TIRANE- Konfederata e Sindikatave të Shqipërisë ka dërguar një kërkesë drejtuar Kryeministrit të vendi, Kreut të parlamentit, presidentit dhe kreut të opozitës në lidhje me pensionet. Në letrën e drejtuar krerëve të shtetit paraqitet kërkesa për një reforme urgjente në skemën e pensioneve pa rritur moshën e pensioneve. Në kërkesë paraqitet mënyra si dhe duhet të ndërhyhet në këtë skemë.  Reformimi i sistemit të pensioneve dhe rritja e qëndrueshmërisë financiare të tij, tashme është një domosdoshmëri që lidhet kryesisht me tre çështje kryesore, që kerkojnë zgjidhje. Më konkretisht, së pari demotivimi i brezit të ri për të marrë pjesë në skemat e sigurimeve shoqërore me bazë të gjerë, sidomos të solidaritetit. Aktualisht, tendenca është për pensione të ulëta me kontribute të larta.

Së dyti mosfunksionimi i skemave private të pensioneve për një periudhë 12-15 vjeçare në Shqipëri, ka ulur në mënyrë të ndjeshme shkallën e zëvendësimit (raportin pension mesatar/pagë mesatare) dhe së treti, problemet e papunësisë, të informalitetit dhe veçanërisht të emigracionit (32% e popullsisë aktive) kanë ulur ndjeshëm përqindjen e popullsisë së siguruar në këto 15 vitet e fundit, gjë që krijon një shqetësim të madh social për të ardhmen. Skema e pensioneve në Shqipëri ofron përfitime shumë të ulëta, dhe në disa raste nën minimumin jetik, siç janë pensionet e fshatit dhe ato minimale të tre kategorive; pleqëri, invaliditet e familjar.  Gjatë kësaj periudhe 8 vjeçare janë ndjekur tre politika jo të mira në fushën e pensioneve.

Politika e parë: Ulja e pa studiuar dhe në mënyrë drastike e kontributit të sigurimeve shoqërore në masën 40%. Kjo ulje jo vetëm nuk justifikon qëllimin për të shtuar numrin e të siguruarve, por përkundrazi statistikat tregojnë se edhe numri i të siguruarve është ulur në këtë periudhe. Politika e dytë: Kalimi i Institutit të Sigurimeve Shoqërore, nga Ministria e Punës dhe Çeshtjeve Sociale në vartësi politike pranë Ministrisë së Financave, ka zbehur misionin social dhe besimin e të siguruarve dhe së treti, mungesa e zhvillimit të skemave suplementare të pensioneve, si një komponent mjaft i rëndësishëm i sistemit të përgjithshëm të pensioneve. Keto situata bëjnë të menjëhershme rishikimin e sistemit të pensioneve në Shqipëri.

Sot, ka një kontradiktë të madhe parimore ndërmjet raportit të pagave që paguhen kontributet (1:5) dhe raportit të pensioneve (1:2). Këto raporte krijojnë premisa për pensione të ulëta pavaresisht nga paga. Kjo ka bërë që një pjesë e madhe e pagës të kalojë në rishpërndarje dhe pensionet të fokusohen drejt minimales. Sot në strukturen e pagave, pagat minimale zënë nga 5 deri në 7 përqind të tyre, në strukturën e pensioneve, pensionet minimale zënë 60-65 përqind të tyre, me tendencë thellimin e këtij raporti. Permirësimi i mënyrës së llogaritjes së pensioneve, duke përllogaritur më mirë kontributet e derdhura nga individet. Nga analiza e ligjit që merret me përllogaritjen e pensioneve, rezulton një formulë e kalkulimit të tyre mjaft diskriminuese, e cila nuk merr në konsiderate në përllogaritjen e pensionit, pagat mbi te cilat janë derdhur kontributet dhe indeksit të rritjes së tyre deri në momentin e daljes në pension.

Ekzistenca e kësaj formule dhe e këtyre kufizimeve në llogaritjen e pagës mesatare për llogaritjen e pensionit, ka bërë që sot pensionet të shkojne drejt pensioneve minimale. Eshtë fakt që në strukturen e pensioneve, pensionet minimale zënë 60-65 përqind të totalit të numrit të përgjithshëm të pensioneve të pleqërisë, në një kohë që në strukturën e pagave të rniratuara nga Keshilli i Ministrave, pagat minimale zënë 5-7 perqind të totalit të tyre. Këto janë disa nga propozimet që Konfederata e Sindikatave të Shqiperisë kërkon nga politikë-bërja shqiptare për të reformuar urgjent skemën e sistemit të pensioneve në Shqipëri, pa e rritur moshën e daljes në pension, si për burrat dhe për gratë, por duke ndërmarrë masa për forcimin e administrimit dhe menaxhimit të kesaj skeme për të bërë të mundur pensione dinjitoze për brezin e tretë, i cili me kontributin e tij shumëvjeçar ka luajtur një rol të rëndësishem në zhvillimet ekonomike dhe shoqërore të vendit.
            
