ngriti shqetësime se operacionet e Izraelit mund të shkelnin standardet ligjore ndërkombëtare mbi dëmet kolaterale të pranueshme.

Izraeli ka vrarë më shumë se 68,000 palestinezë gjatë një fushate ushtarake dyvjeçare, thonë zyrtarët e shëndetësisë në Gaza. Ushtria izraelite ka thënë se të paktën 20,000 nga viktimat ishin luftëtarë.

Reuters foli me nëntë ish-zyrtarë amerikanë në administratën e ish-Presidentit Joe Biden, përfshirë gjashtë që kishin njohuri të drejtpërdrejtë për inteligjencën dhe debatin pasues brenda qeverisë amerikane. 

Raportet për mospajtim të brendshëm të qeverisë amerikane mbi fushatën e Izraelit në Gaza dolën gjatë presidencës së Bidenit. Ky rrëfim - bazuar në kujtime të hollësishme nga ata të përfshirë - ofron një pamje më të plotë të intensitetit të debatit në javët e fundit të administratës, të cilat përfunduan me inaugurimin e Presidentit Donald Trump në janar.

Ambasadori izraelit në SHBA, Yechiel Leiter, refuzoi të komentojë kur u pyet për një përgjigje në lidhje me inteligjencën amerikane dhe debatin e brendshëm të administratës Biden rreth kësaj çështjeje. As zyra e kryeministrit izraelit dhe as zëdhënësi i ushtrisë izraelite nuk iu përgjigjën menjëherë kërkesave për koment. Debati u intensifikua në ditët e fundit të mandatit të Bidenit

Informacioni nxiti një takim ndëragjencor në Këshillin e Sigurisë Kombëtare, ku zyrtarët dhe avokatët debatuan se si dhe nëse do t'u përgjigjeshin gjetjeve të reja.

Një konstatim i SHBA-së se Izraeli po kryente krime lufte do të kërkonte, sipas ligjit amerikan, bllokimin e dërgesave të ardhshme të armëve dhe ndërprerjen e shkëmbimit të informacionit me Izraelin. Shërbimet e inteligjencës së Izraelit kanë bashkëpunuar ngushtë me SHBA-në për dekada të tëra dhe ofrojnë informacione kritike, në veçanti, rreth ngjarjeve që ndodhin në Lindjen e Mesme.

Bisedat e administratës Biden në dhjetor përfshinë zyrtarë nga e gjithë qeveria, përfshirë Departamentin e Shtetit, Pentagonin, komunitetin e inteligjencës dhe Shtëpinë e Bardhë. 

Debati amerikan nëse izraelitët kishin kryer krime lufte në Gaza përfundoi kur avokatë nga e gjithë qeveria amerikane përcaktuan se ishte ende e ligjshme që SHBA-të të vazhdonin të mbështesnin Izraelin me armë dhe inteligjencë, sepse SHBA-të nuk kishin mbledhur provat e veta se Izraeli po shkelte ligjin e konfliktit të armatosur, sipas tre ish-zyrtarëve amerikanë.

Ata arsyetuan se inteligjenca dhe provat e mbledhura nga vetë SHBA-të nuk vërtetonin se izraelitët kishin vrarë qëllimisht civilë dhe humanitarë ose kishin bllokuar ndihmën, një faktor kyç në përgjegjësinë ligjore.

Disa zyrtarë të lartë të administratës Biden kishin frikë se një zbulim zyrtar i SHBA-së për krime lufte izraelite do ta detyronte Uashingtonin të ndërpriste mbështetjen për armët dhe inteligjencën - një veprim për të cilin ata shqetësoheshin se mund ta trimëronte Hamasin, të vononte negociatat për armëpushim dhe të ndryshonte narrativën politike në favor të grupit militant. Hamasi vrau 1,200 persona dhe rrëmbeu 251 të tjerë në sulmin e tij të 7 tetorit 2023, duke nxitur reagimin ushtarak të Izraelit.

Vendimi për të vazhduar kursin i acaroi disa nga ata të përfshirë, të cilët besonin se administrata Biden duhet të kishte qenë më e fuqishme në kritikat ndaj abuzimeve të dyshuara të Izraelit dhe rolit të SHBA-së në mundësimin e tyre, thanë ish-zyrtarë amerikanë.

Presidenti Trump dhe zyrtarët e tij u informuan nga ekipi i Bidenit mbi inteligjencën, por treguan pak interes për këtë temë pasi morën pushtetin në janar dhe filluan të anonin më fuqishëm nga izraelitët, thanë ish-zyrtarët amerikanë./Reuters