Mesila Doda te '5 pyetjet': Reforma
në Drejtësi miratim me referendum

Deputetja Mesila Doda e ka quajtur reformën në drejtësi si të domosdoshme për vendin. Në një intervistë për Report TV tek “5 pyetje nga Babaramo”, deputetja Doda hodhi idenë e një referendumi për të miratuar reformën në drejtësi dhe jo gjetjes së konsesusit mes partive.

"Ajo që besoj e dëshiroj janë dy gjëra që kanë hendek, ama unë besoj se ajo është jetike për vendin. Unë besoj se kjo reformë duhej të ishte bërë dje, jo sot që është vonë sepse kudo që ta këpësh sistemin kemi një emërues e problematikë të përbahskët që është sistemi i drejtësisë.
Kjo do të thotë se duhet të jemi të kujdesshëm e të fokusuar për ta kryer këtë reformë pasi cdo gjë përfundon në drejtësi dhe drejtësia në vendin tonë shpërndan pak ose aspak të drejtë"-tha Doda


Intervista e plotë
 
Mesila Doda: Ja përse duhet të kalojnë në referendum ndryshimet kushtetuese. Ja projekti im për të ardhmen me PDIU-në
Deputetja Mesila Doda në një intervistë përballë gazetarit Ilir Babaramo sqaron të gjitha arsyet se përse këmbëngul që “pika mbi i” reformës në drejtësi, t’i vendoset në referendum. Doda, pa doreza, deklaron se është e çuditshme sesi deri më tani debati është fokusuar tek forma dhe jo tek përmbajtja. Ajo veçon që opinioni publik është “i bombarduar” me akuza politike rreth formës së kësaj reforme, por asgjë nuk dihet sesi po planifikohet që të jetë kjo reformë në “terren”. Një merak që Doda e ka janë ish-gjyqtarët e periudhës së komunizmit që me vullnet të lirë apo të diktuar kanë dhënë dënime të ashpra.

Ilir Babaramo: Do të doja ta nisnim bisedën nga kryefjala e aktualitetit politik, që është reforma ne drejtësi. Besoni që do të kalojë kjo reformë apo?

Mesila Doda: Atëherë, ajo që besoj unë dhe ajo që dëshiroj në fakt janë dy gjëra që duhet të them se kanë një farë hendeku me njëra- tjetrën. Së pari, reforma në drejtësi është tepër jetike për vendin, ndaj mendoj që kjo reformë duhet të ishte bërë dje, jo sot që është shumë vonë. Sot, ne të gjithë gjendemi përballë një problematike të përbashkët që është sistemi i drejtësisë në vend. Kjo do të thotë që duhet të jemi jo vetëm të kujdesshëm, por dhe të fokusuar për të kryer reformën në drejtësi, pasi çdo gjë në sistemin tone, megjithëse nuk përceptohet nga të tërë, fillon dhe mbaron tek drejtësia. Dhe, drejtësia deri më sot në Shqipëri është vërtetuar që e shpërndan pak ose aspak të drejtën.

Babaramo: Do të arrihet konsensusi mes dy partive të mëdha?

M. Doda: Kjo nuk është çështja thelbësore për mua. Personalisht nuk më intereson fare procesi që duhet të ndjekin  partitë, pasi në fakt këto lloj ndryshimesh, që janë kaq të mëdha, e që kanë të bëjnë me ndryshimin e mbi 40 neneve duhet me patjetër të shkojnë me referendum. Duhet të shkojnë tek njerëzit dhe draftet, për të cilat duhet të punohet dhe të ripunohet e të bëhën pjesë e një debati të madh publik. Për mua këto drafte duhet patjetër të “zbresin” tek qytetarët.  A nuk janë të lodhur të gjithë qytetarët më këto marrëveshje të tipit që bien dakord të dy partitë sesi të përfitojnë për vete dhe në fakt shkatërrojnë sistemin? A nuk janë të gjithë të lodhur nga marrëveshjet e natës mes dy partive që krijojnë kushte të këqija për vendin dhe për gjithë sistemin? Të gjithë i kemi parë gjatë kësaj kohe se çfarë ndodh. Për mua ky konsensus nuk sjell aspak rezultate të mira, përkundrazi sa të rrijmë e të shqetësohemi për konsensusin mes partive të mëdha, ftoj qytetarët që të mos e humbasin fillin në debatet për konsensuset politike apo debatet mes 3/5 apo 2/3, por të fokusohemi tek ajo që na prek të gjithëve; reforma në vetvete...

