SKEDA/ Çfarë është plani i BE-së për rritjen, 6 mld euro për Ballkanin

Gjashtë miliardë euro – ky është fondi që Bashkimi Evropian ka planifikuar të ndajë për Kosovën, Shqipërinë, Maqedoninë e Veriut, Malin e Zi, Bosnje e Hercegovinën dhe Serbinë për periudhën 2024-2027, për ta përshpejtuar integrimin evropian të Ballkanit Perëndimor.

Kush e përfiton?
Plani, pak a shumë, thotë kështu: Kush i kryen reformat e parapara, i merr fondet. Ata që nuk punojnë, mbeten prapa. Për më shumë, asnjë vend nuk do të mund ta bllokojë tjetrin në këtë proces. Madje, nëse vërehen përpjekje, ato mund të ndëshkohen.
Ndër synimet kryesore të të ashtuquajturit “Plan i Rritjes për Ballkanin Perëndimor” është që të forcohet një treg i përbashkët rajonal, i integruar gradualisht me atë të BE-së.

Si do të funksionojë Plani?
Më 8 nëntor të viti të kaluar Komisioni Evropian miratoi Planin e ri të Rritjes për Ballkanin Perëndimor, me synimin për të sjellë të gjashta vendet e Ballkanit Perëndimor më afër BE-së, si në aspektin e reformave strukturore por edhe në drejtim të zhvillimit ekonomik. Plani parasheh  2 miliardë euro grante dhe 4 miliardë euro kredi të volitshme me pagesë të kushtëzuar që partnerët e Ballkanit Perëndimor të përmbushin reforma specifike socio-ekonomike dhe themelore.

Në momentin e prezantimit, Komisioni Evropian evidentoi se ka një diferencë në zhvillim ekonomik mes vendeve të Ballkanit Perëndirmor dhe mesatares së BE-së, pasi aktualisht është në rreth 35% të nivelit mesatar të BE-së. Synimi është që brenda disa vitesh kjo shifër të shkojë në 60%.

Pagesat do të bëhen dy herë në vit, në bazë të kërkesave të paraqitura dhe pas verifikimit nga Komisioni për arritjen e kushteve dhe parakushteve përkatëse të pagesës, si stabiliteti makrofinanciar, menaxhimi i shëndoshë i financave publike, transparenca dhe mbikëqyrjen e buxhetit.

BE-ja ka thënë se fondet, në parim, do të ndahen varësisht prej Prodhimit të Brendshëm Bruto (PBB) të një vendi. Por, nëse një vend nuk i kryen reformat pas 1-2 vjetëve, atëherë shuma u shpërndahet vendeve të tjera.

Ku bazohet? 
Plan i ri i Rritjes është i bazuar në katër shtylla: Forcimi i integrimit ekonomik në tregun unik të BE-së;  forcimi i integrimit ekonomik brenda Ballkanit Perëndimor përmes tregut të përbashkët rajonal; përshpejtimi i reformave fundamentale; rritja e asistencës financiare për të ndihmuar reformat.

Për të arritur në drejtim të një tregu të lirë synohet: Lëvizja e lirë e mallrave; Lëvizja e lirë e shërbimeve dhe punëtorëve; Qasja në zonën e vetme të pagesave në euro (SEPA); Lehtësimi i transportit rrugor; Integrimi dhe dekarbonizimi i tregjeve të Energjisë; Tregu i vetëm dixhital; Integrimi në zinxhirin e furnizimit industrial.

Nga lëvizja e mallrave pritet të zvogëlohet koha e pritjes për tri orë, çka më pas do ta ulte edhe koston e tarifave për 2 për qind.

Kur miratohet?
Pritjet janë që Parlamenti Evropian t’i finalizojë të gjitha procedurat deri në prillin e sivjetmë, për të mundësuar lëshimin e fondeve sa më shpejt. Plani është që pagesat e parë në kuadër të këtij plani të nisin në qershor, ndaj 3 muajt janë vijim kërkojnë miratimin dhe implementimin e një sërë reformash strukturore. Aktualisht, ekonomia e BE-së kap vlerën e mbi 15 trilionë eurove, ndërsa ekonomia e vendeve të Ballkanit përbën vetëm 0.06 për qind të ekonomisë së bllokut, apo rreth 100 miliardë euro.

SI.E./E.B/Shqiptarja.com

TAG:
• samiti be-ballkani perendimor
• BE
• ballkani perendimor