Uragani Melissa mbërriti në brigjet e Kubës rreth orës 4 të mëngjesit pasi shkatërroi Xhamajkën kur preku tokën si një nga uraganet më të fuqishme në histori. Ai ende ka një forcë të jashtëzakonshme, edhe pse fillimisht u ul në kategorinë 4, pastaj në kategorinë 3, me erëra deri në 250 kilometra në orë, dhe tani është përsëri në kategorinë 4 . 

Dëmet janë të mëdha kudo ku ka goditur tashmë: rrugë të përmbytura, mijëra e mijëra njerëz të mbetur pa energji elektrike, linja telefonike dhe komunikime të ndërprera.

Bilanci, absolutisht i përkohshëm, është 7 viktima: 3 në Xhamajkë gjatë përgatitjeve për stuhinë, 3 në Haiti dhe 1 në Republikën Domenikane. Në Kubë tashmë janë regjistruar përmbytjet e para dhe fryrjet e para të lumenjve.

Autoritetet xhamajkane po përpiqen të rindërtojnë një pamje të plotë të ndikimit, por me ndërprerjen e energjisë elektrike në pjesën më të madhe të vendit, informacionet mbeten të pjesshme. Aktualisht është natë në vend: me dritat e para të agimit, përmasat e dëmeve do të fillojnë të bëhen më të qarta. Aeroporti kryesor i kryeqytetit, Kingston, mund të qëndrojë i mbyllur edhe për një ditë tjetër përpara se fluturimet humanitare të mund të fillojnë të ulen.

Melissa arriti në brigjet e Xhamajkës rreth orës 13 me orën lokale. Qyteti i parë që pësoi dhunën shkatërruese të fenomenit atmosferik ishte New Hope, i goditur nga erëra me shpejtësi 300 kilometra në orë. Uragani është më i fuqishmi i regjistruar ndonjëherë që nga viti 1851 (viti kur kanë filluar regjistrimet), i barabartë vetëm me dy ngjarje të tjera: stuhinë Dorian të vitit 2019 dhe uraganin e Labor Day të vitit 1935. Është shumë më i fuqishëm se uragani Gilbert, që goditi ishullin në vitin 1998.

Melissa tashmë ka marrë rreth dhjetë jetë njerëzish në Haiti, Republikën Dominikane dhe Xhamajka, megjithëse përditësimi i numrit të viktimave është i pamundur në këtë kohë për shkak të ndërprerjeve. Qeveria xhamajkane ka lançuar një faqe interneti për të mobilizuar mbështetjen dhe për të koordinuar përpjekjet e ndihmës, ndërsa ishulli përballet me shkatërrimin dhe dëmet e mëdha të shkaktuara nga uragani Melissa.

Uragani ka lënë ishullin dhe ka mbërritur në Kubë, ku autoritetet janë përgatitur për evakuime dhe ndihma, me furnizime dhe shërbime emergjente të gatshme për të ndihmuar popullsinë. Në bregdetin e Karaibeve, ndikimi pritet të mbërrijë brenda mëngjesit me orën lokale, më pas stuhia pritet të arrijë në Bahamas.

Në Kubë, presidenti Miguel Díaz-Canel Bermúdez ka raportuar në X se më shumë se 735.000 persona në të gjithë vendin janë tashmë evakuuar. Marina amerikane ka urdhëruar personelin e bazës së Guantánamo-s të strehohet në bunkerë dhe të marrë me vete çfarë i nevojitet për tre ditë.

Në Xhamajkë, ndërkohë, dëmet janë të mëdha: mbi 530 mijë persona janë aktualisht pa energji elektrike dhe infrastruktura e ishullit është “e dëmtuar rëndë”, raportojnë autoritetet. Ndër dëmet e shumta të regjistruara, era ka rrëzuar çatinë e spitalit të Black River: pacientët ishin zhvendosur pak më parë në katet e sipërme të ndërtesës për t’u strehuar nga furia e ujit. Edhe komunikimet telefonike janë të vështira.

Tre orë pas mbërritjes së uraganit, shumë rrugë, ura dhe infrastrukturë rezultonin të përmbytura dhe të papërdorshme, por një vlerësim i plotë i dëmeve do të jetë i mundur vetëm pas disa ditësh.

Përveç rreziqeve meteorologjike, është shtuar edhe një tjetër: popullsia është paralajmëruar të bëjë kujdes me krokodilët, të cilët, për shkak të përmbytjeve, mund të kenë lënë habitatin e tyre natyror.

Fuqia e Melissës – sipas meteorologëve – përcaktohet nga fakti se ka qëndruar për gati një javë mbi burimin e saj të energjisë, oqeanin e ngrohtë. Aktualisht, temperatura e Detit të Karaibeve është disa gradë më e lartë se mesatarja, çka e ka ushqyer edhe më shumë këtë uragan.

Rënia e presionit

Përveç shpejtësisë së erës (Melissa është uragani i dytë më i fortë në historinë e Atlantikut me erëra që arrijnë deri në 300 km/h), presioni është një nga të dhënat që meteorologët përdorin për të përcaktuar forcën e një stuhie: sa më i ulët të jetë presioni, aq më e fortë do të jetë stuhia. Uragani Melissa ka regjistruar një rënie presioni në qendër prej 892 millibarësh, një faktor që e vendos atë në një grup të rrallë: vetëm dy uragane të tjera atlantike kanë pasur presion më të ulët, Wilma në vitin 2005 dhe Gilbert në vitin 1988.