Babaramo: Gjithsesi ju mendoni që duhet shkuar në referendum me një projekt konsensual apo me projekte të ndryshme?
 
M. Doda: Unë nuk po flas për një konsensus, unë po flas për një debat.

Babaramo: Përdorët termin referendum, duhet të kalojmë në një referendum, mirë po me çfarë projekti duhet të shkohet, me konsensus apo të njëanshëm?

M. Doda: Atëherë, unë mendoj që projekti duhet të ketë konsensus sa më të gjerë. Absolutisht, nuk ka diskutim që projekti duhet të ketë konsensus sa më të gjerë, por kjo nuk do të thotë që nuk mund të shkojnë dy drafte fjala vjen apo për nene të caktuara ku të ketë dy mundësi zgjedhjesh apo më shumë. Fjala vjen, po marrim një prej çëshjeve që unë kam ngritur, është çëshja e eksperiencave në trupa gjyqësore, të cilat do të krijojnë trupa të tjerë. Unë e kam shkruajtur para disa vitesh që këto lloj “krijesash” gjyqësore dhe juridike u dashkan të kenë një eksperiencë pune të paktën 20 vjeçare.

Por e di se çfarë do të thotë kjo?! Do të thotë që të nxjerr jashtë loje të gjithë magjistratët e rinj që janë rritur profesionalisht përgjatë kësaj periudhe dhe do të thotë ta lësh dhe një herë të gjithë sistemin në duart e atyre, të cilët kanë punuar edhe para viteve ‘90 dhe që puna e tyre është e lidhur me ish-sistemin komunist. Kjo do të thotë që sot në këtë kohë ta rijapësh sistemin e drejtësisë në duart e personave që kanë ngarkesa nga e të kaluara komuniste. Për mua ky është dështimi i sistemit. Ose përndryshe do të duhej që edhe këtu të sanksionohej fakti që personat të cilët kanë punuar në ish-sistemin, personat që kanë dhënë dënime penale, dënime me vdekje, sepse ashtu i kërkonte sistemi i atehershëm të përjashtohen nga mundësia që të jenë përzgjedhës të trupave të reja gjyqësore, por edhe kjo mund te jete një prej kërkesave që të vendoset me referndum

Babaramo: Ju thoni se reforma duhet të jetë me konsensus sa më të gjerë, por të kalojë dhe në referendum. Çfarë duhet të kuptojmë saktësisht?

M. Doda: Mund të ketë dy ose më shumë variante nga ekspertët apo personat politikë që prononcohen për njërën prej pikave, por fjala e thënë nga politika nuk duhet të jetë e fundit. Le të flasim me shembuj. Ajo që unë vërej deri tani është se është folur shumë për formën, ka konsensus nuk ka konsensus, ndërsa për përmbajtjen njerëzit dinë pak ose aspak. Për shembull, ju e dini që një nga gjërat që presupozohet në draftet që diskutohen është krijimi i atyre që quhen trupat gjykatës të ASISI-t dhe që janë të asistuarit.

Pra, mund t’ju qëllojë juve apo shumë personave të tjerë, që do t’iu duhet të shkojnë të gjykojnë një aksh kriminel që ka bërë gjëma dhe për mua kjo krijon prapë një dyshim shumë të madh. Kështu, nëse im bir, i cili është një i ri 21 vjeçar, i duhet të që të shkojë të gjykojë krimin e një krimineli me emër, a do ta marrë ai përsipër që t’i hyjë këtyre “meseleve”?! E dini që do të jenë njerëz të thjeshtë që do të ndëshkojnë dhe do të bëjnë kundërgjykimin e kriminelëve me shumë emër?! Dhe unë prapë këtu ngre pikëpyëtjet e mia sesa efiçentë dhe sesa drejtësi do të ketë drejtësia, pasi Shqipëria është një vend kaq i vogël. Nëse unë, ti, motra, vëllai, fëmija im, im, i yti nuk e bën për shumë arsye që nga koha e zënë e deri tek frika, kush do të ekzekutojë këtë formë drejtësie që po mundohen të “importojnë”. Prandaj, këtu unë kam një pikëpyetje për sistemin dhe për këtë reformën që po tentohet të na serviret.

