Talasemia, ligj për
analizat para martese

TIRANE- Janë rreth 500 persona të diagnostikuar më talasemi në Shqipëri, që i drejtohen çdo 3-4 javë Qendrës Spitalore Universitare “Nënë Tereza”. Janë nga të gjitha rrethet e Shqipërisë, e kryesisht nga qytete si Fieri, Lushnja, Elbasani, Korça, Gjirokastra etj. Fatkeqësisht ndodh që në disa raste ata të kthehen mbrapsht sepse gjaku mungon, ose është në sasi të pamjaftueshme. Disa herë janë dhe të detyruar që ta marrin atë pak gjak, në mënyrë të pamjaftueshme, vetëm për mbajturit “frymën gjallë”. Ndërkohë që përveç trasfuzionit të gjakut pacientët talasemi janë të detyruar të bëjnë dhe analizat për sasinë e hekurit, sasia e të cilit rritet në gjak si pasojë e trasfuzioneve të vazhdueshme. Por mbartës të gjenit që shkakton sëmundjen e talasemisë në vendin tonë, mendohet të jenë rreth 300 mijë persona. Pikërisht për këtë arsye, ministri i Shëndetësisë Petrit Vasili, mendon se ndoshta ka ardhur koha që bërja e analizave paramartesore për çiftet e reja të jetë e detyrueshme me ligj. Kështu, sipas tij, do të shmangen lindjet e reja, jo vetëm të talasemisë, por edhe të shumë sëmundjeve të tjera gjenetike. Ndërkohë që në vitin 2011 është bërë e detyrueshme kontrolli për bartës të talasemisë i gruas shtatzënë brenda tre mujorit të parë të shtatzënisë. “Çdo gjë është debat i hapur, dhe çdo gjë që do i bënte mirë çdo familje është një debat që mund të bëhet. Deri në këtë moment kemi menduar që ta inkurajojmë në këtë mënyrë duke respektuar dhe atë spektër normal demokratik të të drejtave të njeriut, i cili nuk ka arsye pse të mos respektohet, por duke punuar fort. Njohja e informacionit në mënyrë të padiskutuar është fuqia jonë pasi kjo sëmundje është e lidhur me parandalimin. Unë nënvizoj se gatishmëria për ta trajtuar këtë sëmundje është maksimale duke u ndeshur me problematikat e ditës dhe beteja për të pasur sasinë e gjakut nuk duhet të shmanget në asnjë ditë” – ka deklaruar ministri i Shëndetësisë, Petrit Vasili, dje në ditën botërore kundër talasemisë. Në fakt ideja për një ligj që të detyrojë çiftet që para se të lindin një fëmijë t’u nënshtrohen analizave, është hedhur që më 2008-ën, por u shoqëruan me debate të forta dhe u la në harresë. Një i sëmurë talasemik i kushton mesatarisht shtetit 15-20 mijë euro në vit për kurim, ndërkohë që kjo sëmundje mund të kapet edhe gjatë shtatzënisë duke bërë një analizë të thjeshtë të elektroforezës së hemoglobinës në QSUT që kushton vetëm 1.500 lekë të reja. Kjo analizë identifikon nëse nëna është mbartëse e talasemisë, sëmundje e cila ka një risk shumë të madh transmetimi. Nëse nëna rezulton e tillë, atëherë ekzaminimit i nënshtrohet edhe babai. Sipas ministrisë së Shëndetësisë, mesatarja e fëmijëve të lindur me talasemi në një vit në vendin tonë është rreth 20 fëmijë të prekur nga sëmundja e talasemisë, ndërkohë që vitet e fundit ka pasur një ulje drastike me vetëm 2 raste gjatë vitit të kaluar. Megjithatë sipas Vasilit, çdo rast është i tepërt, pasi ai mund të evitohet.

ÇFARË ËSHTË “SËMUNDJA E DETIT MESDHE”
Fjala “talasemi” e ka prejardhjen nga greqishtja e vjetër dhe do të thotë “sëmundje e detit Mesdhe”. Ajo është sëmundje gjenetike që shkaktohet nga mungesa ose nga pakësimi i prodhimit të vargjeve të hemoglobinës (rruazave të kuqe) në trupin e njeriut dhe mund të sjellë në këtë mënyrë, pamundësinë që rruazat e kuqe të çojnë në mënyrë të mjaftueshme oksigjen atje, ku ai është i nevojshëm. Kjo shkakton anemi (pagjakësi) dhe në rast se nuk mjekohet, zemra dhe organe të tjera në trup do të “mbarojnë” së funksionuari, si rezultat i mungesës së oksigjenit.
(sg/shqiptarja.com)