Për zbulimin e radhës të paditurisë (injorancës)

Në vitin e parë të programit "Bachelor në gjuhë shqipe dhe letërsi" studentët dëgjojnë e mësojnë për një dorëshkrim të vjetër të shqipes, pa autor, që njihet si ANONIMI I ELBASANIT. Më lejoni të shkruaj këtu disa radhë nga një artikull i imi për këtë dokument të njohur, që sot na e servirën në median tonë si zbulimin e radhës:

"Ndër pasuritë e shumta që na ka lënë Lef Nosi spikat edhe dorëshkrimi që njihet tradicionalisht  si Anonimi i Elbasanit. I bërë i njohur në vitin 1949 prej njoftimit të Dhimitër Shuteriqit në shtypin e kohës e më pas në organet shkencore, ai u vlerësua si një zbulim tejet i rëndësishëm, me vlerë, në radhë të parë, për historinë e shkrimit shqip dhe alfabetin origjinal që përdorte. Dy vjet më vonë teksti u transliterua, u interpretua nga ana filologjike dhe u bë i lexueshëm nga kushdo falë punës së Injac Zamputit.

Por çështja e autorësisë dhe për rrjedhojë dhe koha e shkrimit, gjithsesi, mbeti një mister joshës për studiues të njohur të kohës, si Mahir Domi, Dhimitër Shuteriqi dhe vetë Injac Zamputi e më vonë Robert Elsie, i cili tash e quan të zgjidhur çështjen e misterit të autorësisë, duke përqafuar idenë e M.Domit (duke e saktësuar idenë e tij): autori është Grigori i Durrësit dhe dorëshkrimi i përket gjysmës së dytë të shek.XVIII, kohës kur ai ka qenë duke shërbyer pranë Manastirit të Shën Gjon Vladimirit pranë Elbasanit.

Robert Elsie e quan dorëshkrimin The Elbasan Gospel Manuscript (Dorëshkrimi elbasanas i ungjijve) dhe sipas tij i përket vitit 1761. Këtë shënim e mban edhe fotokopja e këtij dokumenti që gjendet në Bibliotekën Kombëtare (ndoshta depozituar aty prej vetë Elsies). Origjinali gjendet në Arkivin Qendror të Shtetit."

1. Pra, është gabim trashanik ta quash " anonimati i Elbasanit" Anonimin e Elbasanit. Shpresoj ta kuptoni dallimin.

2. Nuk është e vërtetë që nuk është lexuar dhe transliteruar ky dokument, si thotë zotëria në këtë intervistë, i pyetur nga tre  gazetarë që s'kanë dijeni për këto informacionet bazike të studentëve të vitit të parë. Niveli i tyre i dijes është më shumë se shqetësues.

3. Studiuesit shqiptarë që janë marrë me të i keni më sipër. Dhe në fund, jam marrë pakëz edhe unë.

4. Sigurisht nuk bëhet fjalë për një ungjill. Kush të dojë më shumë informacion për përmbajtjen e tij, mund t'i tregoj buletinin ku e kam botuar këtë shkrim.

5. Sasia e pasaktësive fetare të lëshuara nga goja e të intervistuarit është e panumërueshme. Nuk di nga t'ia nisësh për t'i treguar se gabohet.

Teuta nga Elbasani!

*Pedagoge në Universitetin e Elbasanit, krijuese e teksteve shkollore

Shkrimi u mor nga facebook 

S.G/r.k./Shqiptarja.com

TAG:
• gjuha shqipe