Unë për veten time kam pikëpyetje shumë të mëdha se përse këto çështje nuk janë shtruar në debat public. A mund të më jepni një përgjigje? Prandaj dhe unë vazhdoj të ngre zërin. Nuk mund të mbyllet kjo çështje duke thënë se e sollën ekspertë që janë shumë të mirë dhe këtu nuk lëviz asgjë. Jo, kjo gjë duhet të jetë pjesë e një debati publik. Unë besoj që juristët në gjykim janë më të mirë sesa një juri popullore, por ky është mendimi im dhe një pjesë e shqiptarëve mundet ta kenë ndryshe këtë ide dhe do të votonin ndoshta pro jurisë popullore. Pra, le të themi që të gjitha pikat e kësaj reforme janë të debatueshme, por nuk mund të ndryshohen 40 nene të Kushtetutës dhe për këtë të mjaftojë që të bien dakord dy partitë e ashtuquajtura të mëdha.

Padyshim që ne do të duhet të shkojmë me referendum në popull për reformën në drejtësi. Po ta vini re, mospajtimet ndërmjet dy kaheve politike janë shumë interesante, pasi vazhdojnë të gjithë grinden për numrin e votave  me të cilat duhet t’i zgjedhim gjyqtarët; me 93 apo me 84 vota! Pra thellë-thellë i gjithë problemi është; këta gjyqtarët që do të zgjedhim janë të mitë apo janë të tutë! Pra, dy forcat politike vazhdojnë ta mendojnë dhe konceptojnë sisteminin si të kontrollueshëm prej tyre.

Babaramo: Sipas jush, anëtarët e Gjykatës së Lartë duhet të zgjidhet me 2/3 apo me 3/5 e votave?

M. Doda: E para, përderisa Presidenti është vendosur që të zgjidhet me 3/5 e votave, nuk ka asnjë arsye që të vazhdojmë që të bëjmë nga këto lloj shpikjesh, sepse na ndodh pastaj si me RTSH-në, për zgjedhjen e drejtuesve të së cilës  kemi bërë nene që janë më të vështira sesa zgjedhja e Presidentit. Por nga ana tjetër mendoj që gjyqësori duhet të jetë krejtësisht më vete dhe politika një herë e mirë do të duhet të japë “dorëheqjen” nga diktimi i sjelljes dhe funksionimit të këtij sistemi.

Babaramo: Opozita akuzon kryeministrin se nëpërmjet këtij procesi po kërkon të vendosë nën kontroll sistemin. A e shihni një tendencë të tillë nga ana e tij?

M. Doda: Unë shikoj një tendencë të përgjithshme për të ndyshuar gjithçka në sistemin gjyqësor, por e shikoj si të pamenduar këtë reformë që na paraqitet. Për pjesën politike kjo do të jetë gjithëmonë një “frikë” në thojza e të gjitha palëve, të cilat marrin pjesë në system. Kjo, sepse është vërtetuar që secila palë që fshihet pas sistemit të reformës gjatë gjithë kohës synon që ta ketë nën kontroll atë. Por, ajo që kemi vënë re gjatë gjithë këtyre viteve është një tendencë që politika të mos lëshojë kurrë çfarë do gjëje që arrin të kapë. Kjo është arsyeja që edhe vendimarrja edhe zgjedhja e gjyqtarëve  duhet të shkëputet përfundimisht nga zgjedhja në Kuvend dhe nga njerëzit e politikës. Duhet të krijohet një sistem që zgjedh veten, i cili ka një vetëkontroll. Politika duhet të heqë dorë nga përdorimi i sistemit gjyqësor për interesat e saj.

