Ulja e pragut të TVSH-së te biznesi i vogël nxiti evazionin, të ardhurat ranë me 12.7% për 6 mujorin

Më se një vit më parë, qeveria mori vendimin që të ulte pragun e Tatimit mbi Vlerën e Shtuar (TVSH) për bizneset nga 5 në 2 milionë lekë. Ky vendim preku direkt rreth 13 mijë biznese, që u futën në skemë, ndërsa rreth 60 mijë të tjera ishin potencial për të hyrë, pasi kufiri vjetor i qarkullimit vjetor që të bënte subjekt TVSH-je ishte aq i ulët sa mjaftonte deklarimi i 5,500 lekëve në ditë për të kaluar në TVSH.

Ky vendim u kundërshtua hapur nga Shoqatat e Biznesit të Vogël, e cila shqetësohet për efektet që do sillte të bizneset barra e shtuar e taksës dhe kostove të tjera administrative, ekspertët dhe Fondi Monetar Ndërkombëtar (FMN). Ky i fundit theksoi disa herë se përfshirja e këtyre bizneseve në skemë do të krijojë më shumë ngarkesë për administratën dhe do ta shpërqendrojë, në vend të fokusohet te ndërmarrjet e mëdha. Kjo mund të ndikojë në uljen e të ardhurave. Por, qeveria nguli këmbë se arsyeja nuk ishte të rriste barrën për subjektet e vogla, por që të disiplinonte zinxhirin e tregtisë dhe të nxiste lëshimin e faturave.

Një vit më pas, të dhënat e buxhetit faktit tregojnë se shqetësimi i FMN-s dhe ekspertëve u vërtetua, ndërsa tregu jo vetëm nuk u disiplinuar, por përkundrazi evazioni u rrit. Të ardhurat nga TVSH e brendshme për 6 mujorin e parë të vitit ishin rreth 17 miliardë lekë, me një rënie të ndjeshme prej 12.7% në raport me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar, sipas të dhënave zyrtare. Në raport me planin, të ardhurat nga TVSH e brendshme ishin 20% më pak, ose 3.7 miliardë lekë (30 milionë euro) të munguara në buxhet në raport me parashikimin fillestar.
TVSH-ja ka qenë zëri me rendimentin më të keq në buxhet në 6 muajt e parë të vitit dhe ka qenë një nga arsyet kryesore të mos realizimit të planit me rreth 30 milionë euro për periudhën janar-qershor 2019.

Teksa rreth 60 mijë subjekte të vogla tentojnë të mos hyjnë në TVSH, pasi një gjë e tillë do u rriste kostot, kontabilistët pohojnë se në shumë raste ata nuk pranojnë të marrin fatura, duke rritur informalitetin.

Luan Bregasi pohon se ne bizneset përballeni me një problem të madh që ka të bëjë me rezistencën që ndiejnë ne subjektet e vogla për të marrë faturën. “Biznesi i vogël u fut në sistem që të nxirrte situatën reale për biznesin e madh. Në fakt, ne po hasim probleme që ky biznes i vogël të pranojë faturë për efekt regjistrimi”. Bregasi propozon që biznesi i vogël të futet nga zero jo që të paguajë, por të regjistrojë.

Rënia e të ardhurave nga TVSH-ja ishte dhe një nga arsyet që nxiti financat që të ashpërsonin masat dhe kontrollet anti-informalitet. Ministrja e Financave dhe Ekonomisë Anila Denaj deklaroi së fundmi se pati një intensifikim të aksionit antiinformalitet, pas rezultateve të 6 mujorit të parë. “Në 6 mujorin e parë kishte mosrealzim të të ardhurave me planin, ndërsa me faktin e një viti më parë ishin në rritje”, tha ajo, duke shtuar se të dhënat e TVSH bruto që janë me rënie nuk korrespondojnë me rritjen e bizneseve dhe të sektorëve.

FMN: Rishikoni sërish pragun

Në një raport të fundit, FMN i ka kushtuar vëmendje uljes së pragut të TVSH-së për biznesin e vogël nga 5 në 2 milionë lekë, që filloi të zbatohet nga 1 prilli i vitit të kaluar.

Sipas analizës Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve (DPT) u përball me një sfidë të madhe në 2018 në menaxhimin e zgjerimit të regjistrit të TVSH-së, pas reduktimit të pragut. Ky reduktim futi rreth 13,000 biznese të vogla në sistemin e TVSH-së për herë të parë në prill 2018. Kjo rriti me gati një të tretën bizneset në TVSH.

Fondi ka theksuar se menaxhimi i këtij grupi të tatimpaguesve në vazhdimësi krijon një barrë të shtuar në DPT, kundrejt një kthimi të ulët, sa i përket rendimentit të të ardhurave. Gjithashtu sjell kosto shtesë për bizneset më të vogla dhe nuk ka gjasa të ketë ndonjë ndikim material në reduktimin e hendekut tatimor.
“Masa e fundit për uljen e pragut të regjistrimit të TVSH-së nga 5 lekë 2 milionë duhet të rishqyrtohet” rekomandoi FMN në kuadër të disa rekomandimeve që synojnë të përmirësojnë efektivitetin e tatimit.monitor

TAG:
• TVSH
• evazion fiskal
• biznesni i vogel
• aksioni anti-informalitet