Rusia kërkon të kufizojë ndikimin e NATO-s në hapësirën post-sovjetike, Evropën Lindore

Rusia ka bërë publike një listë kërkesash për garanci sigurie nga NATO që synojnë të kufizojnë rolin e bllokut ushtarak perëndimor në Ukrainë dhe hapësirën ish-sovjetike. Javët e ngritjes së ushtrisë ruse pranë kufirit ukrainas kanë ngritur alarmin në Perëndim se Rusia mund të pushtojë Ukrainën që në janar. Ndërkohë Moska fajëson NATO-n për provokime dhe kërcënim të sigurisë së saj. Rusia ka thënë vazhdimisht se dëshiron një garanci ligjërisht të detyrueshme që Ukraina nuk do të bashkohet kurrë me NATO-n dhe se aleanca do të ndalojë zgjerimin e saj drejt kufijve rusë. Në listën e kërkesave të publikuara në faqen e Ministrisë së Jashtme ruse të premten, Moska i kërkon NATO-s të braktisë të gjitha aktivitetet ushtarake jo vetëm në Ukrainë, por edhe në Evropën Lindore, rajonin e Kaukazit dhe Azinë Qendrore.

Rusia i kërkon gjithashtu SHBA-së që të mos krijojë asnjë bazë të re ushtarake në territorin e shteteve ish-sovjetike dhe që NATO të garantojë se do të bllokojë anëtarësimin në të ardhmen për çdo ish-republikë sovjetike. Rusia kërkon që NATO të zotohet të mos vendosë trupa në Evropën Lindore pa pëlqimin rus, me aleancën që i ndalohet rritja e numrit të trupave pas atyre të vitit 1997, përpara se NATO të zgjerohej në Evropën Lindore. Propozimi do të ndalonte de fakto NATO-n nga dislokimi i forcave në vendet anëtare ish-komuniste, duke përfshirë Poloninë, Republikën Çeke dhe Baltik. Një pikë tjetër kërkon të ripohojë se Moska dhe aleanca e udhëhequr nga SHBA "nuk e konsiderojnë njëri-tjetrin kundërshtarë" dhe se të dy "do t'i zgjidhin të gjitha mosmarrëveshjet në mënyrë paqësore dhe do të përmbahen nga përdorimi i forcës". Ministria e Jashtme e Rusisë ia dorëzoi listën diplomatit vizitues amerikan Karen Donfried këtë javë dhe Presidenti Vladimir Putin përsëriti kërkesën e tij që bisedimet midis SHBA-së dhe NATO-s mbi garancitë ligjore ndërkombëtare për sigurinë e Rusisë të fillojnë "menjëherë".

Zëvendësministri i Jashtëm Sergei Ryabkov u tha gazetarëve në Moskë të premten se Rusia ishte "gati" që të shtunën për të filluar bisedimet e sigurisë me SHBA-në. Ai gjithashtu tha se Moska ishte "jashtëzakonisht e zhgënjyer" nga sinjalet që vijnë nga Perëndimi në lidhje me propozimet e Rusisë për garancitë e sigurisë.

Ndëkohë, SHBA tha se nuk do të negocionte pa kontributin e Evropës .

"Ne kemi arritur të angazhojmë Rusinë mbi shqetësimet strategjike për dekada," tha sekretarja e shtypit e Shtëpisë së Bardhë Jen Psaki. "Nuk ka asnjë arsye që ne nuk mund ta bëjmë këtë duke ecur përpara për të reduktuar paqëndrueshmërinë, por ne do ta bëjmë këtë në partneritet dhe koordinim me aleatët dhe partnerët tanë evropianë."

Një zyrtar i lartë u tha gazetarëve të premten se Shtetet e Bashkuara ishin të gatshme të diskutonin propozimet e sigurisë të paraqitura nga Rusia, por nuk ishin dakord me disa prej tyre.

"Ne jemi të përgatitur t'i diskutojmë ato. Thënë kështu, ka disa gjëra në këtë dokument që rusët e dinë se do të jenë të papranueshme," u tha zyrtari gazetarëve në kushte anonimiteti.

BE-ja hodhi poshtë të enjten ofertën e Rusisë për të bllokuar ambiciet e Kievit për NATO-n dhe përsëriti se do të imponojë "pasoja masive dhe kosto të rënda" ndaj Rusisë nëse vendi vendos të pushtojë Ukrainën. Në fillim të kësaj jave, Ryabkov paralajmëroi se Rusia do të përgjigjet "ushtararisht" nëse blloku ushtarak perëndimor nuk garanton fundin e zgjerimit të tij drejt lindjes.

Negociatat e vështira

Kërkesat gjithëpërfshirëse do të kenë pasoja të mëdha për balancën e fuqisë në kontinentin evropian dhe ekspertët thanë se Perëndimi nuk kishte gjasa të pranonte kushtet e paraqitura nga Rusia.

“Kërkesat nga Moska duket se e bëjnë çdo negociatë shumë më të vështirë. Kërkimi i kufizimeve në dislokimet dhe stërvitjet e NATO-s në territorin e vendeve anëtare të NATO-s ka të ngjarë të jetë një gjë jo fillestare në Uashington, "tha për The Moscow Times Matthew Rojansky, drejtor i Institutit Kennan të Qendrës Wilson në Uashington.

“Kremlini nuk mund të ketë një pritje realiste se do të marrë angazhime ligjërisht të detyrueshme të kësaj natyre nga NATO, por kjo mund të mos jetë çështja – përkundrazi mund të jetë formimi i negociatave nën hijen e një kërcënimi ushtarak të afërt ndaj Ukrainës dhe, si rrjedhojë, në Evropë”, shtoi Rojansky.

Rojansky theksoi se mesazhi nga Perëndimi për Rusinë ka qenë gjithashtu i qartë, se çdo “agresion i mëtejshëm kundër Ukrainës apo ndonjë shteti tjetër nuk do të tolerohet dhe do të përballet me një përgjigje të paprecedentë”.

“Në përmbledhje, këto do të jenë negociata të vështira, por ende shumë të rëndësishme.”

Ekspertët me bazë në Rusi dyshuan gjithashtu se Perëndimi do të pranonte kërkesat e fundit.

“Publikimi i marrëveshjeve të propozuara nga Rusia me SHBA-në dhe NATO-n për [sigurinë evropiane] mund të sugjerojë që Moska (me të drejtë) e konsideron të pamundur pranimin e tyre nga Perëndimi”, shkroi Dmitry Trenin, drejtor i Qendrës Carnegie Moscow, menjëherë pasi Rusia publikoi kërkesat. Trenin shtoi se Rusia “do të duhet të garantojë sigurinë e saj e vetme, me shumë mundësi me mjete ushtarako-teknike”.

Andrei Kortunov, kreu i Këshillit të Çështjeve Ndërkombëtare Ruse (RIAC), një institut kërkimor i lidhur me Kremlinin, tha se Kremlini me siguri nuk pret që Perëndimi të pranojë kërkesat e tij.

“Ky është një pozicion negocimi – [ Kremlini ] po përpiqet të marrë një shkallë të pranimit të pjesshëm. Natyrisht, ekziston një rrezik real për të bërë këto lloj kërkesash, veçanërisht nëse Perëndimi merr një qëndrim të ashpër, por qartësisht, Kremlini mendon se rreziku është i justifikuar në rrethanat ”, tha Kortunov për The Moscow Times.

G.MO/Shqiptarja.com

TAG:
• nato
• Rusi