Babaramo: Si e shikoni një hiperaktivitet  për reformën në drejtësi të dy ambasadorëve, ambasadorit Lu dhe asaj Vllahutin?

M. Doda: E shikoj si shumë pozitiv, sepse eshtë thembra e Akilit për të ndryshuar sistemin. Është një sistem, i cili nuk po shkon përpara, ka mbetur me ideologjinë e të kaluarës, është nënshtruar ndaj krimit le ta themi qartë ndaj investimi i tyre më duket absolutisht pozitiv.

Babaramo: Në 25 vjet pluralizëm kemi parë që në disa raste ambasadorët janë bërë palë dhe e kanë pasur më të lehtë që të bëhen palë me qeverinë kundër opozitës për efekt edhe të menaxhimit më të lehtë të situatës. A mendoni se kemi një rast të tillë, pasi dhe në shtyp është shkruar shumë për këtë?

M. Doda: Jo nuk e mendoj, edhe këtë deduksionin tuaj nuk e mendoj kështu, përgjithësisht është tentuar dhe është kërkuar që t’i jepet një mbështetje shtetit, por shteti do të duhet të që ndryshojë. Shqipëtarët do duhet të mësojnë të ndryshojnë shtetin vetëm me votë, sepse e gjejmë shpesh të njëjtin proces dhune edhe në anën tjetër të kufirit. Mendoj që gjatë gjithë kohës diplomacia e jashtme ka qenë në favor të një stabiliteti në vend. Është kjo që po ndodh sot në Shqipëri dhe që ka qënë dhe dje në Shqipëri, pra ka qenë gjithmonë një mbështetje e diplomacisë në ndihmë të shtetit dhe shtetasve shqiptarë, të strukturave zyrtare, por dhe të rregullave të demokracisë, sepse të mos harrojmë janë shprehur sa herë ka patur prishje të rregullave të demokracisë në vend.

Babaramo : Të flasim për reformën për rastin konkret, ka një ndarje të opinionit, si për shembull të kalojë kjo reformë siç e kërkojnë dy ambasadorët, ndërkohë dhe pala tjetër që thotë që ka një ekspertizë shumë më të specializuar që është Komisioni i Venecias.  Ju kë do të zgjidhnit nga këto dy opsione?

M. Doda: Atëherë, nuk ka një mbivendosje të qëndrimit të ambasadorëve në Komisionin e Venecias. Të gjithë palët përfshirë dhe ambasadorët thonë që këtu duhet një reformë dhe kanë mbështetur një grup ekspertësh për ta kryer këtë reformë. Nëse ekspertët kanë gabuar  në disa nene sigurisht që do të ketë një vëzhgim më të specializuar të Komisionit të Venecias, siç është fjala vjen rasti që unë evidentova para disa ditësh. Nuk mundet që në Kushtetutë të shkruhet që inspektorët e Vlerësimit Kalimtar të Kualifikimit të Gjyqtarëve ta kenë rrogën 6 milionë lekë dhe kjo të shkruhet në Kushtetutë, sepse është një marrëzi shumë e madhe. Kjo sigurisht duhet të ndryshojë, sepse nuk mund të shkojë dot një nen i tillë.

Babaramo: A janë të besueshëm këto lloj ekspertësh?

M. Doda: Për mua kjo është një gafë e atyre që kanë marrë përsipër që të rishkruajnë diçka kaq të rëndësishme që është Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë. Por, kjo nuk mund të ndërpresë domosdoshmërinë e reformës, meqë këta ekspertë kanë bërë gabim në 3-4 nene. Unë nuk jam dakord në shumë nga ato nene që ata kanë sjellë në draft, por kjo nuk do të thotë që projekti nuk ndryshon rrugës.

Të gjitha këto janë nene, të cilat duhet t’i nënshtrohen një gjykimi juridik dhe politik më të gjerë, prandaj dhe unë theksoj faktin që do të duhet një debat publik i gjerë dhe reforma nuk mund të mbahet dot e mbyllur, thjesht në çështjen ka konsensus apo nuk ka consensus. Mua më intereson shumë më tepër që përmbajtja të jetë e shëndetshme që të japë një produkt të mirë, se sa fakti që dy parti merren vesh natën për ta ndyshuar të nesërmen, sepse këto lloj ndryshimesh nuk sjellin produkte pozitive.

