Dorëheqja e Liz Truss, opozita kërkon menjëherë zgjedhje të përgjithshme në Britani! Ja kush janë pretendentët për kryeministër

Penny Mordaunt është bërë deputetja e parë që hyn në garë për të zëvendësuar Liz Truss si kryeministre pas dorëheqjes së saj dje. Udhëheqësja e Commons njoftoi kandidaturën e saj në një postim në Twitter të premten pasdite, duke thënë se kolegët konservatorë i kishin kërkuar asaj të qëndronte.

Mordaunt, e cila doli e treta në garën e fundit të lidershipit pas Truss dhe Rishi Sunak, shkroi:

 "Jam inkurajuar nga mbështetja nga kolegët që duan një fillim të ri, një parti të bashkuar dhe udhëheqje në interes kombëtar. Unë po kandidoj për të qenë kryetarja e  Partisë Konservatore dhe kryeministrja juaj për të bashkuar vendin tonë, për të përmbushur premtimet tona dhe për të fituar zgjedhjet e ardhshme të përgjithshme."

Deri më tani, 18 deputetë kanë deklaruar publikisht se do ta votojnë atë.

Pas muajsh kaosi, Partia Konservatore Britanike është sërish në kërkim të një kandidati për kryeministër. A do të ketë Boris Johnson një shans të dytë?

Pas dorëheqjes së kryeministres britanike Liz Truss, gara për ta pasuar atë ka marrë vrull. Brenda Partisë Konservatore po merr formë një mosmarrëveshje veçanërisht rreth kandidaturës së ish-kryeministrit dhe paraardhësit të Truss, Boris Johnson. Ish-ministri i Financave Rishi Sunak, Ministrja e Çështjeve Parlamentare Penny Mordaunt, si dhe Sekretarja e Brendshme Suella Braverman, e cila dha dorëheqjen vetëm të mërkurën e kaluar, u panë fillimisht si kryesues.

Në Londër po presim me padurim aplikimet zyrtare. Ministri i Ekonomisë i Britanisë, Jacob Rees-Mogg ishte anëtari i parë i kabinetit që doli në favor të kthimit të Johnson-it si kryeministër. "Unë mbështes Borisin" ("Unë mbështes Borisin"), shkroi në Twitter të premten ky mbështetës i vijës së ashpër të Brexit-it, i konsideruar ekscentrik. Ai gjithashtu e shoqëroi tweet-in e tij me hashtagun #BORISorBUST (në shqip: Boris ose thyej).

Johnson është ende nën hetim

Ka raportime se ish-kryeministri Johnson, i cili u largua nga detyra vetëm në fillim të shtatorit për shkak të skandaleve të shumta, është i interesuar për një kandidaturë të re. Pasardhësja e tij, Truss, e njoftoi dorëheqjen e saj të enjten, pas vetëm 45 ditësh në detyrë.

Fillimisht ishte e paqartë, megjithatë, nëse Johnsoni do të merrte mbështetje të mjaftueshme brenda grupit parlamentar. Për më tepër, aktualisht në Parlament po zhvillohet një hetim nëse Johnsoni gënjeu në lidhje me çështjen Partygate mbi festat e ndaluara gjatë mbylljes së pandemisë, në selinë e qeverisë në Downing Street 10.

Propozimet pranohen deri të hënën pasdite

Kreu i ri i qeverisë duhet të zgjidhet jo më vonë se 28 tetori. Për të hyrë në garë, kandidatët duhet të kenë mbështetjen e të paktën 100 deputetëve, siç njofton partia. Propozimet mund të dorëzohen deri të hënën (15:00 CEST).

Nëse më shumë se dy kandidatë e kapërcejnë këtë pengesë, votimi brenda grupit parlamentar do të vendosë ndërmjet kandidatëve. Nëse do të mbeten dy finalistë, baza e partisë mund të vendosë mes tyre gjatë javës me një votim online.

A do të marrë Johnsoni votat e nevojshme?

Por ka mundësi edhe që vendimi të merret më herët nëse njëri nga dy finalistët tërhiqet vullnetarisht. Kjo mund të funksionojë në favor të Johnson-it. Ish-ministrja e kulturës Nadine Dorries, një bashkëpunëtore e ngushtë e Johnson-it, e përshkroi ish-kryeministrin si fitues. Sky News citoi një anëtar të kabinetit të thoshte se Johnson-i ishte në gjendje të siguronte votat e nevojshme për të qëndruar.

Por ka edhe kundërshtarë të prerë të një rikthimi të Johnson-it. Deputeti i konservatorëve, Crispin Blunt, tha për Sky News se 58-vjeçari nuk ishte ai që do të rivendoste imazhin e partisë. Deputeti Roger Gale njoftoi se do të largohej nga partia nëse Johnsoni do të kthehej në Downing Street.

