Të nderohet vepra e At Zef Valentinit

TIRANE - Ne shqiptarët nderuam në mënyrën që e meritonte Nënë Terezën, një misionare të madhe, e cila veproi kryesisht në Indi, për shkak se ajo ishte shqiptare, dhe kjo përbënte dhe një dëshmi e madhe të qytetërimit të shqiptarëve. Por, po kështu duhet të tregojmë se jemi të qytetëruar në rast se dimë të nderojmë misionarin më të madh të huaj që erdhi në Shqipëri dhe punoi pareshtur për të e për shqiptarët. Dhe ky misionar është At Zef Valentini.

Pas nëntë vjetësh, në shtator 2022, është njëqindvjetori i ardhjes së parë të At Zef Valentinit në Shqipëri. Do të ishte mirë që të mendohej që sot për të ngritur një komision të përbashkët qeveritar-akademik për të nderuar figurën e tij. Nuk është herët që të bëhet kjo gjë, madje mund të jetë edhe paksa vonë. Nëntë vjet nuk janë një kohë shumë e gjatë për të bërë punë të tilla. Do të ishte më tepër në nderin e Shqipërisë, të institucioneve të saj, që në këtë ditë të ketë përfunduar botimi i korpusit të plotë të veprës së At Zef Valentinit, duke përfshirë edhe veprën e tij madhore që përbën një korpus më vete brenda korpusit të veprës së tij, “Akte shqiptaro-veneciane”.

Do të ishte mirë që ndërkohë të ishte krijuar Urdhri “Zef Valentini”, në tre shkallë, si një dekoratë e lartë që do t’u jepej të huajve që kanë kryer shërbime ndaj kulturës shqiptare, që kanë bërë shërbime intelektuale për Shqipërinë dhe shqiptarët. Nuk është e tepërt që të mendohet për t’i vënë emrin e Zef Valentinit ndonjë sheshi apo rruge kryesore, si fjala vjen një segmenti të unazës së re të Tiranës, apo bulevardit të ri që po bëhet te stacioni i trenit në Tiranë. Nuk është e tepërt të mendohet edhe për t’i ngritur ndonjë shtatore, se ai ka bërë aq për kulturën shqiptare sa ta meritojë atë.

Një shprehje e tillë vlerësimi karshi te huajve që kanë kontribuar për Shqipërinë, shprehet bukur me shtatoren e ish-Presidentit amerikan, Ëillson, i cili tanimë e ka një shenjë mirënjohjeje në Tiranë. At Valentini vdiq në natën e 15-16 nëntorit 1979, vetëm 28 ditë pasi Nënë Terezës iu dha Çmimi Nobel për Paqen. Zef Valentini, edhe pse i lënë në hije apo i anashkaluar në vendin që e deshi shumë dhe të cilit i shërbeu gjatë gjithë jetës së vet, është padyshim një nga albanologët, bizantologët, historianët dhe etnologët e mëdhenj të shekullit të kaluar. Aspiratat e tij shkencore e kërkimore rrokën me kompetencë profesionale pothuajse të gjithë spektrin e çështjeve shqiptare. Është kjo, me sa duket edhe arsyeja pse studioja e tij frekuentohej shpesh nga përfaqësues eminentë të akademive evropiane dhe rretheve të njohura albanologjike.

Shkrimi u botua sot në gazetën Shqiptarja.com (print) 18.07.2013
 
Redaksia Online
(b.m/shqiptarja.com)