Projekti që i nënshtrohet një debati të mirë, një debati produktiv publik, siç është ky që dhe sot po flasim, siç ishin edhe deklaratat që kanë bërë deputetë të tjerë të Parlamentit të Shqipërisë apo personat, të cilët janë opinionistë, gazetarë, jurist. Pra, do të duhet që të kemi një mendim të koncentruar, i cili sjell një produkt cilësor që më pas shkon drejt referendumit.  Ideja e mbajtjes mbërthyer të sistemit dhe krijimit të monopolit mes forcave politike ka për të sjellë shumë probleme në sistemin e sotëm politik, por dhe në atë të drejtësisë si është ky rast.

Babaramo: Megjithatë kemi të bëjmë me një grup ekspertësh, i cili është në funksion të politikës, është përzgjedhur nga politika dhe janë çuar në Komision si përfaqësues të politikës…

M. Doda: …edhe kjo nuk më shkon, nuk ka asnjë arsye përse duhet të jenë përfaqësues partiakë, janë ekspertë të mirë të gjykatave, mund të jenë pedagogë të Drejtësisë, këshilltarë, gjyqtarë, persona të cilët kanë lidhje me sistemin. Natyrisht,  edhe njerëzit politikë duhet të përfshihen patjetër pa u mbyllur drafti, sepse kjo nuk është republikë ekspertësh, por republikë parlamentare.

Babaramo: Politikanët a duhet të imponohen që ky grup ekspertësh duhet të bëjë transparente punën për reformën? Se ne shikojmë që  puna e tyre është krejt e hermetike. Presim të dalë tymi i bardhë apo tymi i zi dhe modalitetet nuk janë bërë ende fort të qarta. Duhet të ketë një debat, cilat janë kriteret, normat që sanksionojnë në këtë reformë?

M. Doda: Ju jeni absolutisht në sinkron me shqetësimin tim. Ne nuk dimë asgjë se çfarë ndodh brenda këtyre mbledhjeve të mbyllura, ndërkohë që konkluzionet e tyre do të ndikojnë në jetën e secilit prej nesh. Kështu, nuk mund të shkojë dot më reforma duke e futur në xhepat e një eksperti apo të një eksperti tjetër. Duhet të jetë një platformë e mirë dhe duhet të diskutohet politikisht në të gjitha nivelet dhe më pas të kalohet në referendum me disa pika që mund të shikohen në më shumë se dy variante.

Babaramo: Në referendum do të ketë një projekt të përbashkët të shumicës?
M. Doda: Jo domosdoshmërisht, madje unë mendoj se në referendum shkohet atëherë kur për një çështje të caktuar ka më shumë se dy variante, si fjala vjen mund të jetë eksperienca 20 vjet apo 15 vjet e trupave të gjyqtarëve, ku këto mund të jenë dy çështje të ndyshme ku shqipëtarët mund të votojnë. Në vende të ndryshme të botës si dhe në Shtetet e Bashkuara të Amerikës referendumet janë diçka krejt normale dhe nuk kemi përse t’i konsiderojmë sikur janë fundi i botës. Referendumet duhet të shkojnë sa herë njerëzit kanë nevojë dhe nuk duhet të shikohen si një çështje monopol apo si një çështje e ndaluar.

Babaramo: Projekti i referendumit duhet të kalojë me parë në Parlament?
M. Doda: Jo nuk kalon referendumi nëpërmjet Kuvendit, me aq sa di unë. Duhet të mblidhen një sasi firmash të caktuara, varet nëse është referendum kombëtar apo lokal ose firmat e deputetëve, dhe më pas kalon në vendimmarrjen e Komisionit Qëndror të Zgjedhjeve. Ka një çështje që lidhet me limitet kohore, pra duhet të depozitohet brenda 3 mujorit të parë për të pasur mundësi që të kalohet përgjatë vitit, por edhe kjo është një vështirësi që gjen zgjidhje me vullnet të mirë.

