Me këtë shprehje të fjalorit të përditshëm të popullit përkufizohet zakonisht një punë e bërë pa vëmendje, pa përgjegjësi, pa profesionalizëm, në një kohë të kufizuar apo sa për të kaluar rradhën.

Pra, tipare të tilla defiçitare, që  përmbledhin në përgjithësi kuptimin e shprehjes së vendosur në vend të titullit të këtij komenti, nuk mund të mos të të bien në sy menjëherë sapo lexon në Internet ato që janë shkruar pas një emërtimi me pretendime aktualisht mjaft serioze ose ambicioze: “Platformë e Partisë Demokratike për Dekriminalizimin e Kuvendit, Institucioneve dhe Administratës Publike”.

Këto pretendime do të priteshin me interes të veçantë në këtë periudhë, kur tema e dekriminalizmit është aktuale, madje edhe akute, në rrethanat që përshkojnë Shqipërinë sidomos nga përftimi prej saj i statusit të Shtetit kandidat për në BE deri në çeljen e shumëpritur të bisedimeve për anëtarësim në këtë Union.

Ndërkohë që ishin përfaqësuesit e lartë të kësaj force kryesore të opozitës politike të vendit, të cilët propozuan që  për t’iu dhënë fund prej deputetëve të saj bojkotit të punimeve të Kuvendit gjatë periudhës së mëparshme 6 mujore, të pranohej nga mazhoranca hartimi dhe hyrja në fuqi e një ligji të posaçëm për Dekriminalizimin.

Ndonëse vetë ky term ka më shumë karakter politik, se sa juridik, nga të dyja Palët e  Rezolutës së arritur dhe të nënshkruar më 24 dhjetor të vitit të kaluar (në prani të dy deputetëve të krahëve të veçantë të Parlamentit Evropian) u pranua që në ‘të të përfshihej edhe ky propozim. Propozim që do të materializohej me një projekt të hartuar nga Partia Demokratike në opozitë dhe që, pasi të kalonte nëpër “filtrin” e Komisionit të Venecias, do të miratohej në mënyrë gjithëpërfshirëse në Kuvend brenda 6 mujorit të parë të këtij viti. Një periudhë kohore kjo, që përkon edhe me zgjedhjet e reja të organeve të qeverisjes vendore.

Pikërisht në përputhje me këtë Rezolutë, Partia Demokratike e vlerëson parashtrimin e Platformës së saj për Dekriminalizimin që në hyrje të tekstit të këtij dokumenti. Mirëpo a mund të thuhet që, nëpërmjet këtij teksti të publikuar në Internet, por ende jo të depozituar në Kuvend, mund të arrihet bërja apo formimi i një instrumenti të saktë kushtetues dhe ligjor, për verifikimin, identifikimin dhe largimin nga funksioni i deputetit, i të zgjedhurit në qeverisjen vendore, i të emëruarit në funksionimin e institucioneve kushtetuese dhe të pavaruara të krijuara me ligj, i nëpunësit të Shërbimit Civil dhe administratës publike në nivel qëndror e lokal, si edhe për pengimin e zgjedhjes apo emërimit me këto funksione në të ardhmen i atyre personave që kanë kryer vepra penale, të cilat paskan cenuar besimin publik? Përgjigjia e kësaj pyetjeje është jo vetëm objekt i Platformës së ekspozuar nga PD; duke iu referuar tekstit të saj, ajo përbën edhe objektin e rradhëve në vijim.

Për realizimin e objektivit afatshkurtër të vënë në Platformë, pra, për largimin nga Parlamenti, institucionet dhe administrata i zyrtarëve që mbajnë dhe ushtrojnë një afat apo funksion të zgjedhur ose të emëruar dhe që rezultojnë te kenë rekorde të rënda kriminale, si edhe për objektivin afatgjatë, që ka të bëjë me arritjen e pengimit të zgjedhjes apo emmërimit në organet e zgjedhura apo të emëruara në organet dhe në administratë, në qendër dhe në pushtetin vendor, i personave që kanë rekorde të rënda kriminale brenda Shqipërisë apo në çdo vend tjetër të botës, autorët e hartimit të kësaj Platforme pretendojnë se bazohen “në praktikën më të spikatur evropiane dhe botërore (Itali, Mbretëri e Bashkuar, SHBA, Australi), në përputhje me jurisprudencën e Gjykatës Evropiane për Mbrojtjen e të Drejtave dhe Lirive Themelore të Njeriut, me qëllim përballjen sa më efikase dhe trajtimin më të thellë të situatës së paprecedent të kriminalizimit të organeve të zgjedhura, funksioneve të emëruara dhe administratës në Shqipëri”.

Sa e fortë, e saktë dhe e qëndrueshme është kjo “mbështetje” e autorëve të hartimit të Platformës? Prej sqarimit të saj fillon të kuptohet edhe domethënia e titullit të Komentit të sotëm, jo thjesht si metaformë, por edhe në mënyrën më konkrete të dy fjalëve: ‘Shkel’ e ‘shko’ mbi parimet e gjithëpranuara të së drejtës dhe të dispozitave ligjore në harmoni me këto parime. Le të shpjegohemi.