Liberalët bëjnë thirrje që Trussit të mos marrë kompensim

Dorëheqja e Truss-it u shkaktua nga trazirat e tregut për agjendën e saj radikale ekonomike, e cila gjithashtu solli kritika të rënda brenda radhëve të partisë së saj.

Udhëheqësi i Liberal Demokratëve të opozitës, Ed Davey, kërkoi që Trussi të mos merrte kompensimin prej 115.000 paundësh në vit, që është normë për ish-kryeministrat. "Të punosh 45 ditë nuk duhet të të japë një pension që është shumëfish i asaj që marrin njerëzit e zakonshëm atje pas një pune të tërë”, tha Davey për radio stacionin LBC./DW

Gara për zëvendësimin e Liz Truss pritet të përfundojë javën e ardhshme, ndërsa deri më tani 5 janë kandidatët e mundshëm që mund të garojnë për kryeministër.

Siç u raportua edhe një ditë më parë, kandidatët e mundshëm janë ish-kryeministri britanik Boris Johnson, ish-kancelari i Thesarit Rishi Sunak, sekretari i mbrojtjes Ben Wallace, anëtaret e Partisë Konservatore Penny Mordaunt, Kemi Badenoch dhe ish-sekretarja e Brendshme Suella Braverman.

Sipas një sondazhi të BBC, vihet re rritja e mbështetjes për ish-kryeministrin Boris Johnson, e cila nga 7% ka shkuar në 36%. Më favoriti është Rishi Sunak, mbështetja e të cilit ka shkuar nga 36% në 50%. Mbështetja është rritur edhe për Penny Mordaunt nga 18% në 31%. Por, mbështetja është ulur me 1% për sekretarin e mbrojtjes Ben Ëallace, e cila nga 9% ka shkuar në 8%.

Kandidatëve të mundshëm u duhen të paktën 100 nominime nga deputetë të tjerë konservatorë për të hyrë në votim, që do të thotë se jo më shumë se tre prej tyre do të jenë në gjendje të kandidojnë sepse janë 357 deputetë konservatorë. Në praktikë, ka të ngjarë të jenë dy kandidatë; apo edhe një, që do të bëhej lider pa votën e anëtarëve të partisë. Askush nuk e ka konfirmuar ende se do të kandidojë, por këtu janë disa nga kandidatët e mundshëm.

Rishi Sunak

Rishi Sunak kandidoi për të zëvendësuar Boris Johnson si lider në fillim të kësaj vere dhe doli në dy finalet së bashku me Truss, duke fituar mbështetjen më të madhe nga deputetët konservatorë. Gjatë fushatës ai paralajmëroi se planet e taksave të rivalit të tij do të dëmtonin ekonominë, por mesazhi i tij nuk arriti të tërheqë anëtarët e partisë dhe humbi me 21,000 vota.

Sunak u bë deputet vetëm në vitin 2015, për zonën elektorale të North Yorkshire të Richmond. Pak jashtë Westminster-it kishin dëgjuar për të, por ai ishte kancelari i thesarit deri në shkurt 2020. Ai shpejt duhej të përballej me pandeminë e koronavirusit, duke shpenzuar shuma të mëdha parash duke u përpjekur të mbante ekonominë në këmbë.

Megjithatë, reputacioni i tij u dëmtua pas një polemike mbi çështjet tatimore të gruas së tij dhe jo shumë kohë më pas ai mori një gjobë për shkeljen e rregullave të bllokimit gjatë pandemisë. Deputetja konservatore Angela Richardson ka premtuar tashmë mbështetjen e saj për zotin Sunak duke thënë: "Pasi e kalova verën duke mbështetur ofertën për lidership të Rishi Sunak, pikëpamjet e mia për Sunak nuk kanë ndryshuar. Sido që të jetë, gjashtë javët e fundit i kanë sjellë ato edhe më shumë në fokus."

Penny Mordaunt

Udhëheqësja e Commons, Penny Mordaunt kaloi në treshen e fundit të garës për udhëheqjen e konservatore, ku fitoi mbështetjen e 105 deputetëve. Ajo doli në mbështetje të Liz Truss sapo u eliminua nga gara. Por të hënën ajo tha se zonja Truss nuk po “fshihej nën një tavolinë”.

Pas mbështetjes së zonjës Truss, ajo u emërua udhëheqëse e Dhomës së Komunave dhe Lord President i Këshillit Privy, që do të thotë se ajo kryesonte Këshillin e Aderimit për mbretin e ri. b Në vitin 2019, Mordaunt bëri histori duke u bërë sekretarja e parë femër e mbrojtjes në Mbretërinë e Bashkuar, si edhe ka qenë rezerviste e Marinës. Mordaunt deri më tani ka marrë mbështetje nga deputetët John Lamont, Maria Miller, Bob Seely dhe Damian Collins.