Babaramo: Si e shikoni ju që ndërmjet Ramës dhe Metës nuk ka një dakortësi të plotë në lidhje me çështjen e reformës në drejtësi. Ju e konstatoni këtë?

M. Doda: Nuk besoj se më takon mua të komentojë marrëdhëniet ndërmjet zotit Meta dhe zotit Rama. Ndoshta kanë ide të ndryshme, pasi me aq sa kam parë zoti Meta e ka vendosur më shumë theksin tek konsensusi. Unë vazhdoj të them që sado që duan ta lëmë mënjanë sovranin dhe politika të ketë vullnet fuqiplotë, i vetmi që duhet të jetë me fuqi të plotë është populli.

Babaramo: Mosmarrëveshjet për reformën në drejtësi mund të na çojnë në zgjedhje të parakohshme?
M. Doda: Nuk besoj. Edhe mund të ketë në Shqipëri zgjedhje të parakohshme, por edhe për gjëra të tjera. Unë besoj që ajo që është më e vështirë sot dhe që vazhdon të bëhet sikur nuk shikohet është gjendja ekonomike, e cila është më e rëndësishme. Kjo gjë po ndodh para syve tanë dhe askush nuk po e vendos theksin në të, ndërkohë që Shqipëria është një vend i vështirë, pasi nuk ka një ekonomi reale të zhvilluar, pra nuk ka një industri, turizëm, bujqësi të zhvilluar, por është në një gjendje që do të jetë e vështirë edhe për shumë kohë. Nëse nuk ka një shkundje, një tendencë tjetër për ta parë realitetin, ashtu siç është, kjo do të jetë ajo që do të krijojë probleme politike më të mëdha.

Babaramo: Në raportet PDIU dhe PS ka një kontratë, ka një marrëveshje, a po respektohet kjo nga Partia Socialiste?

M. Doda: Me sa di unë ka pasur një kontratë të tillë në zgjedhjet vendore, kontratë nga e cila përfaqësues të PDIU-së konkurruan dhe fituan në njësitë administrative locale. Pjesa tjetër e marrëveshjes për përfaqësim në nivel qendror ka mbetur pothuajse pezull, pasi ka vetëm një zëvendësministër dhe një drejtor që është transferuar nga një drejtori në një drejtori tjetër. Besoj që bashkëpunimi në nivel qendror nuk është shumë efektiv deri më sot. Nuk di t’iu them se si do të shkojë në të ardhmen, por deri tani niveli i bashkëpunimit ka qënë i ulët.

Babaramo: Ky nivel i ulët bashkëpunimi mendoni se do t’i kushtëzojë marrëdhëniet e mëtejshme?

M. Doda: Them se po. Gjithçka do të varet nga gatishmëria e të dyja palëve. Por, edhe tendenca për të mohuar sot atë për çka ramë dakord dje nuk mendoj se është serioze në politikë. Vihet re një tendencë për të zvarritur çështjet kryesore që ne flasim. Fjala vjen, ju e dini që unë dhe zoti Idrizi depozituam një ligj për heqjen e medaljeve, titujve për personat që kishin lidhje me sistemin e kaluar, persona të cilët ishin përfshirë drejtpërdrejtë në krime, në tortura. Çfarë ndodhi të nesërmen që ne e kemi depozituar këtë akt? Shohim një akt thuajse të njëjtë. që e depoziton kryeministri për herë të parë si deputet…, pasi nuk kishte pasur as kohë ta kalonte në Këshillin e Ministrave.

E gjitha kjo është tendencë për të dubluar vendimet e një personi tjetër që ai presupozon që e ka aleat në koalicion, siç është zoti Idrizi, nuk besoj se është një gjë serioze për të. Megjithatë, duket si lojë fëmijësh, por duke qënë se ka mungesë idesh le të kopjojë dhe ato që ne i sjellim. Tek e fundit, janë zgjidhje që e ndryshojnë sistemin, pasi bëjnë ndarjen nga e kaluara, por ata nuk e kanë as këtë dëshirë dhe as tendencë për të zgjidhur çëshjet. Projekti i Ramës nuk ishte ky. Projekti që ai pati deklaruar në publik ishte të ndryshonte statusin e veteranit.

