Kohë të vështira për teknologjinë

Amazon njoftoi 18,000 shkurtime të vendeve të punës, vlera e tregut të Apple ra nën 2 trilion dollarë dhe pati më shumë lajme të këqija nga Tesla: ka qenë një javë tjetër e vështirë për kompanitë e mëdha të teknologjisë amerikane. Por nuk ka qenë një ngjarje e veçuar: ngjarjet e kësaj jave kanë qenë një vazhdim i një tendence rënëse për teknologjinë gjatë vitit 2022, gjatë së cilës çmimi i aksioneve të Teslas ra 65%, Metas me 64%, Netflix me 51% dhe Apple me 27%. Janë disa nga faktorët që qëndrojnë pas problemeve të sektorit.

Zgjerimi gjatë pandemisë

Amazon rriti shkurtimet e planifikuara të vendeve të punës këtë javë nga 10,000 në 18,000, siç pranoi shefi ekzekutiv i saj “ne kemi punësuar me nxitim gjatë viteve të fundit”. Andrew Jassy shtoi se është një “ekonomi e pasigurt”, një faktor kyç, pasi rritja e korporatave e lidhur me pandeminë përballet me një ngadalësim të ekonomisë së SHBA dhe asaj globale.

Në mars 2020, fuqia punëtore globale e Amazon ishte 628,000, por u rrit në 1.5 milion pasi konsumatorët u orientuan drejt blerjeve online gjatë pandemisë. Shkurtimet më të fundit do të përqendrohen në degën e dyqaneve – e cila mbulon online, shitjet me pakicë, magazinimin dhe pikat fizike – dhe burimet njerëzore. Gjithashtu këtë javë, Salesforce, firma e softuerit të bizneseve, tha se po shkurtonte rreth 8,000 vende pune, ose 10% të fuqisë punëtore të saj. Marc Benioff, CEO i Salesforce, tha se kompania ishte zgjeruar më shumë se sa duhej.

“Ndërsa të ardhurat tona u rritën ndjeshëm gjatë pandemisë, ne punësuam shumë njerëz që çuan në këtë rënie me të cilën po përballemi tani, dhe unë marr përgjegjësinë për këtë,” u shkroi Benioff punonjësve.

Mark Zuckerberg, CEO i kompanisë mëmë të Facebook dhe Instagram, Meta, njoftoi planet për të shkurtuar 11,000 vende pune në nëntor dhe pranoi se kishte zgjeruar biznesin gjatë pandemisë, me supozimin se rritja e aktivitetit në internet do të vazhdonte. “Fatkeqësisht, nuk shkoi ashtu siç prisja,” tha ai.

Sipas faqes së internetit Layoffs.fyi, firmat e teknologjisë larguan më shumë se 150,000 punëtorë të tepërt në nivel global vitin e kaluar. Ekspertët presin që të ketë më shumë, pasi zgjerimi i tepërt përballet me një rënie në ekonomitë e SHBA dhe asaj globale. “Ka të ngjarë që kjo tendencë e largimeve nga puna do të vazhdojë në teknologji, veçanërisht pasi reagimi i tregut ndaj kompanive me shkurtime të moderuara duket të jetë pozitiv – investitorët i shohin këto si masa të arsyeshme për uljen e kostove,” thotë Joshua White, asistent profesor i financës në Universitetin Vanderbilt.

Një ekonomi globale e trazuar

Indeksi i besimit të CEO-ve, një studim mujor i bosëve të SHBA-së, ka arritur nivelin më të ulët që nga kriza financiare e vitit 2008. Sipas James Knightley, kryeekonomist ndërkombëtar në grupin bankar ING, kjo është një pararojë e shkurtimeve të vendeve të punës midis bizneseve. Firmat e teknologjisë tashmë po e reflektojnë këtë gjë.

“Kur CEO-t janë kaq pesimistë, kjo sugjeron që Amerika e korporatave po kërkon të ulë kostot, gjë që nënkupton një kërcënim në rritje për humbje të vendeve të punës dhe rënies së shpenzimeve kapitale”, thotë Knightley.

Ai shton se reklamimi, aktivitet që siguron pjesën dërrmuese të të ardhurave për kompani si Meta dhe Twitter, do të sjellë një kursim shtesë të kostove.

