Avokati bjellorus i të drejtave të njeriut Ales Bialiatski dhe dy organizata nga Rusia dhe Ukraina; Memorial dhe Qendra për Lirinë Civile, kanë fituar çmimin Nobel për Paqen për vitin 2022. Komiteti Norvegjez i Nobelit në Oslo e bëri njoftimin të premten. Ai tha se çmimi u shkoi "tre kampionëve të shquar të të drejtave të njeriut, demokracisë dhe bashkëjetesës paqësore në vendet fqinje Bjellorusi, Rusi dhe Ukrainë".
“Ata kanë promovuar për shumë vite të drejtën për të kritikuar pushtetin, për të mbrojtur të drejtat themelore të njeriut”, tha Komiteti Norvegjez i Nobelit.
"Ata kanë bërë një përpjekje të jashtëzakonshme për të dokumentuar krimet e luftës, abuzimet e të drejtave të njeriut dhe abuzimin me pushtetin. Së bashku ata demonstrojnë rëndësinë e shoqërisë civile për paqen dhe demokracinë," tha kreu i komitetit norvegjez të Nobelit, Berit Reiss-Andersen. .
Politikani i opozitës bjelloruse Pavel Latushko tha se çmimi ishte një nder për të gjithë të burgosurit politikë në Bjellorusi.
"Kjo na motivon të gjithëve të luftojmë. Ne jemi të sigurt se do të fitojmë kundër Lukashenkos," tha ai, duke iu referuar udhëheqësit bjellorus Aleksandër Lukashenko.
Lista e nominimeve ishte një sekret i ruajtur, por dihej se kishte 343 emra në të, me 251 individë dhe 92 organizata. Çmimi Nobel për Paqen është çmimi më prestigjioz politik në botë. Çmimi i jepet nga Komiteti Norvegjez i Nobelit një personi ose institucioni që ka bërë "punën më të madhe ose më të mirë për vëllazërim midis kombeve, për heqjen ose zvogëlimin e ushtrive të përhershme dhe për organizimin dhe promovimin e kongreseve të paqes" në të kaluarën.
Për çmimin e këtij viti ishin nominuar paraprakisht 343 kandidatë: 251 individë dhe 92 organizata, ndër të to Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH), aktivistja për klimën Greta Thunberg, opozitari rus Alexei Navalny si edhe Jacinda Ardern, kryeministre e Zelandës së Re.
Vitet e fundit, Komiteti i Oslos, pesë anëtarët e të cilit emërohen nga parlamenti norvegjez, është bërë pre kritikash për zgjedhjen e laureatit. Një nga laureatët më të diskutueshëm ishte Barack Obama në vitin 2009, ish-presidenti amerikan, ushtria e vendit të të cilit ishte përfshirë në dy luftëra në kohën kur jepej çmimi. Edhe Abiy Ahmed, laureat i vitit 2019, është një laureat tejet i përfolur. Kryeministri etiopian është pjesërisht përgjegjës për luftën civile në Tigray, e cila filloi vetëm një vit pasi Ahmed kishte marrë çmimin.
Java e çmimeve Nobel filloi të hënën me çmimin për mjekësi, pasuar të martën me dhënien e çmimit të fizikës. Fituesi i çmimit Nobel në Kimi u caktua të mërkurën, ndërsa të enjten ai i Çmimit Nobel në Letërsi. Çmimi Nobel në Ekonomi pason të hënën.
Organizata ruse e të drejtave të njeriut ‘Memorial’, një nga fituesit e Çmimit Nobel për Paqen 2022, u themelua në vitin 1987 nga aktivistë të të drejtave të njeriut në ish-Bashkimin Sovjetik për të ekspozuar abuzimet dhe mizoritë e epokës së Stalinit.
Sipas komitetit të Nobelit, organizata ruse “dëshironte të siguronte që viktimat e shtypjes së regjimit komunist nuk do të harroheshin kurrë".
Puna e Memorial është "bazuar në nocionin se përballja me krimet e së kaluarës është thelbësore në parandalimin e krimeve të reja", tha komiteti i Nobelit, duke vënë në dukje se grupi ka qenë në "repartin ushtarak për të luftuar militarizmin dhe për të promovuar të drejtat e njeriut dhe qeverisjen e bazuar në sundimin e ligjit”.