Babaramo: Ju e mbështesni atë apo është i cunguar?

M. Doda: Shiko, në vetvete thuajse kanë sjellë të njëjtin ligj si tonin. Thuajse i njëjti akt që ka bërë me ligjin për dosjet, por me dosjet hoqi diçka dhe vuri diçka tjetër, hoqi lustracionin dhe la hapjen e dosjeve pa emër. Kësaj here ka sjellë të njëjtin project, vetëm se komisioni që i rishikon këto tituj varet nga ministrat dhe kryeministri, ndërsa ne themi nga institucioni që i ka lëshuar medaljet, pra në qoftë se i ka lëshuar Presidenti do të duhet që të krijojë komisionin për të vlerësuar procesin dhe nga ana tjetër  e bëjmë kërkesë të ligjit praninë e institucionit të hapjes së dosjeve, sepse ky i fundit do të duhet që të jetë zë i rëndësishëm në këtë kapitull dhe të zbardhë veprimtarinë e këtyre personave. Kjo mungon në draftin e qeverisë.

Babaramo: Një tjetër projektligj pritet të shkaktojë debate, është ai i reformës zgjedhore. Ju mendoni se duhet të ndryshojë sistemi zgjedhor në Shqipëri?

M. Doda: Unë mendoj se ky sistem ka shumë probleme, pra është një system, i cili solli këtë Parlament që kemi, në të cilin ishin shumë elementë  të inkriminuar, përgjegjësinë për të cilët nuk e mbajtën në fakt personat të cilët i sollën, kryetarët e partive. Ligji i dekriminalizimit është një lloj shplarje fytyre që politika i bëri vetvetes.
Sistemi zgjedhor i sotëm ka disa problem, të cilat janë: së pari i jep një vullnet të pa kufi kryetarëve të partive, pra një kryetar partie dëshiron që të vërë të parin dikë dhe të dytin dikë tjetër dhe e arrin këtë gjë pa asnjë pengesë. Listat e mbyllura rrisin sensin diktatorial në partitë tona, pra ne nuk kemi kryetarë partish, por mbretër në krye të tyre dhe kjo po shkatërron nivelin demokratik brenda partive tona.

Së dyti, ne sot kemi vënë të gjithë sistemin zgjedhor në monitorim dhe në administrim të dy forcave kryesore, Partisë Socialiste dhe Partisë Demokratike. Që në këtë moment ne e kemi defektuar sistemin demokratik, sepse janë parti që kanë një konflikt të drejtëpërdrejtë interesi në lënien e forcave të reja, të cilat do të duan që të hynë në sistem dhe që mund të kenë sukses. Ne këtu nuk kemi diktaturë si dikur, por kemi një lloj partnership-i diktatorial bipolar. Le të themi që njëra palë dhe pala tjetër mund të bien dakord reciprokisht që të kontrollojnë sistemin herë njëra dhe herë tjetra dhe të mos lejojnë asgjë të re që të vijë dhe të ndryshojë raportet e pushtetit. Kjo nuk është demokraci në vend, sepse që në fillim i kemi hequr mundësinë çdo force të re që të ketë sukses.

Babaramo: Debati që ka lindur si propozim për vendosjen e primit që partia ose koalicioni që del i pari merr 10 mandate shtesë që të qeverisë më e sigurtë si ju duket?

M. Doda: Kjo shkon me atë që sapo fola. Nëse kemi një shtrembërim të vullnetit të zgjedhësve, kjo formulë shtrembëron akoma më tepër. Dikur zoti Alibeaj, para rreth 3 vjetësh, tha që do të duhej që jo vetëm të kishim një proporcional kombëtar, por dhe një korrektim për forcat të caktuara. Fjala vjen ka forca si FRD që kanë mbledhur rreth 30 mijë vota në shkallë vendi dhe nuk kanë asnjë përfaqësues në Kuvend. Tani themi akoma më keq, mund të ketë forca të cilat mbledhin 70-80 mijë vota dhe nuk do kemi pothuajse asnjë përfaqësues në Parlament dhe kjo quhet demokraci. Nuk e di përse shtrembërimi i votës së njerëzve quhet demokraci. Ky sistem ka një shtrembërim të thellë në thelbin e vet.

