Teksa, saktësisht, 51 vite më parë, më 20 korrik 1969, amerikani Neil Armstrong ishte i pari njëri që shkeli në sipërfaqen e planetit Hënë, sot studiuesit gjermanë kanë korrigjuar moshën e saj, e cila sipas tyre është 85 milionë vjeçe më e re se Toka
Besimi në përparimin teknologjik ishte pothuajse i patundur në vitet '60 të shekullit të kaluar dhe kur çdo ëndërr dukej e mundur për tu realizuar dhe kur amerikani Neil Armstrong më 20 korrik 1969, u bë njeriu i parë që vuri këmbën mbi sipërfaqen e Hënës.
Ai hap i vogël ishte atë kohë kulmi i përpjekjeve të pabesueshme të inxhinierëve dhe shkencëtarëve. Njerëzimi dukej i aftë të kapërcente barrierat e hapësirës dhe kohës me një teknologji që sot duket e vjetërsuar.
Studimet e reja: Hëna është rreth 85 milionë vjeçe më e re se Toka
Hëna është një konstante në jetën tonë. Përmes baticave dhe zbaticave të oqeanit të Tokës, ai stabilizon pjerrësinë e boshtit të planetit dhe, deri vonë, ishte menduar se e kishte shoqëruar Tokën për më shumë se 4.5 miliardë vjet.
Një studim i ri ka hipotezuar se vlerësimet e mëparshme të moshës së Hënës kanë qenë të gabuara me 85 milionë vite
Shkencëtarë nga Qendra gjermane e Hapësirë ajrore vlerësuan se Hëna është gati 100 milionë vjeçe më e re sesa mendohej më parë.
Pra Hëna, thonë shkencëtarët, e ka origjinën në fund të formimit të Tokës, pra rreth 85 milionë vjeçe më e re.
"Kjo është hera e parë që epoka moshore e Hënës mund të lidhet drejtpërdrejt me një ngjarje që ndodhi në fund të formimit të Tokës, domethënë formimin e bërthamës", tha Thorsten Kleine, bashkëautor i studimit të Institutit të Planetologjisë në Universitetin e Münster në Gjermani, teksa konkluzionet e studimit u botuan edhe në revistën ‘Science Advances’.
Si u krijua hëna?
Shumë shkencëtarë bien dakord për historinë e origjinës së Hënës. Rreth 4.51 miliardë vjet më parë, Toka ishte akoma duke u ngrohur dhe duke ndryshuar me shpejtësi. Gjatë asaj kohe, ajo u përplas me një protoplanetë të quajtur Theia, që njihet edhe si një prej titanëve të Mitologjisë greke, dhe si nëna e perëndeshës së hënës, Selene.
Pas përplasjes, prej protoplanetit nuk mbeti asgjë. Mbetjet e ‘luftës’ u mblodhën përgjatë dy mijë vjetëve dhe formuan satelitin natyror të Tokës - Hënën.
Energjia që rrodhi nga aglomerimi i shkëmbit krijoi një oqean magmë në sipërfaqen e hënës që po rritej.Përfundimisht ajo u kristalizua dhe formoi sipërfaqen hënore, atë që edhe njohim ne sot.
Mostrat e marra në Hënë gjatë misioneve Apollo dhe misioneve të tjera robotike sovjetike, ate kohë nuk ndihmuan në sigurimin e të dhënave për moshën e saktë të Hënës dhe shkencëtarët nisën të hulumtonin për metoda të tjera të përcaktimit moshor të satelitit të Tokës.
Duke përdorur një model kompjuterik, ekipi i shkencëtarëve gjerman vlerësoi se sa kohë iu desh oqeanit magmë të Hënës për t'u ftohur dhe forcuar, për të kuptuar pastaj se sa e vjetër ishte me të vërtetë Hëna.
Modelet e mëparshme kishin vlerësuar se për ftohjen ishin dashur 30 milionë vjet, por studimi i ri tregoi se modelet e mëparshme kishin gabuar me miliona vite
Shkencëtarët gjithashtu llogaritën përbërjen e mineraleve antike që ishin formuar gjatë ngurtësimit, gjë e cila i ndihmoi edhe në përcaktimin e evolucionit të oqeanit magmë.
Hulumtimi i ri zbuloi se u deshën gati 200 milion vjet që Hëna të qetësohej nga forma e saj e shkrirë dhe të krijonte atë që ne tani e njohim si kore e Hënës.
Sipas shkencëtarëve, mosha e Hënës është afërsisht 4.425 miliardë vjet, ose 85 milionë vjet më e re nga sa kishin treguar studimet e mëparshme.