Knightley sugjeron që rritjet agresive të normave të interesit – duke përfshirë në SHBA, MB dhe BE – duhet të arrijnë qëllimin e tyre për të ulur inflacionin, por, tani për tani, kostoja e jetesës mbetet e lartë në ekonomitë kryesore dhe po ushqehet me fuqinë e shpenzimeve familjare. Ky është një problem për kompanitë e teknologjisë në një sërë frontesh, nga kërkesa për makina elektrike te abonimet e streaming “Prandaj, jemi në një situatë ku familjet tashmë po ndjejnë dhimbje nga rritja e shpejtë e kostos së jetesës dhe kjo vetëm do të shoqërohet nga kosto më të larta të huamarrjes, dhe shqetësimi se bizneset kanë filluar të adoptojnë një qëndrim më mbrojtës me humbje. Dhe vendet e punës do të vazhdojnë të shkurtohen”.

Rënia që rezulton në shpenzimet e familjeve do të ketë ndikim në kompanitë e teknologjisë. “Me konsumatorët gjithnjë e më të shqetësuar për perspektivën ekonomike, do të shohim shkurtime të shpenzimeve të tepërta, nga të cilat mallrat dhe shërbimet e konsumit online përbëjnë një pjesë të konsiderueshme.”

Probleme në Kinën e goditur nga COVID-i

Apple ra nën 2 trilion dollarë këtë javë, një vit pasi u bë kompania e parë që arriti një kapitalizim tregu, në një vlerë prej 3 trilion dollarësh. Aksionet e saj janë goditur nga ndërprerja e lidhur me bllokimin e prodhimit të iPhone në Kinë, qendra e saj kryesore e prodhimit, e cila çoi në një ulje të pritshmërive të analistëve për shitje gjatë periudhës fitimprurëse festive, për shkak të mungesës së modeleve të nivelit të lartë si iPhone 14 Pro.

Bllokimi prej Covid është hequr në qendrën kryesore të prodhimit të Apple, Zhengzhou, por investitorët kanë frikë se kompania do të ndalë një seri rritjeje prej 14 tremujorësh për tre muajt e ardhshëm.

Tesla gjithashtu është prekur. Dje uli çmimet për makinat e saj Model 3 dhe Model Y në Kinë, tregu më i madh në botë i automjeteve elektrike dhe burimi i rreth 40% të shitjeve të prodhuesit të makinave. Sipas Shoqatës së Makinave të Pasagjerëve të Kinës, dërgesat e Teslas arritën në nivelin më të ulët në pesë muajt e fundit të 2022.

Një mjedis më i dobët konsumator në Kinë dhe konkurrenca në rritje janë një problem për Teslën, thotë Jeffrey Osborne, analist në kompaninë financiare amerikane Cowen, por ai shton: “Shqetësimi i investitorëve është për të gjitha tregjet, siç supozon vlerësimi afatgjatë. Kompania do të ketë madhësinë e Toyota-s deri në fund të dekadës me 8-9 milion makina në vit.” Tesla dorëzoi 1.3 milionë automjete vitin e kaluar.

Elon Musk dhe Twitter

Problemet e Twitterit kërkojnë një analizë të veçantë për shkak të faktorit Musk, edhe pse fokusi i tij i fundit në platformën e mediave sociale ka ndikuar edhe në çmimin e aksioneve të Tesla-s, ku ai është CEO.

Musk e bleu Twitterin për 44 miliardë dollarë në tetor dhe menjëherë ka hequr rreth 3750 punonjës, ose gjysmën e fuqisë punëtore. Punonjësve iu tha se kjo po bëhej për të “vendosur Twitter-in në një rrugë të shëndetshme”, duke reflektuar faktin se kompania ka patur humbje në 10 nga 12 vitet e fundit. Musk ka lënë të kuptohet gjithashtu për punësime të tepërta, duke thënë se ka pasur shumë menaxherë, ndërsa ai gjithashtu ka paralajmëruar për një goditje të afërt të biznesit të reklamave, shkaktuar nga një rënie ekonomike.

Pra, ka ngjashmëri me kompanitë e tjera të teknologjisë, por ka edhe probleme të vetëshkaktuara. Twitter tani ka shumë borxhe pas një huamarrje prej gati 13 miliardë dollarë, e cila do të kushtojë më shumë se 1 miliardë dollarë në vit dhe kështu do të ushtrojë presion mbi kostot, ndërsa Musk ka pranuar se shqetësimet për administrimin e platformës nga ana e tij, kanë shkaktuar një “rënie masive” në të ardhurat nga reklamat. Mund të argumentohet se Twitter është një rast unik. / The Guardian – Bota.al

K.T./Shqiptarja.com

TAG:
• teknologji
• Rrjetet sociale
• elon musk
• Amazon