Babaramo: Ka ngelur për t’u zbatuar ligji për hapjen e dosjeve. Si duhet të veprohet?

M. Doda: Kjo është një shaka e rradhës dhe shqipëtarët duhet të fokusohen tek kjo çështje, pasi jemi mësuar që del një skandal më i madh se tjetri dhe thuhet që mos u merrni me këto, pasi janë gjëra të kohëve të vjetra. Në të vërtetë çështja është që ai mentalitet dhe ata njerëz që kanë drejtuar vazhdojnë të rikthehen dhe bashkë me ta dhe të njëjtat skema dhe të njëjtat metoda. Edhe ligji gjysmak që zoti Rama e futi me urgjencë të madhe, që e kishte marrë nga zonja Doda dhe zoti Idrizi, ka rreth një vit që ka kaluar në Kuvend. Është votuar, është aprovuar, kanë kaluar njerëzit në komision dhe vazhdon të mbetet peng edhe një vit pasi është votuar ligji, pasi nuk voton anëtarët e Komisionit dhe ta bëjë efektivë autoritetin. Ky nuk është vullnet, por një frikacakëri dhe një burracakëri e tmerrshme.

Babaramo: Në ligj a ka afate për ngritjen e komisionit?
M. Doda: Jo, përgjithësisht afatet janë për aktet nënligjore, por jo tek kjo çështje. Thuhet që ka mbetur shumë gjatë për shkak të çertifikatës së sigurisë, por çertifikata e sigurisë mund të nxirret brenda dy javësh dhe kjo e tre mujorit është thjesht një tendencë për të justifikuar, sepse nuk ka vullnet në këtë proces. Këtu njeriu duhet të bëjë një zgjedhje ose të jetë nga krahu i së drejtës, ose nga ai i kordonit të sigurisë në partinë tënde, një pjesë të cilës e ke ende në llogore.

Babaramo: Çfarë projektesh ka PDIU për 2016?

M. Doda: Do të duhet që të kalojë një periudhë e caktuar deri në momentin që të bëhet formal kalimi im tek kjo parti. Megjithatë përveç çështjes kombëtare, e cila është thelbësore për PDIU-në, dhe interpelancave për çëshjten çame dhe për çështje të tjera kombëtare, si bashkëpunimi ekonomik me Kosovën, çështja e shqipëtarëve të Maqedonisë, Preshevës, ne jemi të ndërgjegjshëm se kemi detyrimin kushtetues që të ndjekim të gjithë problemet e shqipëtarëve kudo ku ata jetojnë. Qëllim primar mbetet krijimi i një perspektive dhe një programi të ri të bashkimit ekonomik midis nesh, krijimi i një tregu të përbashkët të të gjithë shqipëtarëve me modelin e një Beneluxi shqiptar, me monedhë të përbashkët lekun.

Nga ana tjetër do ngulmojmë për një vëmendje më të madhe ndaj biznesit, pasi biznesi nuk duhet të konsiderohet si një pjesë e shoqërisë, të cilën duhet ta godasim. Janë këta që e mbajnë gjallë sistemin.

Tani që po flasim jemi duke punuar për një ligj të kujtesës historike të vendit. Ky ligj parashikon qasjen me të kaluarën në arsim, histori, art, respekti për martirët, pra një ligj, i cili zbatohet në të gjitha vendet e botës që kanë vuajtur diktaturat.

Babaramo: Mbështetja juaj do të jetë pa kushte?
M. Doda: Unë nuk do të votoj asnjë ligj që për mua nuk është i drejtë. E kam deklaruar dhe më parë, të gjitha ligjet që unë mendoj se nuk shkojnë në favor të shqipëtarëve, në favor të biznesit unë nuk do t’i përkrahë.

Ka patur mbështetjenga Kryeminsitri dhe lideri i opozitës për cështen e grave, për projektin e Akademisë Politike në mënyrë që të vijnë gra të ngritura në politikë.

Redaksia online
(F.T/shqiptarja.com)