Uragani Wilma ishte më i fuqishmi i regjistruar ndonjëherë në pellgun e Atlantikut, me efektet më shkatërruese në Meksikë, Florida dhe Kubë, me 63 të vdekur dhe pothuajse 30 miliardë dollarë dëme; ndërsa uragani Gilbert ishte më i gjeri dhe më vdekjeprurësi, duke shkaktuar 318 viktima mes Meksikës, Xhamajkës, Haitit, Guatemalës, Hondurasit, Republikës Domenikane, Venezuelës, SHBA-së, Kosta Rikës dhe Nikaraguas.

"1.5 milion njerëz të prekur"

Kryeministri i Xhamajkës, Andrew Holness, ka kërkuar mbështetje nga jashtë dhe ka paralajmëruar për dëmet në tokat bujqësore, shtëpi dhe infrastrukturë si ura, rrugë, porte dhe aeroporte: “Nuk ekziston asnjë infrastrukturë në rajon që mund t’i rezistojë një uragani të kategorisë 5.”

Të paktën 1,5 milionë persona janë në rrezik, paralajmëron Kryqi i Kuq:

“Por ky numër është shumë i nënvlerësuar, pasi pasojat për popullsinë do të përfshijnë ndërprerje të shërbimeve thelbësore, ndërprerje të tregjeve dhe, natyrisht, bllokime të rrugëve. Kjo do të thotë se e gjithë popullsia mund të vuajë pasojat në një mënyrë apo në një tjetër.”

Qeveria xhamajkane ka urdhëruar evakuime edhe për disa zona të kryeqytetit Kingston, dhe i gjithë ishulli është shpallur “nën kërcënim”.

Zbarkimi në ishull pritet të ndodhë mes Black River dhe Treasure Beach, në bregdetin jugor, ku lartësia e dallgëve të shkaktuara nga stuhia mund të kalojë 4 metra. Bregu veriperëndimor i Xhamajkës, pranë Montego Bay, mund të përballet me dallgë të larta nga 1 deri në 2 metra, ndërsa në bregun juglindor të Kubës parashikohen kulme deri në 3 metra e gjysmë. Edhe në Bahamas dhe Ishujt Turks dhe Caicos priten kushte të rënda atmosferike, me dallgë stuhie deri në 1,8 metra.

“I gjithë bregu është zhdukur. Dallgët janë katër metra e gjysmë të larta, dhe shpejtësia e erës është e tillë që mund ta shohësh, është e pabesueshme. Këtu të gjithë kërkojnë ndihmë tani, më vjen keq që nuk mora autobusin dje për të shkuar në një vend më të sigurt”, – rrëfen Evrol Christian, pronar i një restoranti në Alligator Pond, në bregun jugperëndimor të Xhamajkës, për CNN, duke përshkruar panikun dhe shkatërrimin që ka sjellë Melissa.

Mbi 500,000 njerëz evakuohen në Kubë

Fqinjët Haiti dhe Republika Domenikane janë përballuar tashmë me ditë me reshje të dendura shiu. Në Haitin e varfëruar nga vitet e dhunës mes bandave, mbi 4 mijë banorë në pjesët jugore të vendit janë zhvendosur në strehimore të përkohshme.

Kryeministri i Bahamas, Philip Davis, ka urdhëruar evakuimin për njerëzit që jetojnë në pjesët jugore dhe lindore të arkipelagut, dhe edhe Kuba po përgatitet të përballet me stuhinë që ndodhet vetëm 400 kilometra larg: autoritetet kanë deklaruar se kanë evakuuar mbi 500 mijë persona që jetojnë në zona bregdetare dhe malore të ndjeshme ndaj erërave të forta dhe përmbytjeve; më shumë se 250 mijë janë dërguar në strehimore rreth Santiago de Cuba, qyteti i dytë më i madh i ishullit, që ndodhet pikërisht në trajektoren e parashikuar të uraganit.

Kuba po kalon një krizë të rëndë energjetike prej më shumë se një viti, dhe mbyllja e këtyre infrastrukturave për arsye sigurie do të kufizojë më tej kapacitetin e prodhimit të energjisë elektrike në ishull.

UNE ka njoftuar gjithashtu se, për arsye sigurie, do të ndërpresë rrjetet elektrike të vendit për shkak të erërave që do të arrijnë deri në 60 kilometra në orë në provincat e prekura nga ndikimi i Melissës (Granma, Santiago de Cuba, Guantánamo, Holguín, Las Tunas dhe Camagüey). Ky njoftim vjen pasi dje UNE kishte deklaruar se do t’i “jepte përparësi” shpërndarjes së energjisë elektrike në pjesën lindore të vendit, një nga më të prekura nga ndërprerjet e gjata që raportohen çdo ditë në ishull.

OKB dhe SHBA në gatishmëri

Agjencia e OKB-së që koordinon ndihmat humanitare ka deklaruar se personeli është gati për t’u nisur dhe se do ta bëjë “sapo kushtet meteorologjike ta lejojnë”. Për shkak të kërcënimit të uraganit, Shtetet e Bashkuara kanë vendosur të zhvendosin anijet luftarake dhe avionët luftarakë F-35, të dislokuar në Detin e Karaibeve për luftën kundër trafikut të drogës. Forcat amerikane “kanë zbatuar planet për kushte të pafavorshme atmosferike dhe janë larguar nga çdo zonë ku kushtet aktuale ose të parashikuara meteorologjike janë të rrezikshme dhe mund të paraqesin nivele të papranueshme rreziku”, ka bërë të ditur Komanda Jugore e ushtrisë (SouthCom). “Pavarësisht këtyre veprimeve të fundit, ato mbeten të gatshme dhe në gjendje të kryejnë misionet e tyre të caktuara.”/Corriere della sera