Arti kishtar dhe identiteti shqiptar
në zanafillat e emigracionit

Ja pra, vitin 1480 mund ta konsiderojmë edhe si vitin e lindjes të poezisë devocionale të shkruar nga një shqiptar ku togfjalëshi: Lupee Mire përmban edhe një fjalë në shqip.

Arti kishtar është i lidhur pazgjithmërisht me botën shpirtërore të shqiptarëve që emigruan në Itali e në të njëjtën kohë mes këtyre emigrantëve qysh në shekullin XIV spikatin elementët e parë të një identiteti shqiptar. Dëshirat për t’u identifikuar si njësi më vete apo të ndryshëm nga ambienti që i rrethonte në të shumtën e rasteve paraqitet mjaft e theksuar. Është tipik rasti kur Paolo Lezhiani (Paolo d'Alessio) më 1396-n për shkak të keqtrajtimit e mos pagimt të rrogave që i bëhej marinarëve në anijen “Zani et Laona”  ku ai bënte pjesë, vendos të ngrerë krye dhe të ndërpresë udhëtimin e mëtejshëm të anijes duke e shpallur veten Mbret i Shqipërisë.