Cilat toka bujqësore kthehen në truall, kriteret dhe dokumentet

TIRANË- Në emisionin “Këndi i Ekspertit”, në Report TV, të drejtuar nga gazetarja Valbona Mhilli, në Rubrikën “Prona Ime” ka qenë i ftuar eksperti i çështjeve të pronave Gjergji Begaj, drejtues i Studios Ligjore “Bylis”. Eksperti ynë ka sqaruar procedurat dë duhen për tokat bujqësore që kthehen në truall. Ai ka shpjeguar se cila toka bujqësore kthehen në truall dhe se çfarë kriteresh duhet që të plotësojnë pronarët që këto toka të marrin vlerën e truallit. Begaj ka folur edhe për rolin e Kadastrës dhe të bashkive? Ai ka sqaruar se ku duhet të paraqiten të interesuarit dhe se cili është dokumenti që duhet të kenë patjetër pronarët e tokave bujqësore.

“Kjo temë është me shumë rëndësi për t’u diskutuar. Ne shpesh, në emisionet e kaluara i kemi prekur edhe këto çështje. Por kjo është me rëndësi sepse shohim shumë njerëz që sorollaten nëpër dyert e institucioneve, si në bashki, në Kadastër apo ish-Hipoteka, për t’u pajisur me një leje ndërtimi, por që nuk dinë sesi të sqarojnë pozicionin e pronës së tyre, d.m.th. sesi ajo kthehet nga tokë bujqësore në tokë truall”, tha fillimisht Begaj.

Cilat janë ato prona që kthehen nga tokë bujqësore në truall?

Të gjitha tokat bujqësore që kanë një dokument pronësie, pra kjo do të thotë që ato janë të certifikuara, kanë të drejtën që të marrin një vlerë trualli, por duhet theksuar, që kjo bëhet duke parë edhe studimin dhe zhvillimin që kanë bërë bashkitë në të gjitha zonat. Pra, në qoftë se kemi një zonë të caktuar, e cila ka qenë tokë bujqësore, por bashkia tani ka krijuar mundësinë që aty të ndërtohen ndërtesa civile apo industriale ose të dyja bashkë, atëherë qytetarit i lind e drejta që në këtë parcelë që zotëron të zhvillojë lejen e ndërtimit dhe të marrë lejen pranë bashkisë. Kështu, automatikisht kjo tokë kthehet nga tokë bujqësore ose e një titulli tjetër dhe merr vlerën e truallit.

Cilat janë kriteret që duhen plotësuar?

Duhet së pari që prona të përputhet me zhvillimet e miratuara nga bashkitë e rretheve. Kjo do të thotë që këto janë zona të caktuara ku lejohen ndërtimet. Duhet që certifikata e tokës duhet të jetë e pastër, në kuptimin që nuk duhet të ketë asnjë problem me kufitarët. Harta është po ashtu një dokument i domosdoshëm dhe ajo duhet që të jetë në kufijtë e vet normalë. Në këtë rast kryhet edhe një matje për të vërtetuar përputhjen e kësaj sipërfaqeje. Edhe kjo është shumë e rëndësishme. Gjithnjë kjo është në koordinim midis Kadastrës dhe Bashkisë. Kjo është shumë rëndësishme.

Çfarë duhet që të kenë kujdes qytetarët dhe cili është roli i bashkive dhe i Kadastrës?

Po e nisim nga bashkia. Në përgjithësi, bashkitë kanë grupet e punës, të cilat përbëhen nga topografët që merren me verifikimin dhe kontrollin. Pas këtij veprimi ata japin vendimin nëse prona që kanë verifikuar e kontrolluar është në kufijtë e vet realë ose ka defekte dhe duhet që të korrigjohen. Problemin e kemi te Kadastra tashmë, sidomos me zonat rurale në fshatra. Kjo për arsyen sepse përdoret ende harta e shkallës 1:2500. Siç e kam thënë edhe shumë herë të tjera, kjo lloj harte është një problem i mbarsur ndër vite. Pra, këto janë harta ku reflektohen shumë gabime, që do të thotë se ka shumë mospërputhje të vendosjes së tokës në terren dhe pasqyrimit të saj në hartë. Kështu që specialistët e bashkive, në bashkëpunim me Kadastrën, si edhe me grupet e topografëve të licensuar, të cilët punojnë privatisht dhe bëjnë matje në terren për interesat e qytetarëve të interesuar, duhet që të kenë një koordinim më të mirë me njëri-tjetrin. Roli i këtyre dy institucioneve, pra i bashkive dhe i Kadastrës, është shumë i rëndësishëm.

Ku duhet të drejtohen qytetarët për të dorëzuar dokumentet e tyre?

Fillimisht qytetarët duhet të aplikojnë për t’u pajisur me kartelë dhe me hartë treguese, e cila duhet që të jetë e rifreskuar brenda një tremujori. Pastaj duhet që të drejtohen në një studio të licensuar topografike, e cila ka të atashuar pranë saj topografë, të cilët bëjnë relievin e tokës ku do të bëhet zhvillimi. Pastaj, më tej, dokumentacioni përcillet në bashki për fazën fillestare që është leja e zhvillimit. Më vonë, qytetari duhet të shkojë përsëri në studion ku ishte fillimisht, por mund të shkojë edhe në një studio tjetër, ku ka të atashuar specialistë arkitektë, që të fillohet projekti.

