Fati tragjik i firmëtarëve të Pavarësisë, si përfunduan të burgosur, ose të dënuar me vdekje

Nënshkrues të Aktit të Pavarësisë së shtetit shqiptar ishin 40 persona, ata që u gjendën në Vlorë më 28 nëntor 1912. Qëndrimi i regjimit komunist për pjesën më të madhe të familjeve ishte negativ. Në mungesë të shumicës, hakmarrja ra mbi trashëgimtarët e tyre. Për “fatin” e mirë të tyre, shumica e firmëtarëve vdiq para vitit 1945.

Lista kronologjike:

1-Veli Harçi (1850-1914)

2-Dom Nikollë Kaçorri (1862-1917)

3-Bab Dud Karbunara (1842-1917)

4-Murad Toptani (1867-1918)

5-Ismail Qemal Vlora (1844-1919)

6-Xhelal Koprencka (1876-1919)

7-Pandeli Cale (1879-1923)

8-Luigj Gurakuqi (1879-1925)

9-Elmas Boce (1850-1925)

10-Sali Gjuka (1876-1925)

11-Abas Dilaver (Çelkupa) (1850 – 1926)

12-Iljaz  Vrioni (1882-1932)

13-Dhimitër Tutulani (1875-1937)

14-Vehbi  Dibra Agolli (1867-1937)

15-Myrteza Ali Struga (Dibra) (1876-1937)

16-Zyhdi Ohri (1872-1938)

17-Hajredin Cakrani (1860-1940)

18-Nuri Sojliu (1870-1940)

19-Abdi Toptani (1864-1942)

20-Xhemal Deliallisi (1880-1941)

21-Nebi  Sefa (1861-1942)

22-Ymer Deliallisi (1873-1944)

23-Dhimitër Mborja Emanoil (1884-1945)

24-Dimitër Zografi (1878-1945)

25-Thanas Floqi (1884-1945)

Vdiqën pas vitit 1945:

1-Jani Minga (1872-1947)

2-Mit’hat Frashëri (1880-1949), jashtë Shqipërisë

3-Qemal Karaosmani (1875-1949)

4-Aristidh Ruçi (1875-1950)

5-Spiridon Ilo (1876-1950)

6-Mustafa Merlika Kruja (1887-1958) jashtë Shqipërisë

7-Rexhep Mitrovica (1888-1960) jashtë Shqipërisë

8-Dhimitër Berati (1888-1970) jashtë Shqipërisë

9-Qemal Mullaj (1881-1966)

U dënuan me vdekje:

1-Bedri Pejani (1885-1946)

Nënshkroi në dokument “Bedri Pejan”. U arrestua në Shkodër dhe u dërgua 1.7.1945 në Pejë. Atje u dënua me vdekje. Vdiq para se të ekzekutohej.

2-Lef Nosi (1873-1946)

Nënshkroi në dokument “Lef Nosi”. U arrestua më 8.8.1945 nga forcat komuniste në Tiranë.

U përfshi në një proces së bashku me At Anton Harapin dhe Maliq Bushatin. Gjyqi ndaj tyre u zhvillua në Tiranë më 1 – 12 shkurt 1946. Gjykata Ushtarake Tiranë, me vendimin nr.24, datë 12.2.1946, e deklaroi fajtor dhe e dënoi me vdekje për aktivitetin si regjent në vitet 1943-1944.

U la në fuqi me vendimin nr.9, datë 14.2.1946 të Gjykatës së Lartë Ushtarake. U pushkatua në Tiranë më 20.2.1946.

U dënuan me burgim:

1-Qazim Kokoshi (1882-1947)

Nënshkroi në dokument “Qazim Kokoshi”. U arrestua më 19.3.1946. Ndaj tij u zhvillua një proces i parregullt gjyqësor, të cilit i mungon dispozitivi. Gjykata Ushtarake Vlorë, me vendimin nr.64, datë 23.7.1946, e deklaroi fajtor dhe e dënoi me burgim. Nuk reziston gjatë dhe vdes në burgun e Vlorës në vitin 1947.

2-Shefqet Daiu (1882-1946)

Nënshkroi “Shefqet Daji”. U arrestuar me 16.2.1945 ai akuzohej për lidhje të ngushta me Ballin Kombëtar. Këshilli Gjyqësor, pranë Komandës së Qarkut Elbasan, me vendimin nr.63, datë 27.6.1945, e deklaroi fajtor dhe e dënoi me 30 vjet burgim. Përpara gjykatës me kërkesën e avokatit mbrojtës, i pandehuri deklaroi: “Në vitin 1912 kam qenë delegat i Elbasanit në kuvendin e Vlorës, madje kam nënshkruar aktin e pavarësisë. Në kohën e pushtimit turk unë, duke lënë karrierën në fushën e drejtësisë, jam bërë mësues i thjeshtë për t’i mësuar shqiptarëve gjuhën shqipe, duke shërbyer në Dibër”. Vdes në burg në vitin 1946.

3-Zihni Abas Kanina Hamzaraj (1885-1957)

Nënshkroi në dokument “Zihni Abbas Kanina”. U zgjodh drejtor i përgjithshëm në ministrinë e Punëve të Jashtme. Me fillimin e Luftës së Dytë Botërore, Kanina u bë pjesë e Ballit Kombëtar, përkrah Mit’hat Frashërit. Në vitin 1951 u arrestua dhe u burgos. Nuk ka të dhëna rreth dënimit të tij.

4-Ferit Vokopola (1887-1967)

Nënshkroi në dokument me emrin e plotë të tij. U arrestua më 20.2.1945. Gjykata Ushtarake Tiranë, me vendimin nr.166, datë 11.8.1945, e deklaroi fajtor dhe e dënoi me 2 vjet burgim. Lirohet më 19 shtator 1947.(Kujto.al)

TAG:
• Pavarësia
• Ismail Qemali