Komiteti Nobel theksoi punën e grupit gjatë luftërave çeçene, gjatë së cilës ata mblodhën dhe verifikuan informacione mbi abuzimet dhe krimet e luftës të kryera mbi popullsinë nga forcat ruse dhe pro-ruse.
Sipas komitetit të Nobelit, Kryetarja e degës së Memorial-it në Çeçeni, Natalia Estemirova, u vra në vitin 2009 si rezultat i kësaj pune.
Dhjetorin e kaluar, Gjykata e Lartë e Rusisë urdhëroi mbylljen e Memorial International, duke vendosur se grupi kishte rënë në kundërshtim me ligjin e "agjentëve të huaj" të Rusisë. Por Memorial tha se arsyeja e vërtetë e mbylljes ishte se autoritetet nuk e miratuan punën e tij.
Vendimi ishte një goditje e madhe për organizatat e rrënjosura të shoqërisë civile të Rusisë, të cilat kanë rënë gjithnjë e më shumë viktima të regjimit autoritar të Presidentit Vladimir Putin.
Avokati bjellorus i të drejtave të njeriut, Ales Bialiatski, 60 vjeç, fitoi çmimin Nobel për Paqen për vitin 2022. Por kush është Ales Bialiatski dhe po mbahet ende në burg? Ai është një aktivist i shquar bjellorus i të drejtave të njeriut, i cili aktualisht po mbahet në burg pa gjyq.
Bialitski është themeluesi i Qendrës për të Drejtat e Njeriut Viasna të vendit, e cila u krijua në vitin 1996 në përgjigje të një proteste brutale në rrugë nga udhëheqësi autoritar i Bjellorusisë, Alexander Lukashenko.
"Ai ia ka kushtuar jetën e tij promovimit të demokracisë dhe zhvillimit paqësor në vendin e tij", tha komiteti i Çmimit Nobel të Paqes.
Ai u arrestua dhe u burgos fillimisht në vitin 2011 dhe më pas në vitin 2014 për akuzat për evazion fiskal që ai gjithmonë i ka mohuar. Ai u arrestua përsëri në vitin 2020 pas protestave masive mbi ato që opozita thotë se ishin zgjedhje të manipuluara në Bjellorusi që e mbajtën Lukashenkon në pushtet.
"Pavarësisht vështirësive të jashtëzakonshme personale, Bialiatski nuk ka dhënë asnjë centimetër në luftën e tij për të drejtat e njeriut dhe demokracinë në Bjellorusi”, tha komiteti.
Komente
Lajme të tjera
-
22-vjeçari nga Lipjani synon Çmimin Nobel
9 Korrik, 08:44 -
Shkencëtarët thonë se mund të eleminojnë HIV-in nga qelizat e infektuara
20 Mars, 10:12 -
Fitoi çmimin 'Nobel' për Paqe, aktivistja e burgosur iraniane bën thirrje për bojkotimin e zgjedhjeve në Iran
24 Shkurt, 18:44 -
Shqiptarja e parë që fitoi çmimin prestigjioz, sot 44 vjetori i ndarjes së Nobelit për Nënë Terezën
10 Dhjetor 2023, 07:33 -
Narges Mohammadi, aktivistja iraniane për të drejta e grave fiton Çmimin Nobel për Paqe! Aktualisht ndodhet në burg
6 Tetor 2023, 11:09 -
Tre shkencëtarë fitojnë Nobelin për Fizikë për përdorim të dritës në studim të elektroneve
3 Tetor 2023, 12:23 -
Fituesit e Nobelit do të shpërblehen me më shumë para këtë vit
15 Shtator 2023, 13:11 -
Shuhet në moshën 87-vjeçare nobelisti shqiptaro-amerikan, Ferid Murad
6 Shtator 2023, 10:10 -
Suedia tërheq ftesën që i bëri ambasadorit rus për ceremoninë Nobel
2 Shtator 2023, 15:10 -
‘Unë i përkas botës’, sot 113 vjetori i lindjes së Shën Nënë Terezës! Kisha i njohu shqiptares Gonxhe Bojaxhiu dy mrekulli
26 Gusht 2023, 14:26 -
Fituesi i Nobelit për Paqe dënohet me 10 vjet burg në Bjellorusi
3 Mars 2023, 13:59 -
Pse Elena dhe Ismail Kadare nuk e presin më “Nobelin”?!
6 Tetor 2022, 17:36
Hahaha u bene cmimet Nobel si dekoratat qe leshonin bujar nishani e ilir metaj
Përgjigju