Cila është koha që i merr qytetarit i gjithë ky proces? Pra sa kohë zgjat e gjithë procedura?

Ky është një shqetësim si për qytetarët e interesuar, ashtu edhe për ne si ekspertë që merremi me këtë proces. Unë e shpreha edhe më lart, por po e theksoj edhe një herë, që është e domosdoshme dhe shumë e nevojshme që të gjitha institucionet që marrin pjesë në këtë procedurë, të kryejnë saktë punën e tyre dhe të bashkëpunojnë në mes tyre, në mënyrë që procesi të mos e kalojë afatin kohor të përcaktuar me ligj. Ky afat kohor është prej 45 ditësh, që fillon që nga data e fillimit të aplikimit dhe që përfundon në datën kur merret leja. Por jo në të gjitha rastet zbatohet ky afat dhe realizohet qëllimi. Ka edhe raste kur procedura zgjat sa dyfishi i afatit kohor të përcaktuar nga ligji, ose kur zgjat edhe sa trefishi i tij. Ka edhe raste kur procedura zgjatet për shkak të burokracisë së institucioneve.

Ne kemi një pronë që është ndërtuar në fshat në vitin 1945. Para vitit 1945 ka qenë tokë. Pas vitit 1945 është bërë ndërtesa. I kemi dorëzuar të gjitha dokumentet dhe tani na ka ardhur një përgjigje ku na thuhet se kthehet 20% e vlerës së tokës, kurse pjesa tjetër tokë. Si merret tani, për truall apo për tokë?

Me sa kuptova qytetari është pak i paqartë sepse u shpreh për një vlerë prej 20%. Nuk e di nëse ai është i interesuar për shpronësim të tokës apo për regjistrim të saj. Ai ka një pronë të vjetër, para vitit 1945. Kështu që ai duhet të ketë aplikuar pranë ish-Komisionit të Kthimit të Pronave që sot njihet si Agjencia e Trajtimit të Pronave. Sigurisht që aty ka marrë një përgjigje për kompensim sepse atje janë trajtuar këto çështje të përqindjeve në vlerë reale të pagesës. Kushti është i tillë që, në qoftë se qytetarit i intereson që të marrë me shpejtësi ose brenda një kohe shumë të shkurtër paratë në dorë, pra siç i themi kesh, merr atë vlerën prej 20% dhe për pjesën tjetër duhet të presë për një kohë të gjatë, sa të bëhet shpërblimi tjetër. Në këtë rast, qytetari lëshon një deklaratë. Dhe për këtë duhet që të jetë i qartë. Duhet të shkojë pranë Agjencisë, atje ku është drejtuar fillimisht dhe të sqarojë problemin e tij. Në këtë rast nuk kemi të bëjmë me një çështje për regjistrim të pronës. Me sa kuptova unë, kemi të bëjmë me një çështje kompensimi të pronës, e cila duhet sqaruar pranë zyrave të Agjencisë së Kthimit të Pronave.

Jam një qytetare nga Vlora. Kemi marrë disa toka në përdorim që nga viti 1993. Kemi paguar të gjitha taksat që na janë kërkuar. I kemi plotësuar të gjitha dokumentet për këto toka, por deri tani nuk kemi marrë asnjë përgjigje. Ne i disponojmë të gjitha hartat dhe dokumentet i kemi në bashki. Shkojmë shpesh atje, por deri tani nuk kemi marrë asnjë lloj zgjidhjeje. Nuk na japin përgjigje sepse janë dokumentet e bllokuara. Kjo është përgjigjja që na është dhënë gojarisht në Bashki. Me shkrim nuk kemi marrë asnjë përgjigje, por na thonë se do të na lajmërojnë me anën e telefonit.

Në këtë situatë nuk ndodhet vetëm zonja, por gjendet një pjesë e madhe e fermerëve, të cilët i kanë një pjesë të tapive në përdorim. Për këtë çështje, afati kohor i plotësimit të dokumenteve është shtyrë tri herë. Kjo do të thotë që zonja patjetër duhet që të shkojë pranë zyrave të qendrës administrative ku ajo banon, dhe të bëjë kërkesën për rregullimin e tapisë nga përdorim në pronësi. Në këtë rast duhet që ajo patjetër të ketë parcelat e tokës në disponim. Zonja tha që i kishte hartat, por nuk duhen vetëm hartat, duhet që të ketë në zotërim edhe parcekat në terren, sepse në rast se ajo nuk e ka tokën në terren dhe mban vetëm dokumentet e saj, atëherë dikush tjetër e ka marrë tokën para saj dhe zonja nuk ka më se çfarë të marrë. As institucioni nuk ka se çfarë të bëjë në këtë rast. Por, në qoftë se zonja i ka tokat në përdorim, pra i përdor në terren atje ku ato janë, duhet që të rifreskojë edhe planet e rilevimit, të plotësojë të gjithë dokumentacionin e duhur dhe të kërkojë që tapia t’i kthehet nga tapi në përdorim në tapi në pronësi. Afati kohor i përcaktuar për plotësimin dhe dorëzimin e dokumenteve është deri më 31 dhjetor 2019. Pra, unë i këshilloj që të paraqitet në zyrta e qendrës së saj administrative dhe të vazhdojë procedurën standarde të regjistrimit të pronës së saj.

/b.ha./Shqiptarja.com

TAG:
• kendi i ekspertit