Boris Johnson

Ish-kryeministri i përfshirë nga skandalet Boris Johnson mund të rikthehet. Boris Johnson u detyrua të shpallë dorëheqjen e tij në korrik, pas një revolte masive nga ministrat dhe deputetët. Ai pasoi disa muaj mosmarrëveshjesh për partitë e bllokimit të Downing Street dhe polemika të tjera, duke përfshirë emërimin e tij të Chris Pincher si zëvendës-shef, pavarësisht se ishte në dijeni të një ankese zyrtare për "sjelljen e papërshtatshme" të deputetit.

Fitorja e tij dërrmuese e vitit 2019 tregoi se ai ishte një ‘pasuri’ për konservatorët, por ‘Partygate’ dhe rekordi i tij me ‘COVID’ mbeten rreziqe për partinë. Ai ende përballet me një hetim nëse ai mashtroi Parlamentin lidhur me bllokimit në Downing Street dhe hetimi për pandeminë do të vendosë një shqyrtim të mëtejshëm mbi trajtimin e tij të pandemisë. Johnson dhe të tjerët u gjobitën më pas për shkeljet e Covid.

Megjithatë, ai ka ende aleatë si në Parlament ashtu edhe në anëtarësinë partiake në përgjithësi. Mbështetësja afatgjatë Nadine Dorries ka argumentuar se ai duhet të kthehet, pasi mori një mandat nga publiku britanik në zgjedhjet e 2019-ës. Deputetë të tjerë që kanë dalë tashmë në favor të kthimit të Johnson janë Paul Bristow, Brendan Clarke-Smith, Andrea Jenkyns dhe Michael Fabricant.

Ben Wallace

Sekretari i mbrojtjes, Ben Wallace ka mbështetjen më të madhe nga deputetët e partisë . Ai i vendosi të mos kandidojë për të qenë lider i Tory në verë, por në konferencën e partisë në fillim të këtij muaji, ai tha se nuk do ta përjashtonte si mundësi. Wallace ka tërhequr vëmendjen që nga pushtimi i Ukrainës nga Rusia, pasi Britania e Madhe mori një vendim të hershëm për të mbështetur Kievin me armë dhe stërvitje.

Pavarësisht kundërshtimit të tij ndaj BREXIT-it, Wallace ka qenë një mbështetës kryesor i Boris Johnson dhe u shpërblye me një post në kabinet në vitin 2019. Para se të bëhej politikan, ai shërbeu si ushtar në Gjermani, Qipro, Belize dhe Irlandën e Veriut, ku pengoi një përpjekje të IRA-s për të kryer një sulm me bombë kundër ushtarëve britanikë.

Pasi Johnson u tërhoq, kishte sugjerime që Wallace mund të kandidonte, veçanërisht pasi ai ishte në krye të sondazheve të drejtuara nga faqja e internetit Conservative Home, megjithatë ai zgjodhi të mbështeste zonjën Truss në vend të kësaj, duke e përshkruar atë si "autentike".

Kemi Badenoch

Kemi Badenoch ishte kandidatja surprizë e suksesit të garës më të fundit të lidershipit dhe megjithëse ajo nuk fitoi, konkursi ndihmoi në rritjen e profilit të saj. E lindur në Wimbledon, në jug të Londrës, ajo u rrit në SHBA dhe Nigeri, ku nëna e saj ishte profesoreshë e psikologjisë.

Para se të mbërrinte në Parlament, ku ajo përfaqëson Saffron Walden, ajo punoi për bankën private Coutts dhe revistën The Spectator. Roli i saj më i lartë në qeveri deri më sot ka qenë drejtimi i departamentit të tregtisë ndërkombëtare.

Suella Braverman

Dorëheqja e ish-sekretares të brendshme, Suella Braverman solli presionin mbi Liz Truss dhe kryeministrja u tërhoq më pak se 24 orë më vonë. Megjithëse largimi i zonjës Braverman ishte gjoja për një shkelje të të dhënave, letra e saj e zemëruar e dorëheqjes la të kuptohej një mosmarrëveshje mbi emigracionin.

Braverman ka kërkuar t'i bëjë thirrje krahut të djathtë të partisë së saj për çështjet sociale, duke thënë se është "ëndrra" e saj ishte të fillojë transportimin e emigrantëve në Ruanda. Braverman është një mbështetës i Brexit. Ajo doli në garën e fundit për lidership pas dorëheqjes së Johnson, por u votua në raundin e dytë.

Prindërit e saj emigruan në Mbretërinë e Bashkuar në vitet 1960 nga Kenia dhe Mauritius, dhe të dy kanë qenë pjesë e politikës lokale me nënën e saj që ishte këshilltare për 16 vjet. Braverman ishte ministrja e parë e kabinetit që mori leje pas lindjes, pasi ligji u ndryshua në mënyrë që ministrat e kabinetit të mund të merrnin lejen e lindjes me pagesë, pasi më parë pritej të jepnin dorëheqjen nga postet e tyre.