Konica, letër Nju Jork Tajms: Nuk
mbulohen të gjitha gratë shqiptare

Debatit të asaj kohe për mbulimin e femrave në Shqipëri Faik Konica i është përgjigjur me një shkrim në “The Neë York Times”: Gratë në fshatrat e Shqipërisë nuk kanë dalë kurrë të mbuluara. Vetëm në qytete, ku në kohën e sundimit turk kish forca ushtarësh të vendosur, mbuloheshin gratë me qëllim për të shpëtuar nga syt’ e ushtarëve që mund t’u bijin në qafë…. Në Shkodër e Elbasan edhe gra katolike e ortodokse e mbajnë mbulesën e faqes…

Ka ndodhë shpesh që të debatohet për mbulimin e femrave në Shqipëri, duke pretetenduar se kjo ka qenë traditë gjithëshqiptare, vecanërisht për fenë muslimane. Nuk pretendoj që do t’i shtoj gjë atij debati, madje e kam shmangur në gazetën Dielli dhe nuk i kam botuar shkrimet e derguara, veçanarisht ato të fanatikëve, që duan me çdo kusht, në emër të lirisë fetare, kthimin masiv të mbulesës për gratë muslimane, – thjesht desha të sjell në origjinal reagimin e Faik Konicës ndaj gazetës prestigjioze The Neë York Times Times. Ishte koha kur shtypi amerikan i furnizuar nga ai ballkanik, por edhe nga korrespondentët e atjeshëm, po shkruanin për Shqipërinë si për një vend musliman fanatik. Kjo pas kryengritjes që pat ndodhë në qarkun e Gjirokastrës.

Në fakt ai që u cilësua rebelim iu atribua jugorëve, por bashkë me Ethem Toton, kishte dhe ushtarakë veriorë, dy prej të cilëve u zunë të gjallë, kapitenin Ismail Gjylbegu dhe Gegë Marka Gega. Gjithësesi nuk është kryengritja objekt i këtyre radhëve, por mbulesa e grave. Shkaku i shtimit të shkrimeve kundër Shqiperise, ishte pikërisht plasja e rebelimit dhe shtypi iu lëshua Shqipërisë me të gjitha bateritë… Në gazetën Dielli të 7 qershorit 1937, në faqen e parë, në kolonën  e mesit, botohej reagimi i Konicisë nën titullin e shkruar me shkronja kapitale: ” NUK MBULOHEN TË GJITHA GRATË”!

Editori i atëhershëm i Diellit, Nelo Drizari, shkruan në hyrje të shkrimit:”Me titullin e sipërm, Ministri i Mbretërisë Shqiptare në Ëashington, Faik Konitza, i shkroi një letër gazetës The Neë York Times në lidhje me lajmet e shtrembëruara në një pjesë të madhe të shtypit amerikan. Nga letra, botuar me 24 të muajit maj, Dielli boton pjesën e mëposhtme, shkruante Drizari:

“Munt t’ju përhiroj për kryeartikullin mi Shqipërinë? Ay që e shkruan e kupton mirë ndodhjen e vendit. Vetëm dua të bëj një përjashtim mi një pike, shkruante Faiku.
“Gratë në fshatrat e Shqipërisë nuk kanë dalë kurrë të mbuluara. Vetëm në qytete, ku në kohën e sundimit turk kish forca ushtarësh të vendosura, mbuloheshin gratë me qëllim për të shpëtuar nga syt’ e ushtarëve që mund t’u bijin në qafë….Në disa vende, si Shkodra, Elbasani, edhe gratë katolike edhe ortodokse e mbajnë mbulesën e faqes, dhe meqë e kishin bërë zakon, kjo modë arriu gjer aty’ shpejti. Mund të themi se vetëm nja 10 për qind nga gratë e Shqipërisë e kanë mbajtur mbulesën e faqes.

Me që bie fjala, i vjen njeriut për të qeshur me disa gazeta, kur këndon në faqet e tyre se gjoja shqiptarët janë “Muhamedanë fanatikë”, kurse mbajmë ment që në syt’ e Turqisë, shqiptarët ishin atheist, të cilët kurdoherë edhe talleshin me fenë!
“Vëndi ku plasi Lëvizja kryengritëse”, vazhdon Ministri Konitza, “janë nga viset më të përparuara të Shqipërisë. Njeriu në krye të kësaj lëvizjeje qe Et’hem Totua, i cili, mjaft i mençur, nuk tregoi as gjykim as dashuri-vendi në këtë rast.”, përfundon Konitza. Komenti është i tepërt.


Shkrimi u publikua sot (23.01.2014) në gazetën Shqiptarja.com (print)

Redaksia Online
(d.d/shqiptarja.com)