Përveç citimit të dy modeleve - akte të Dekreteve të Presidentit të Republikës së Italisë, njëri i 2012 dhe tjetri i 1967, apo vetëm nga 3 nene të tyre që pasohen nga 10-12 të tjerë, praktika të tjera jurisprudenciale botërore vetëm sa thuhen me fjalë të përgjithshme, të cilat s’ta mbushin mendjen për saktësinë dhe vërtetësinë. Nuk ka ta mbushin mëndjen jo vetëm se kushdo që merret apo studion disiplinën e të drejtave të njeriut njeh evoluimin e respektimit të mbrojtjes së tyre dhe prirjet në kohën e sotme, por edhe se nuk u bëhet asnjë referencë për burimin mga janë marrë “zgjidhjet” e ofruara. Jo vetëm kaq, por po t’i hedhësh sytë te “përputhshmëria” e pretenduar e këtyre “zgjidhjeve” me jurisprudencën e GJEDNJ, distanca duket vërtet shumë e madhe.

Ndonëse Konventa Evropiane për Mbrojtjen e të Drejtave dhe Lirive Themelore të Njeriut mbetet kurdoherë një Instrument i gjallë që i jep Gjykatës së Strasburgut së paku një qasje të interpretimeve krijues në çështjet e shqyrtuara, brenda një formati gazetaresk si këto rradhë do të ishte e mjaftueshme qoftë edhe balballafaqimi me përmbajtjen e dispozitave klasike të kësaj Konvente.

Për shembull, parashtrimi në Platformë i nevojës për të vendosur norma të reja që pengojnë zgjedhjen apo emërimin e personave që janë në proces hetimi apo gjykimi dhe ndaj të cilëve janë marrë masa sigurie personale, nuk merr fare parasysh përcaktimin e nenit 6 (paragrafi 2) të KEDNJ: “Çdo person i akuzuar për një vepër penale prezumohet i pafajshëm, derisa fajësia e tij të provohet ligjërisht”.

Kësaj përmbajtje i korespondon edhe neni 30 i Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë: “Kushdo quhet i pafajshëm  pderisa nuk i provohet fajësia me vendim të formës së prerë”. Sigurisht që njihen apo pranohen edhe kufizimet në të drejtave të njeriut, të cilat parashikohen në paragrafët vijuese të atyre garantues të çdo neni të KEDNJ. Por, kur Me këtë frymë është formuluar edhe neni 17 i Kushtetutës sonë, sipas paragrafit 2 të të cilit: “Këto kufizime nuk mund të cenojnë thelbin e lirive dhe të të drejtave dhe në asnjë rast nuk mund të tejkalojnë kufizimet e parashikuara në Konventën Europiane për të Drejtat e Njeriut”.

Pra, e domosdoshme do të ishte që përpara se sa të shënohej në Platformë edhe propozimi që periudha e ndalimit të kandidimit apo marrjes së një funksioni publik të jetë e përpjetshme, le t’i hidhej një sy më së paku nenit 44 të Kushtetutës ku thuhet, se: “Kushdo ka të drejtë të rehabilitohet dhe/ose të zhdëmtohet në përputhje me ligjin në rast se është dëntuar për shkak të një akti, veprimi ose mosveprimi të paligjshëm të organeve shtetërore”.

Më tej, nuk mund të vlerësohet asesi i drejtë parashikimi që bëhet në Platformëm sipas të cilit, një periudhë 20 vjeçare para marrjes së mandatit apo detyrës të konsiderohet edhe në funksion të ndërprerjes së mandateve apo funksioneve aktuale. Do të sihte më mirë të shqyrtoheshin parashikimet e nenit 71/2, shkronja ‘dh‘, i Kushtetutës, që mbarimi ose pavlefshmërinë e madatit e lidh vetëm kur jepet një vendim gjyqësor i formës së prerë për kryerjen e një krimi.

Ose t’u drejtoheshin parashikimieve për Rehabilitimin sipas nenit 69 të Kodit tonë Penal. E pakta do të kishte një farë vlere, nëse propozohet për nevojën e ndryshimit të afateve të reahabilimit për vepra të ndryshme, çka sigurisht që do të kërkonte diskutime. Këtë parapritje në një periudhë 20 vjeçare, hartuesit e Platformës së PD e shënojnë edhe si kusht, mbi të cilin bazohet propozimi i tyre për një amendament kushtetues me fuqi të përkohshme, që gjithashtu përbën një retorikë të asaj “shkel e shko”, deri edhe me përdorimin e shprehjeve të tilla, si “thyerje e Kushtetutës”.

Në këtë dokument të çuditshëm ka plot kontradikta të tjera, që të bëjnë jo vetëm të qeshësh, por edhe të shtrembërosh buzët me nervozizem. T’i shtrembërosh ato me nervozizëm për degradimin e figurës së deputetëve apo juristëve, për hir të interesave politike partiake të çastit, siç paraqiten këtu 3 hartuesit.

Vërtet që kjo nuk mund të kthehet në një Projektligj, që do t’i dërgohet për shqyrtim dhe asistencë Komisionit të Venecies, rreziku ekziston që ato fletë të tunden nga deputetë dhe liderë të opozitës si një pretekst për t’u thënë të tjerëve se mazhoranca nuk është dakord me dekriminalizimin dhe, njëherësh, si një justifikim prej tyre për dështimin e turpshëm në zgjedhjet e pritshme për zgjedhjen e organeve të qeverisjes vendore.

Për më larg, nuk mund të bëjmë në fund të këtyre rradhëve parashikime të atilla, si ato që zhgaravisin autorët e hartimit të Platformës së Partisë Demokratike për dekriminalizimin e Kuvendit, Institucioneve dhe Administratës Publike.            


Shkrimi u botua në Shqiptarja.com (print) në 4 Prill 2015

Redaksia Online
(d.a/shqiptarja.com)