Konfederata e Sindikatave të Shqipërisë ka dërguar një kërkesë drejtuar Kryeministrit të vendi, Kreut të parlamentit, presidentit dhe kreut të opozitës në lidhje me pensionet. Në letrën e drejtuar krerëve të shtetit paraqitet kërkesa për një reforme urgjente në skemën e pensioneve pa rritur moshën e pensioneve. Në kërkesë paraqitet mënyra si dhe duhet të ndërhyhet në këtë skemë.  Reformimi i sistemit të pensioneve dhe rritja e qëndrueshmërisë financiare të tij, tashme është një domosdoshmëri që lidhet kryesisht me tre çështje kryesore, që kerkojnë zgjidhje. Më konkretisht, së pari demotivimi i brezit të ri për të marrë pjesë në skemat e sigurimeve shoqërore me bazë të gjerë, sidomos të solidaritetit. Aktualisht, tendenca është për pensione të ulëta me kontribute të larta.

Së dyti mosfunksionimi i skemave private të pensioneve për një periudhë 12-15 vjeçare në Shqipëri, ka ulur në mënyrë të ndjeshme shkallën e zëvendësimit (raportin pension mesatar/pagë mesatare) dhe së treti, problemet e papunësisë, të informalitetit dhe veçanërisht të emigracionit (32% e popullsisë aktive) kanë ulur ndjeshëm përqindjen e popullsisë së siguruar në këto 15 vitet e fundit, gjë që krijon një shqetësim të madh social për të ardhmen. Skema e pensioneve në Shqipëri ofron përfitime shumë të ulëta, dhe në disa raste nën minimumin jetik, siç janë pensionet e fshatit dhe ato minimale të tre kategorive; pleqëri, invaliditet e familjar.  Gjatë kësaj periudhe 8 vjeçare janë ndjekur tre politika jo të mira në fushën e pensioneve.

Politika e parë: Ulja e pa studiuar dhe në mënyrë drastike e kontributit të sigurimeve shoqërore në masën 40%. Kjo ulje jo vetëm nuk justifikon qëllimin për të shtuar numrin e të siguruarve, por përkundrazi statistikat tregojnë se edhe numri i të siguruarve është ulur në këtë periudhe. Politika e dytë: Kalimi i Institutit të Sigurimeve Shoqërore, nga Ministria e Punës dhe Çeshtjeve Sociale në vartësi politike pranë Ministrisë së Financave, ka zbehur misionin social dhe besimin e të siguruarve dhe së treti, mungesa e zhvillimit të skemave suplementare të pensioneve, si një komponent mjaft i rëndësishëm i sistemit të përgjithshëm të pensioneve. Keto situata bëjnë të menjëhershme rishikimin e sistemit të pensioneve në Shqipëri. Sot, ka një kontradiktë të madhe parimore ndërmjet raportit të pagave që paguhen kontributet (1:5) dhe raportit të pensioneve (1:2). Këto raporte krijojnë premisa për pensione të ulëta pavaresisht nga paga.

Kjo ka bërë që një pjesë e madhe e pagës të kalojë në rishpërndarje dhe pensionet të fokusohen drejt minimales. Sot në strukturen e pagave, pagat minimale zënë nga 5 deri në 7 përqind të tyre, në strukturën e pensioneve, pensionet minimale zënë 60-65 përqind të tyre, me tendencë thellimin e këtij raporti. Permirësimi i mënyrës së llogaritjes së pensioneve, duke përllogaritur më mirë kontributet e derdhura nga individet. Nga analiza e ligjit që merret me përllogaritjen e pensioneve, rezulton një formulë e kalkulimit të tyre mjaft diskriminuese, e cila nuk merr në konsiderate në përllogaritjen e pensionit, pagat mbi te cilat janë derdhur kontributet dhe indeksit të rritjes së tyre deri në momentin e daljes në pension.

Ekzistenca e kësaj formule dhe e këtyre kufizimeve në llogaritjen e pagës mesatare për llogaritjen e pensionit, ka bërë që sot pensionet të shkojne drejt pensioneve minimale. Eshtë fakt që në strukturen e pensioneve, pensionet minimale zënë 60-65 përqind të totalit të numrit të përgjithshëm të pensioneve të pleqërisë, në një kohë që në strukturën e pagave të rniratuara nga Keshilli i Ministrave, pagat minimale zënë 5-7 perqind të totalit të tyre. Këto janë disa nga propozimet që Konfederata e Sindikatave të Shqiperisë kërkon nga politikë-bërja shqiptare për të reformuar urgjent skemën e sistemit të pensioneve në Shqipëri, pa e rritur moshën e daljes në pension, si për burrat dhe për gratë, por duke ndërmarrë masa për forcimin e administrimit dhe menaxhimit të kesaj skeme për të bërë të mundur pensione dinjitoze për brezin e tretë, i cili me kontributin e tij shumëvjeçar ka luajtur një rol të rëndësishem në zhvillimet ekonomike dhe shoqërore të vendit.


faksimile
Në Foto: Faksimile e kërkesës së dërguar krerëve të shtetit për reformën në skemën e pensioneve
           

Shkrimi u publikua sot (10.01.2014) në gazetën Shqiptarja.com (print)

Redaksia Online
(d.d/shqiptarja.com)