Arkeologët kanë zbuluar një masakër të tmerrshme të shekullit të 5-të "ngrirë në kohë" në fshatin e vogël të Sanby borg në ishullin suedez të Olanit.
Dhjetra trupa të paarmatosur - të cilët u vranë me 'forcë brutale' - u gjetën në një fortesë të rrethuar me mure që shtrihej pikërisht në të njëjtin pozicion siç ranë 1.500 vjet më parë. Hulumtuesit madje gjetën se një i porsalindur ishte midis viktimave të prera dhe të gjymtuara të sulmit 1.500-vjeçar, duke sugjeruar se edhe më të dobëtit nuk u kursyen.
Banorët e këtij fshati u lanë të kalbeshin ashti siç ishin, me bizhuteritë e tyre në trup. Nuk dihet se pse masakra u krye, por ndodhi gjatë një kohe të turbullt, kur perandoria romake perëndimore po shembte dhe po pushtohej. Njerëzit që u vranë besohet të jenë elita në pushtet në këtë ishull.
Kjo është treguar nga fakti që ata mbanin stoli, duke sugjeruar se ata ishin tregtare me Perandorinë Romake. Ata vetë nuk ishin romakë dhe ishulli kurrë nuk hyri nën kontrollin romak. Asnjë histori e shkruar nuk ka mbijetuar nga masakra, por ka pasur histori se ai ishte një vend i rrezikshëm.
Më duket shumë e mundshme që ngjarja të mbahet mend dhe se ajo nxiti tabu të forta të lidhura me këtë vend, të cilat mund të silleshin me histori gojore për shekuj. Ne në thelb nuk dimë asgjë për identitetin e tyre të grupit.
Analizat e ADN-së dhe izotopeve të qëndrueshme do të japin disa informacione rreth marrëdhënieve gjenetike, prejardhjes dhe demografisë, por këto janë analiza të vazhdueshme dhe rezultatet ende nuk janë publikuar.
Arkeologu Ludwig Papmehl-Dufay nga Muzeu i Qarkut Kalmar
Njerëzit duket se janë vrarë pa mbrojtur veten. Duket si tradhëti.
Helena Victor nga Muzeu i Kalmar Lans për BBC
Nuk është e qartë se çfarë çoi në masakër, por arkeologët besojnë se 15 kalatë rreth ishullit mund të ishin kontrolluar nga grupet rivale.
Studiuesit thonë se fakti që trupat u lanë të të palëvizur aty dhe grumbull sugjeron se njerëzit që e bënë atë ishin ende në zonë dhe i penguan të tjerët të kujdeseshin për kufomat.